:: دوره 4، شماره 3 - ( 11-1394 ) ::
جلد 4 شماره 3 صفحات 110-83 برگشت به فهرست نسخه ها
تحول مفهومی «ارتباطات» و «توسعه» در برنامه های توسعه ی ایران
هادی خانیکی، زهره شاه قاسمی
دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده:   (13199 مشاهده)

تحول گفتمانی مبانی، متغیرها و عوامل تاثیرگذار در توسعه ، تحول مفهومی در نسبت میان "ارتباطات و توسعه" را به دنبال داشته است، به طوری که آثار آن در اسناد برنامه‌ریزی های توسعه نیز به چشم می‌خورد. مطالعه تاریخی این سیر تحول از سویی و شناخت وجوه اشتراک و تمایز برنامه-های مهم توسعه از سوی دیگر، فرایند برجسته شدن نقش ارتباطات را در این زمینه/ خصوص نشان می دهد. مطالعه تطبیقی ارتباطات در برنامه ششم توسعه(1355) که آخرین برنامه توسعه نظام گذشته است و برنامه چهارم توسعه(1383) که نخستین برنامه براساس سند چشم انداز 20 ساله توسعه جمهوری اسلامی ایران است، مشابهت‌ها و تفاوت‌های تاریخی را در برداشت از دو مفهوم توسعه و ارتباطات نشان می دهد. برنامه ششم پیشین به " ابعاد اطلاعاتی و ارتباطی برنامه‌ریزی توسعه ملی" بر پایه "گذار از جامعه سنتی به جامعه اطلاعاتی" در سال 1355 از سوی کمیته مشترک برنامه‌ریزی اطلاعات و ارتباط جمعی پرداخته و ماموریت برنامه چهارم جدید "رشد پایدار اقتصادی دانایی محور" بر پایه اهداف چشم انداز بیست ساله کشور تعریف گردیده است. این مقاله با تحلیل محتوای مستندات نظری دو برنامه یعنی گزارش کمیته مشترک برنامه ریزی اطلاعات و ارتباطات جمعی برنامه ششم"(1355) و "مبانی نظری و مستندات برنامه چهارم توسعه" (1383) به توصیف و تحلیل مفهوم "ارتباطات" و "توسعه" در آنها می پردازد. بر اساس این پژوهش در برنامه ششم(1355)، "توسعه ملی"، به عنوان هدف توسعه ای و " گذار از جامعه سنتی به جامعه اطلاعاتی " مساله ارتباطات کشور است. این دو مضمون در برنامه چهارم(1383) با هدف "رشد پایدار اقتصادی" در توسعه و "جامعه دانایی محور" در ارتباطات دنبال شده اند.

واژه‌های کلیدی: ارتباطات، توسعه، برنامه ششم توسعه، برنامه چهارم توسعه، جامعه اطلاعاتی، جامعه دانایی محور
متن کامل [PDF 502 kb]   (1433 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1393/12/13 | پذیرش: 1395/4/20 | انتشار: 1395/5/24
فهرست منابع
1. - ازكياء،مصطفي(1377)باهمكاريغلامرضاغفاري؛جامعهشناسيتوسعه،تهران: نشركلمه.
2. - ایمان، محمدتقی؛ نوشادی، محمودرضا(1390) تحلیل محتوای کیفی. پژوهش. سال سوم، شماره دوم، پاييز و زمستان 1390. صفحه 15 ـ 44.
3. - تهرانیان، مجید، ابعاد انسانی توسعه، تهران: پژوهشکده علوم ارتباطی و توسعه ایران، (بی تا).
4. - تهرانیان،مجید(1355) گزارش کمیته اطلاعات و ارتباط جمعی. برنامه ششم. پیشنویس(2).تهران.
5. - خانیکی، هادی(1381). قدرت، جامعه مدنی و مطبوعات. تهران: طرح نو.
6. - خانیکی، هادی(1384)،
7. - رضوی زاده، سید نورالدین(1379)
8. - سازمان برنامه و بودجه(1356) «برنامه عمراني ششم» (1357-1361).
9. - سازمان برنامه و بودجه(1356) خطوط کلی، هدف ها و سیاستهای برنامه ششم عمرانی(1357-1361)، تهران: انتشارات سازمان برنامه.
10. - سازمان برنامه و بودجه(1369)«قانون برنامه اول توسعه اقتصادي - اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران (1374-1370)
11. - سازمان برنامه و بودجه(1373) «قانون برنامه دوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران (78-1374)
12. - سازمان برنامه و بودجه (1379)، «قانون برنامه سوم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران (83-1379)
13. - سازمان برنامه و بودجه (1383)، «قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي جمهوري اسلامي ايران (1384-1388)
14. - سازمان برنامه و بودجه ،سابقه برنامه ريزي در ايران، معاونت امور اقتصادي و هماهنگي دفتر اقتصاد كلان، ، چاپ اول.
15. - سرواس،جان(1384) دگرگونی در نظریه های ارتباطات و توسعه و پیامدهای آن در سیاستگذاری و برنامه ریزی ارتباطی، ترجمه علیرضا حسینی پاکدهی، رسانه، سال شانزدهم، شماره3.
16. - عظيمي،حسين (1378)ايرانامروزدرآيينهمباحثتوسعه،تهران؛دفترنشرفرهنگاسلامي.
17. - علیزاده، عبدالرحمان(1384) ارتباطات توسعه و توسعه پایدار، رسانه، سال شانزدهم، شماره3.
18. - قنبری، عباس، جایگاه ارتباطات در برنامه های توسعه ایران، رسانه، سال چهاردهم، شماره4.
19. - گولت، دنیس‌(1377) «توسعه، آفریننده‌ و مخرب‌ ارزشها»، برنامه‌ و توسعه، شمارة‌ 10، ص‌ 70 - 71.
20. - محسنيانراد،مهدي(1374)ارتباطجمعيوتوسعه روستايي،تهران: معاونتترويجومشاركتمردميوزارتجهادسازندگي.
21. - معتمدنژاد،كاظم ( 1380 ) سيريدرتحولمطالعاتارتباطاتي. مهديمحسينانراد،ارتباطشناسي،تهران: سروش،چاپچهارم.
22. - معتمدنژاد، کاظم(1371)، ارتباطات توسعه و توسعه ارتباطات در ایران: نقش ارتباطات در پیشبرد برنامه های توسعه ملی و اهمیت برنامه ریزی برای توسعه ارتباطی، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
23. - موثقی، سید احمد(1383) توسعه؛ سیرتحول مفهومی و نظری"، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 63.
24. - مولانا، حمید و لاری ویلسون(1369)سه نگرش به ارتباطات و توسعه، ترجمه یونس شکرخواه، رسانه، سال اول، شماره سوم.


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 4، شماره 3 - ( 11-1394 ) برگشت به فهرست نسخه ها