امروزه
نقش تلویزیون به عنوان فراگیرترین رسانه ملی، در ارتقای هویتهای
فرهنگی جامعه و به ویژه در افزایش هویت دینی شهروندان مورد توجه صاحبنظران قرار
گرفته است. در این ارتباط، بسیاری از اندیشمندان علوم ارتباطات و صاحبنظران علوم
دینی بر نقش تلویزیون در نشر، اشاعه و تعمیق فرهنگ و هویت دینی تأکید داشتهاند.
به طور کلی، هدف رسانه دینی و برنامههای دینی تلویزیون، آگاهیبخشی مبانی دینی به
شهروندان با استفاده از روشهای اطلاعرسانی و تبلیغ به منظور ارتقای هویت دینی میباشد.
بر این مبنا، تلویزیون جمهوری اسلامی ایران با هدف تعمیق و ارتقای معرفت دینی
شهروندان، خود را یکی از پایگاه دینی تعریف کرده و رسالت تبلیغی خویش را بر آن
استوار نموده است. با توجه به موارد فوق، هدف اساسی این مقاله، بررسی رابطه بین
برنامههای دینی تلویزیون و هویت دینی شهروندان در جامعهی آماری مورد مطالعه میباشد.
این پژوهش از نوع مطالعه پیمایشی بوده و دادههای تحقیق با استفاده از تکنیک پرسشنامه
توأم با مصاحبه، جمعآوری گردیده است. میزان هویت دینی به عنوان متغیر وابسته
تحقیق با استفاده از مدل دینداری گلارک و استارک در پنج بعد اعتقادی، مناسکی،
عاطفی، شناختی و پیامدی با استفاده از 47 گویه در قالب طیف لیکرت سنجیده شده است.
اعتبار و روایی مقیاس هویت دینی با توجه به نتایج آزمون آلفای کرونباخ (93/0a=)مورد تأیید قرار گرفته است. جامعه آماری تحقیق، کلیهی
شهروندان واقع در سنین 15 تا 65 سال شهر اصفهان در سال 1390 میباشد. با استفاده
از فرمول نمونهگیری کوکران، تعداد 420 نفر به عنوان نمونه تعیین و با استفاده از
روش نمونهگیری سهمیهای تصادفی، انتخاب و بررسی شدهاند. یافتههای تحقیق،
همبستگی بین متغیر برنامههای دینی تلویزیون و میزان هویت دینی شهروندان را نشان
میدهد. نتایج فعالیت آماری مربوط با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، همبستگی بین
متغیرهای میزان مشاهده انواع برنامههای دینی تلویزیون و نوع نگرش به برنامههای
دینی تلویزیون با میزان هویت دینی (608/0 و 674/0r=) در سطح اطمینان 99 درصد را مورد تأیید قرار میدهد.
همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه، اثرات متغیرهای فوق بر میزان هویت دینی را
به ترتیب با 46 و 39 درصد نشان داده است.