این مقاله به مطالعهی
علل اقتصادی و اجتماعی تکدّیگری در شهر مشهد پرداخته است. نویسندگان از
رویکردهای جامعهشناختی و سیاست اجتماعی برای روشنشدن ابعاد مفهومی و نظری آن سود
جستهاند و از روش کیفی و فنونی چون مصاحبههای عمیق و نیمه سازمانیافته و مشاهدهی
وضعیّت ظاهری و شیوهها و شگردهای تکدّیگری آنها برای شناخت، تحلیل و جمعآوری
اطلاعات استفاده کردهاند. پدیدهی تکدّیگری با دو دسته عوامل مشتمل بر مستعد
کنندههای محیطی و عوامل مستقیم اثر گذار مرتبط است که از طریق برانگیختن احساسات نوعدوستانهی
ترحمآمیز عمل میکند. یافتههای پژوهش نشان داد که عوامل مهمی چون ماهیّت شهر
مشهد از نظر مذهبی بودن و مهاجرپذیری و ویژگیهای متکدّیان مانند وضعیّت جسمانی
نامناسب، سطح تحصیلات پایین، نابهسامانی خانوادگی، فقدان قابلیّتهای پایهای و
فقر و بیکاری آنان از عوامل تعیین کنندهای بودند که یکدیگر را تقویت میکردند و
به بروز شرایط درماندگی و پذیرش نقش تکدّیگری انجامیدند. همچنین مطالعه نشان داد
که پذیرش نقش تکدیگری از طریق فرایند اجتماعی- روانی تحقیرکنندهی عزتنفس عادی
شده و استمرار پیدا کرده است. بنایراین، برخلاف نظریاتی که متکدّیان را به بیهمتی
و رذیلت اخلاقی متهم میکند؛ براساس دستاوردهای این مقاله اینهاعلل مؤخر
و ثانویهاند و فقر و درماندگی و متغیّرهای مرتبط نقش اساسیتر را در این فرایند
ایفا میکنند.
شکوری علی، معتمدی حمید. مطالعهی علل اقتصادی- اجتماعی مؤثر بر پدیدهی تکدّیگری؛ مطالعهی موردی در شهر مشهد. مطالعات توسعه اجتماعي -فرهنگي. 1391; 1 (3) :39-70