22 نتیجه برای فضا
صلاح‌الدین قادری، امیر هاشمی مقدم،
دوره 2، شماره 4 - ( 2-1393 )
چکیده
مسأله
«ما و دیگری» از مسائلی است که ارزیابان اجتماعی و فرهنگی بوستان‌های شهری باید به
آن توجه کنند. مقالهی
حاضر با رویکرد نظری فضاهای عمومی به بررسی نقش بوستان‌ها در حوزهی اجتماعی و
فرهنگی پرداخته است، یافتههای بهدست آمده دربارهی دو بوستان شریف و رشد در
منطقهی 22 شهرداری تهران نشان میدهد که دیدگاه پاسخگویان تقریباً در تضاد با
اهداف، کارکردها و پیامدهایی است که برای فضاهای عمومی تعریف شده است.
گله‌مندی
و ناخرسندی از حضور دیگرانی با پایگاه اقتصادی و اجتماعی پایین‌تر، از نظر موقعیت
مکانی متفاوت‌تر، از نظر سنی جوان‌تر، و از نظر رفتار اجتماعی نابهنجارتر و....
بیانکنندهی فرایندهای اجتماعی موجود در این فضاها بهسوی تضاد و تنش در روابط
اجتماعی است تا اینکه گرایش به ایجاد همبستگی و سرمایه‌های اجتماعی داشته باشد.
مقاله
حاضر تکیه بر نتایج دو مطالعهی ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی دو بوستان شریف
و رشد در منطقهی 22 شهرداری تهران داشته و داده‌های آن با روش کیفی مبتنی بر
مصاحبه و مشاهده به دست آمده است.
تحلیل
نظری نتایج بر اساس دیدگاه نظری پیر بوردیو دربارهی «تمایزیابی» روشن میکند که
این امر تا حدودی بهعنوان یکی از پدیده‌های گریزناپذیر زندگی اجتماعی امروزین
است. اما ارزیاب تأثیر اجتماعی و فرهنگی باید دقت کند که پیامدهای انباشتی ممکن
است این تضاد را از حوزهی تمایزیابی به حوزهی تنش و مقاومت و مقابله ببرد؛
بنابراین باید زمینههای موجود تضاد در محل شناسایی و نقش بوستان در تقویت آنها
را بررسی و در راستای کاهش آنها راه کارهایی را ارائه کند.
آتوسا مدیری، قاسم ادهمی،
دوره 3، شماره 4 - ( 2-1394 )
چکیده
قابلیت جذب مردم توسط فضاهای عمومی سبب شده است تا از این‌گونه فضاها بهعنوان ظرفی برای شکل‌گیری سرمایهی اجتماعی یاد شود. از این نویسندگان کوشیده‌اند با طرح "چرایی" رابطه میان فضاهای عمومی و سرمایهی اجتماعی، ابعاد گوناگون این مسأله را به روش تبیینی در قالب استدلال استنتاجی و به آزمون گذاشتن نظریه از طریق فرضیات، بیان کنند. لذا بررسی نحوه‌ی اثرگذاری ابعاد کالبدی و اجتماعی فضا بر عواملی چون هنجارها و اعتماد اجتماعی و نیز مشارکت حادث در شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند تبیین کننده‌ی نقش فضاهای عمومی در سرمایهی اجتماعی باشد که این کار از طریق آزمون رگرسیون در روش چند جمله‌ای در نرم‌افزارهای SPSS و Matlab به انجام رسیده است. نتایج حاصل از داده‌های 384 نمونه‌ی آماری که از طریق پیمایش میدانی با ابزار پرسشنامه و به‌صورت اتفاقی در محدوده‌ی فضاهای عمومی محلات بافت مرکزی آمل بهدست آمده است، نشان میدهد که ابعاد کالبدی (فضا) و اجتماعی (فعالیت) در فضاهای عمومی مؤثر بر ابعاد سرمایهی اجتماعی یعنی هنجار و شبکه‌ی اجتماعی است. ضمن آن‌که جمیع شاخص‌های مربوط به مطلوبیت فضای عمومی با سرمایهی اجتماعی رابطه‌ی مستقیم و مثبت 65.3 درصد برقرار کرده است. بنابراین بهبود در شرایط کالبدی و اجتماعی فضاهای عمومی به اثرگذاری مثبت بر روی سرمایهی اجتماعی در سطح جوامع محله‌ای می‌‌انجامد.
لیلا رسولی، اشکان بیات،
دوره 4، شماره 1 - ( 5-1394 )
چکیده
بافت فرسوده شهر تهران به‌دلیل عدم‌قدرت انعطاف با سرعت غیر‌قابل تصور تغییرات اجتماعی-اقتصادی، فناوری و غیره، در طول زمان کارایی خود را از دست داده و هم اکنون با معضلات گوناگونی از جمله تنزل کیفیت‌های فضایی و محیط، فرسودگی کالبدی و مسائل اجتماعی مواجه شده است. این معضلات زاییده‌ی جریان‌های فضایی تولید‌کننده‌ی تبعیضات مکانی می‌باشند. بنابراین باید به بررسی علل شکل‌گیری بافتهای فرسوده ی شهر تهران، تحت تأثیر عوامل و روابط موجود در فضا پرداخته شود. براین اساس هدف تحقیق، بررسی تاثیر نحوه تولید و توزیع فضایی منابع شهری در بی عدالتی فضایی بافتهای فرسوده‌ی شهر تهران می‌باشد. این پژوهش از نوع تحلیلی و سوال پژوهش از نوع سوال چیستی است. همچنین متدولوژی تحقیق، پس‌کاوی و رویکرد پژوهش، پساختارگرایانه می‌باشد، چرا که به صورت ریشه‌ای به بازنمایی چندگانه از واقعیت اجتماعی می‌پردازد. برای بررسی کنش‌های فضایی در تولید بافتهای فرسوده، باید به دوره‌ی آغاز تغییر شیوه‌ی تولید از نظام فئودالی به شیوه‌ی تولید سرمایه‌داری در کشور بازگردیم؛ فرایند تولید بافت مورد مطالعه به‌تدریج، پس از تغییرات مذکور صورت گرفته است. بنابراین باید تأثیر عناصر فضایی در شکل‌گیری تبعیضات مکانی و بافت فرسوده‌ی شهر تهران را مورد توجه قرار داد تا ساز و کار فضایی تولید کننده بی‌عدالتی استخراج گردد. به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت که جریان‌های فضایی در طول زمان سبب تشدید تخصیص ناعادلانه‌ی منابع (که عامل شکل‌گیری بافت فرسوده هستند)، شده و سرعت تغییرات فضایی را افزایش داده‌اند و از آنجایی که گروههای کم‌درآمد به دلیل عدم قدرت و دانش، توان سازگاری و بهره‌برداری از شرایط به‌وجود آمده، جهت افزایش منابعِ در اختیار را نداشتند، در مکان، محصور جریان‌های فضایی شده‌اند. بافت فرسوده شهر تهران نیز از جمله‌ی این مکان‌ها می‌باشد.
ابراهیم صالحی عمران، سودابه حسن زاده بارانی کرد،
دوره 4، شماره 3 - ( 11-1394 )
چکیده
نظام اجتماعی و حیات سیاسی جامعۀ بشری به تعاون و مشارکت اعضای آن بستگی دارد. این امر از طریق همیاری‌های مردمی استوار می‌گردد و آموزش و پرورش به عنوان نظامی اجتماعی نیازمند مشارکت و همکاری همۀ مردم است. این نظام بدون مشارکت مؤثر مردم در ابعاد مختلف ان نمی‌تواند فرایند تعلیم و تربیت را به خوبی عملی سازد. پژوهش حاضر نیز به شکل توصیفی و با هدف بررسی دلایل مشارکت و همیاری مردم در جهت توسعه فضا های آموزشی استان مازندران انجام شده است. نمونه آماری این طرح به تعداد 143 نفر از کلیه خیرین مدرسه ساز و مدیران ،کارشناسان مسئول و کارشناسان مرتبط با فعالیت مدرسه سازی در سطح استان مازندران در سال 1392 بودند. برای محاسبه بهینه حجم نمونه نهایی از روش نمونه گیری بدون چارچوب و با استفاده از فرمول فاصله اطمینان استفاده شد. برای گرد آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. در بخش آمار توصیفی در این تحقیق؛ از جداول توزیع فراوانی، درصد فراوانی، و ترسیم نموداری و در بخش استنباطی به منظور استفاده از داده های حاصل از نمونه و مشخص ساختن معنی دار تفاوت های آماری بین نظرات، از آزمون های دوجمله ای و فریدمن استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داده که دلایل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی بر مشارکت و همیاری مردم در جهت توسعه فضا های آموزشی موثر است، ولی نتایج آزمون رتبه‌بندی به ترتیب نشان از اولویت بعد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در مشارکت بود.
حمیدرضا رخشانی نسب، مسعود خنجرخانی،
دوره 4، شماره 4 - ( 2-1395 )
چکیده
خدمات آموزشی و فرهنگی در مناطق مختلف ایران به صورت متعادل توزیع نشده؛ بهگونهای که استان یزد بیشترین و استان سیستان و بلوچستان کمترین میزان خدمات آموزشی و فرهنگی را در سطح کشور داراست. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف شناخت عوامل اثرگذار بر توسعه خدمات مذکور، تعیین سطح تمرکزگرایی استانها و پیشبینی عوامل مؤثر بر بهبود وضعیت موجود انجام شده است. روش پژوهش «توصیفی- تحلیلی» است که با استفاده از مدلهای تحلیل عاملی، ضریب تمرکز، نماگر توسعه خدمات آموزشی و فرهنگی (ECDI) و رگرسیون چند متغیره صورت گرفته است. یافتههای پژوهش نشان میدهد، از 64 نماگر اولیه 49 نماگر انتخابی که به 5 عامل معنادار تقلیل یافتهاند و مجموعاً 48/65 درصد واریانس جامعه را تبیین مینمایند، بر توسعه خدمات آموزشی و فرهنگی کشور مؤثر هستند. به لحاظ توسعه خدمات مورد نظر، 10 استان در سطح فراتوسعه، 10 استان در سطح میان توسعهیافته بالا، 4 استان در سطح میان توسعهیافته پایین و 7 استان در سطح فروتوسعه قرار دارند. برای کاهش عدم تعادل و نابرابری بین مناطق، رگرسیون چند متغیره سهم عامل «نیروهای آموزشی- اداری و دانشآموزی» را بیش از سایر عاملها پیشگویی مینماید.
رضا محموداوغلی،
دوره 4، شماره 4 - ( 2-1395 )
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیرات شبکه های اجتماعی بر کنشگری سیاسی در بین دانشجویان اصفهانی بود. کنشگری، توانایی و برخورداری از اراده و قابلیت های کنش اجتماعی و به کارگیری ابزارها، نمادها، نشانه ها در چارچوب ارزش های اجتماعی، و سازوکارهای موجود در فناوری ها، برای انجام ارتباط متقابل است. کنشگری سیاسی در قالب گفتگو و رفتار جمعی در درون طیفی از علایق، نهادها و شبکه های اجتماعی؛ شکل گیری و گسترش مشارکت مدنی؛ و کنش های سیاسی افراد در وب 2 است. روش تحقیق مورد استفاده در این بررسی روش پیمایشی است. تکنیک جمع آوری اطلاعات، استفاده از پرسشنامه بوده است است که اعتبار آن، به روش صوری - محتوایی و پایایی آن به کمک آماره ی آلفای کرونباخ سنجیده شده است.. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه دانشجویان دانشگاه اصفهان در مقطع کارشناسی بوده است که حجم نمونه 384 نفری به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. اطلاعات گردآوری شده به کمک نرم افزار spss مورد تجزیه و تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بین شبکه های اجتماعی و کنش سیاسی در نمونه مورد بررسی ارتباط معنی داری وجود دارد.
وحید شالچی، عباس جنگ،
دوره 5، شماره 1 - ( 5-1395 )
چکیده
این مقاله به بررسی رابطه میان فضا، طبقه و سرمایه در شهر تهران می پردازد. هدف عمده این پژوهش نشان دادن آن است که چگونه سرمایه کشور وارد بخش مسکن و مستغلات در تهران می شود و زمین شهری تهران زمینه مناسبی برای بازتولید سرمایه می شود و رابطه میان طبقات شهری و فضای شهری تحت تاثیر عملکرد سرمایه قرار می گیرد. رویکرد نظری این مقاله عمدتا متاثر از هاروی است. روش این مقاله تحلیل ثانویه بوده و متکئ بر آمارهای تولید شده توسط مراکز رسمی مانند بانک مرکزی و شهرداری تهران است. یافته ها نشان می دهند که چرخش نابرابر تولید ملی به بخش مسکن و همچنین بازار مسکن و مستغلات شهر تهران، در کنار خلق انواع نابرابری های اقتصادی در بازار مسکن بر حسب جایگاه هزینه مسکن در بودجه خانوار و توزیع جغرافیایی اقشار مختلف، زمینه خلق نابرابر فضاهای شهری در تهران معاصر شده که این روند موجب بازتولید انواع نابرابری در حوزه ی کلان اجتماعی می شود.
مونا اسالم نژاد، بهجت یزدخواستی، حسن چاوشیان، حمید عباداللهی،
دوره 5، شماره 2 - ( 8-1395 )
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر خاستگاه اجتماعی دانش آموزان بر دو جنبه مهم از رفتار مرتبط با سلامت یعنی تغذیه و ورزش انجام گرفته است. نمونه‌گیری به شیوه خوشه‌ای و در دو مدرسه پسرانه و دخترانه استعدادهای درخشان و چهار مدرسه دولتی شهر رشت انجام گرفت. حجم نمونه برای مدارس استعدادهای درخشان 101 و برای مدارس دولتی 118 نفر بوده و 54 نفر از والدین گروه نخست و 74 نفر از والدین گروه دوم نیز مورد مطالعه قرار گرفتند. برای اطمینان بیشتر از صحت داده‌ها، از روش مثلث‌بندی همگرا استفاده شد. نتایج بررسی‌ها نشان داد که دانش آموزان مدارس استعدادهای درخشان، عمدتاً ریشه در طبقه خرده بورژوازی و پاره طبقه دارای سرمایه فرهنگی بالا هستند که در غذا، بیش از هر چیز به فرم، نحوه ارائه و سالم بودن آن، برای مثال همراه آن دسر سرو شود، کالری بالایی نداشته باشد یا سبزیجات داشته باشد و در ورزش، به خاص بودگی یا تأثیری که بر جسم و جان افراد می‌گذارد توجه می‌کنند. در مقابل، دانش آموزان مدارس دولتی، خاستگاهی کارگری داشته و از ذائقه ضرورت پسند تبعیت می‌کنند. برای ایشان مهمترین ویژگی‌ها در غذا، آن‌هایی هستند که به انرژی آن مربوط می‌شوند.
فائزه بهنامی فرد، میترا حبیبی،
دوره 5، شماره 3 - ( 11-1395 )
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تحلیل جنسیتی عوامل موثر بر استفاده‌ی نوجوانان 12 تا 19 ساله از اینترنت صورت گرفته که به لحاظ هدف کاربردی، و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات، توصیفی-پیمایشی می‌باشد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 220 نفر محاسبه شده و روش نمونه‌گیری، طبقه‌بندی نامتناسب و تصادفی ساده می‌باشد. ابزار اصلی گردآوری داده‌ها نیز پرسشنامه محقق‌ساخته است که روایی آن به روش اعتبار صوری، و پایایی آن با آلفای کرونباخ (81/0 ɑ =) تایید شده، و تحلیل داده‌ها با آمار توصیفی و تحلیلی (کای دو، پیرسون، t مستقل و تحلیل عاملی) صورت گرفته‌است. یافتهها نشان میدهد بین جنسیت نوجوانان و میزان استفاده‌شان از اینترنت رابطه معناداری وجود ندارد. عوامل موثر بر استفاده‌ی این گروه سنی از اینترنت نیز «تقویت و توسعه ارتباطات اجتماعی»، «جلب توجه و هویت‌یابی»، «کسب توانمندی‌های روز»، «تجربه‌ی آزادی و برابری»، «تجربه‌ی تنهایی و آرامش»، و «دوستدار کاربر بودن این فضا» شناسایی شده‌است که بجز عوامل دوم و سوم، در رابطه با سایر عوامل، بین دختران و پسران تفاوت معناداری بدست آمد.
نادر رازقی، مهدی علیزاده،
دوره 5، شماره 4 - ( 2-1396 )
چکیده
گسترش شبکه های مجازی و اینترنت شیوه های جامعه پذیری سنتی را با تغییرات اساسی مواجه کرده است. هدف مطالعه حاضر بررسی جامعه پذیری مجازی نوجوانان دانش آموز مقطع متوسطه دوم شهر ساری بوده است. جامعه آماری این مطالعه را کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه دوم شهر ساری بوده و حجم نمونه تحقیق با استفاده از فرمول کوکران 380 نفر برآورد شده است. روش پژوهش پیمایش بوده و داده ها از طریق پرسشنامه گردآوری شده اند. مطابق یافته های توصیفی میزان جامعه پذیری 64 درصد دانش آموزان متوسط، 14 درصد زیاد و 22 درصد از آنها نیز جامعه پذیری مجازی کمی داشته اند. نتایج حاصل از آزمون رگرسیون چند گانه نشان داد متغیرهای نیازهای انسجام شخصی (82/0 =β)، نیازهای گریز از واقعیت (4/0 =β)، نیازهای انسجام اجتماعی (35/0 =β) بیشترین تاثیر را بر جامعه پذیری مجازی داشته است. علاوه بر این متغیرهای مستقل پژوهش به میزان 43/0 از واریانس متغیر وابسته جامعه پذیری مجازی را تبیین می کنند. همچنین یافته های تحقیق نشان داد که تفاوت معنی داری در جامعه پذیری مجازی نوجوانان بر حسب جنسیت وجود ندارد.
زهرا خدائی، سمیه تیموری،
دوره 6، شماره 3 - ( 11-1396 )
چکیده
هدف اصلی این تحقیق شناسایی مهمترین عوامل مؤثر بر فقر شهری و ارائه راهکارهایی جهت رهایی ازین معضل، بهبود و توانمند سازی ساکنان محلات فقیرنشین می‌باشد. روش تحقیق در مقاله حاضر توصیفی – تحلیلی و از نوع تحقیقات پژوهشی- کاربردی می‌باشد. با توجه به ارزیابی و تحلیل مدل ویکور که برای رتبه بندی شاخص‌های فقر انجام گرفت، این نتیجه حاصل شد که بسیاری از شاخص‌های (کالبدی، اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، زیست محیطی) در سطحی بسیارنامناسب قرار دارند. در بررسی شاخص‌های فقر شهری؛ شاخص‌های کالبدی با میانگین (0/166) اولویت نخست، شاخص‌های اقتصادی با میانگین (0/327) اولویت دوم، شاخص‌های اجتماعی- فرهنگی با میانگین (0/398) در اولویت سوم و درنهایت شاخص‌های زیست محیطی با میانگین (0/570) اولویت چهارم را به خود اختصاص داده‌اند. الگوی فضایی فقر در پهنه شهر خرم آباد بر اساس نتایج و بررسی‌های انجام شده الگوی پراکنده دارد که اخیراً به سمت الگویی خوشه‌ای و متمرکز متمایل شده است. همبستگی که بین اقشار اجتماعی و محدوده بافتهای مسکونی مساله دار در بافت فرسوده خرم آباد گرفته شد، نشان میدهد که اقشار فرودست عمدتاً در نواحی بافت فرسوده شهری زندگی می‌کنند که دهه به دهه به سمت جنوب و حاشیه شهر کشیده می‌شوند.
مهری بهار، نوشا دبیری مهر،
دوره 6، شماره 3 - ( 11-1396 )
چکیده
این مقاله به مطالعه مصرف فضاهای فرهنگی در شهر تهران می پردازد. فضاهای فرهنگی در تهران به موازات دیگر فضاهای شهر طی دو دهه اخیر شاهد تغییراتی بوده است که در این مقاله سعی شده به ویژگی های فضاهای جدید پرداخته شود. این تغییرات کالبدی، محتوایی و کارکردی است. دو پردیس سینمایی آزادی و ملت، مورد مطالعه این پژوهش است. این پژوهش به شیوه کیفی و با استفاده از دو ابزار مصاحبه و مشاهده صورت گرفته است. در همین مسیر از نظریات هانری لوفور فیلسوف و جامعه شناس فرانسوی(1901-1991) برای تحلیل یافته ها استفاده شده است.
غلامرضا آذربویه دینکی، پرویز اقبالی، خشایار قاضی زاده،
دوره 7، شماره 2 - ( 8-1397 )
چکیده
کیفیت فضای داخلی موزه ها از طریق چیدمان، نظم و سامان دادن به عناصر و فرم ها در فضای داخلی موزه ها و به منظور ایجاد جاذبه در گردشگران صورت می گیرد. هدف از انجام پژوهش، بررسی چگونگی کیفیت فضای داخلی موزه ها بر کمیت جذب گردشگران در فرایند توسعه فرهنگی بود. پژوهش حاضر بر اساس هدف بنیادی و کاربردی و روش آن بر مبنای ماهیت، کیفی و توصیفی بر اساس اجرا پیمایشی بوده است. روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی و ابزار آن : فیش برداری از اسناد، پرسشنامه و ... بود. مساله اصلی این پژوهش، تاثیر چگونگی کیفیت فضای داخلی موزه ها را بر میزان جذب گردشگران که به توسعه فرهنگی در کشور می انجامد، بررسی می نماید. یافته های پژوهش آن بود که باورپذیری فضای موزه و دلبستگی به آن از ویژگی هایی است که کیفیت فضای داخلی موزه ها جهت جذب بیشتر مخاطبان در فرایند توسعه فرهنگی ایجاد می کند. در نهایت می توان نتیجه گرفت که فضای داخلی موزه ها از طریق باور پذیری و دلبستگی به فضا سبب ایجاد جاذبه بیشتر در گردشگران و رشد صنعت گردشگری و در نهایت زمینه ساز توسعه فرهنگی کشور در این مسیر می شود.
یعقوب زارعی،
دوره 7، شماره 2 - ( 8-1397 )
چکیده
این پژوهش با هدف تبیین وضعیت برخورداری محلات مختلف شهر خورموج در دسترسی به کاربریهای خدماتی (شامل: تجاری- خدماتی،آموزشی، بهداشتی- درمانی،مذهبی- فرهنگی، ورزشی ـ تفریحی و فضای سبز) در محلات 10 گانه شهر خورموج انجام گرفته است. پژوهش حاضر بر اساس هدف کاربردی و روش به کار رفته در آن توصیفی- تحلیلی است که طی آن با استفاده از منابع اسنادی- کتابخانهایی سطوح توسعه نواحی منطقه مورد مطالعه، طی 19 شاخص مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. میزان توزیع فضایی کاربریهای خدماتی با بهرهگیری از تکنیکهای تحلیل رابطه خاکستری، ضریب آنتروپی شانون مورد سنجش قرار گرفت و یافتهها نشان داد که در کلیه کاربریها، خدمات عمومی در شهر خورموج نسبت به جمعیت مناطق از توزیع عادلانهای برخوردار نیست نتایج همچنین نشان داد که محله 8 شهر خورموج، به لحاظ دسترسی به خدمات و برخورداری از توسعه شهری از وضعیت بهتری نسبت به سایر مناطق برخوردار است و محلات 4 و 5 و 3 و 7 بدلیل نارسایی در توزیع فضایی خدمات عمومی و همچنین تفاوتهای چشمگیر با سایر محلات در زمره مناطق محروم قرار گرفتهاند.
عامر نیک پور، میلاد حسنعلی زاده،
دوره 8، شماره 1 - ( 5-1398 )
چکیده
سالمندی امری اجتناب ناپذیر است که به همراه خود مسائل و نیاز های ویژه ای را در سطح جوامع شهری مطرح می سازد. این مقاله با هدف تحلیل الگوی فضایی پراکنش و همچنین نماگرهای جمعیتیسالمندان در محلات شهر بابل تهیه شده است. روش تحقیق مطالعه حاضر توصیفی-تحلیلی و بر اساس هدف کاربردی می باشد. داده های خام مقاله از بلوک های آماری شهر بابل استخراج شده که بر اساس سرشماری سال 1390 مرکز آمار ایران تهیه شده است. برای بررسی وضعیت سالمندان در محلات 22 گانه شهر بابل از شاخص های نسبت سالمندی، نسبت وابستگی سالمندی، شاخص سالمندی و شاخص پیری استفاده شده است.با بررسی هرم سنی شهر بابل طی سال 1355 تا 1395 مشخص شده است نسبت جمعیت سالمند به گروه های سنی پایین تر، افزایش یافته است هم چنین در تحلیل فضایی شاخص های جمعیت سالمند از لکه های داغ و خودهمبستگی فضایی موران و نرم افزار GIS Art استفاده شده است که یافته ها نشان داد مقادیر هر چهار شاخص در سطح محلات مرکزی بیش تر از محلات پیرامونی بوده است و هر چهار شاخص از خودهمبستگی فضایی و الگوی خوشه ای برخوردار می باشند.
سیدعلیرضا افشانی، علی روحانی، نگین نعیمی،
دوره 8، شماره 2 - ( 8-1398 )
چکیده
مواجهه با مرگ‌های غیرمنتظرۀ از سخت‌ترین مواجهات بشر در طول تاریخ قلمداد می‌شود. در چند سال اخیر، فضای مجازی پویایی‌های مربوط به این مواجهه را تحت‌تاثیر قرار داده است و اکثر داغدیدگان علاوه بر فضای واقعی، در فضای مجازی هم با متوفی و سایر افراد در مورد فقدان‌شان برهم‌کنش دارند. برهمین‌اساس این مطالعه به منظور کشف فرایند حضور داغدیدگان در فضای مجازی و دستیابی به فهمی عمیق از نقش فضای مجازی در زندگی داغدیدگان، براساس رویکرد کیفی و نظریۀ زمینه‌ای طراحی شد. داده‌های مورد نیاز با استفاده از مصاحبه‌های عمیق از زنان داغدیده یزدی که حداقل چهار ماه و حداکثر چهار سال از فوت عزیز/عزیزانشان می‌گذشت، گردآوری شد. سپس داده‌ها طی سه فرایند کدگذاری باز، محوری و گزینشی مفهوم‌پردازی و تجزیه و تحلیل شد. یافتههای پژوهش نشان داد که پدیده مرکزی پروفایل‌های داغدیده است. پروفایل‌های داغدیده رخداد فقدان و یادبودهای مجازی را بازنمایی می‌کنند. در مواجهه با پروفایل‌های داغدیده، داغدیدگان با اتخاذ استراتژی‌هایی چون سوگ‌پایی و واسازی معاشرت‌های مجازی، پیامدهایی را تجربه و درک می‌کنند. در این مسیر آنها در نهایت به بازاندیشی فقدان در فضای مجازی می‌پردازند.
محمد مهدی نصیری خلیلی، محمد رضا زند مقدم، سید جمال الدین دریاباری،
دوره 9، شماره 2 - ( 8-1399 )
چکیده
شکل گیری تعاملات اجتماعی نیازمند یک ظرف مکانی است. فضاهای عمومی می تواند به واسطه افزایش میزان ارتباطات، همگرایی افراد و گروههای مختلف ، فراهم کردن بستر فعالیتها و اتفاقات گوناگون و در نتیجه القای خاطره جمعی در میان اهالی محله، به شکل گیری نوعی حس هویت، تعلق خاطر و حس مکان بیانجامد که همگی از مؤلفه های شکل دهنده سرمایه اجتماعی می باشند در پژوهش حاضر سعی شده رابطه میان سرمایه اجتماعی ، فضاهای عمومی و هویت بخشی محله ای ، ابعاد گوناگون این مسأله به روش تبیینی بیان شود. لذا بررسی نحوه اثرگذاری ابعاد کالبدی و اجتماعی فضا بر مولفه های سرمایه اجتماعی چون اعتماد و تعاملات و نیز مشارکت حادث در شبکه های اجتماعی می تواند تبیین کننده ی نقش فضاهای عمومی در سرمایه ی اجتماعی و هویت بخشی محله ای باشد که این پژوهش از طریق آزمونهای همبستگی و رگرسیون در نرم افزارهای spss-minitab به انجام رسیده است نتایج حاصل از داده های نمونه ی آماری که از طریق پیمایش میدانی با ابزار پرسش نامه و به صورت اتفاقی در محدوده ی فضاهای عمومی محلات شهر ساری به دست آمده است،
ملیحه امانی، دکتر محمداسماعیل ریاحی، دکتر محمود شارع پور،
دوره 10، شماره 4 - ( 2-1401 )
چکیده
در این مطالعه، سعی بر آن بوده تا با استفاده از روش کیفی و استراتژی پدیدارشناسانه و همچنین انجام مصاحبه های عمیق و نیمه ساخت یافته، به نوعی سنخ شناسی در ارتباط با کنشگری زنان در فضاهای شهر تهران دست یابیم. روش نمونه گیری، هدفمند با حداکثر پراکندگی بوده است. نمونۀ مورد مطالعه 30 نفر از زنان ساکن شهر تهران هستند که در سال 1400، با مراجعه به چندین نقطۀ پرتردد در مناطق شمال، جنوب، شرق و غرب و مرکز شهر تهران مورد مصاحبه قرار گرفته اند. بر اساس نتایج بدست آمده، کنشگری زنان در فضاهای شهر تهران را می توان به کنشگری اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و فراغتی و کنشگری نمایشی و نابهنجار دسته بندی نمود. نتایج نشان می دهد که زنان در برخی از عرصه ها در فضای شهر تهران، مانند عرصه های فراغتی و همچنین در ارتباط با نوع پوشش و رفتار با وجود فشارها و محدودیت ها، کنشگری خلاقانه و فعال دارند و در برخی از عرصه ها مانند عرصه های اقتصادی، کنشگری زنان، منفعل و بیشتر در جهت تبعیت از ساختار موجود است. حضور زنان در عرصه های گوناگون فضای شهری می تواند زمینۀ ایجاد تحولات زیادی باشد که این امر مستلزم ایجاد تغییرات ساختاری و فرهنگی و تغییر نگرش نسبت به جایگاه زنان و به رسمیت شناختن توانمندی های آنان و توجه به نیازها و خواسته های آنان در فضاهای شهری و ایجاد زمینه جهت اشتغال سالم و کنشگری فعال و خلاقانه زنان در فضاهای شهر تهران است.
دکتر ملیحه امانی، دکتر محمداسماعیل ریاحی،
دوره 12، شماره 2 - ( 8-1402 )
چکیده
تغییر در سبک زندگی متأثر از مدرنیته و بالا رفتن آگاهی، موجب گرایش روز افزون زنان به حضور در عرصه های عمومی و فضاهای شهری شده است. در این پژوهش، با توجه به تجربۀ زیستۀ زنان و با استفاده از روش کیفی و استراتژی پدیدارشناسانه، در پی مطالعۀ مشکلات و محدودیت های اجتماعی- فرهنگی آنان در فضاهای شهر تهران هستیم. نمونۀ مورد مطالعه، 35 نفر از زنان 20 تا 67 سالۀ ساکن شهر تهران هستند که در سال 1400، با مراجعه به چندین نقطۀ پرتردد در مناطق شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز شهر تهران، مورد مصاحبه قرار گرفته اند. روش نمونه گیری هدفمند با حداکثر تنوع است. طبق نتایج بدست آمده، مشکلات و محدودیت های اجتماعی- فرهنگی زنان در ارتباط با فضاهای شهر تهران، احساس عدم امنیت در فضاهای شهری، نمود فقر و عدم نشاط و سر زندگی در فضاهای شهری، به رسمیت شناخته نشدن و پذیرفته نشدن زنان در فضاهای عمومی شهر، فضاهای مردمحور، ابژه بودن زنان به لحاظ جنسی، وجود رفتارهای زنندۀ مردانه، محدودیت های خانوادگی حضور زنان در فضاهای شهری، هنجارهای جنسیتی، محدودیت های ساختاری برای حضور زنان در برخی از فضاهای عمومی و استفاده از برخی وسایل نقلیه و ارزش ها و هنجارهای زن نجیب می باشد که تحت تأثیر سرمایۀ اقتصادی و فرهنگی و منطقۀ محل سکونت، کار و تردد، می تواند شدت و ضعف داشته باشد. همچنین نوع واکنش زنان در برابر این موانع و محدویت ها متفاوت است. زنان با مقاومت در برابر مشکلاتی که در فضاهای شهری با آن مواجه هستند، در پی دستیابی به کنشگری مدنی خلاق و تأثیرگذار می باشند. لازمۀ تحقق چنین امری، فعالیت نهادهایی مانند خانواده و نهادهای آموزشی در جهت تغییر در نگرش ها و روابط جنسیتی و فرهنگ سازی پذیرش زنان در عرصه های عمومی است.
داریوش جهانی، عظیم علی شائی، فاطمه تیلگوی بگه جان، محسن معینی نسب،
دوره 12، شماره 3 - ( 12-1402 )
چکیده
خشونت خیابانی یکی از انواع خشونت در جامعه است که که بین افراد به وقوع می‌پیوندد و همه‌ساله، طبق آمار و اخبار، تعدادی قربانی می‌گیرد و پیامدهای آن تأثیر مخربی بر اوضاع فرهنگی- اجتماعی هر کشوری دارد. در این پژوهش سعی بر آن است تا عوامل مؤثر بر خشونت در فضای شهری اردبیل بررسی شود. این پژوهش، در زمره پژوهش‌های «توصیفی-تحلیلی» و پاردایم (قیاسی و روش کمی) است و با ماهیت کاربردی به تحلیل زمینۀ مؤثر بر گرایش یه خشونت در فضای شهری در شهر اردبیل پرداخته است. در پژوهش حاضر از روش اسنادی و همچنین روش میدانی (پیمایش با جامعۀ آماری شهروندان 15 تا 64 سال شهر اردبیل) که بر اساس سرشماری سال 1395 (۵۲۹۳۷۴ نفر) بودند و 376 نفر به نمونه به شیوۀ نمونه گیری تصادفی ساده از طریق فرمول کوکران در چهار منطقۀ شهرداری اردبیل انتخاب شدند، بهره گرفته شده است. همچنین جهت شناسایی عوامل کلیدی تحقیق از نرم افزار Mic Mac استفاده شده است. نتایج نشان داد که مؤلفه‌هایی از قبیل نهادینه شدن درگیری در جامعه، آستانۀ تحمل پایین شهروندان، بدحرف زدن با شخص مقابل و زیان و ضرر مالی، بیشترین تأثیرگذاری را بر خشونت کلامی در شهر اردبیل داشته اند. نهادینه شدن درگیری در جامعه، امری است که روز به روز بر فضای شریانی شهر، به شکل خشونت جلوه گری میکند. بنابراین، بر برنامه ریزان امر لازم است، در حوزۀ امر آموزش و مهارت برخورد و تعامل شهروندان، گام های علمی و عملی بردارند.
