53 نتیجه برای شهر
علی معین فر، رضاعلی محسنی، مجید کفاشی،
دوره 8، شماره 3 - ( 11-1398 )
چکیده
هدف مقاله ی حاضر، بررسی موانع ساختاری و کنشی تحقق حقوق شهروندی در استان آذربایجان غربی میباشد. در این مقاله عمدتاً از تئوریهای مارشال، فالکس، پارسونز، گیدنز و کاستلز استفاده شده است. روش تحقیق پیمایشی است که با روش نمونهگیری خوشهای بر 384 نفر از شهروندان استان آذربایجان غربی در سال 1398 انجام شد. بهمنظور آزمون فرضیهها از ضریب همبستگی پیرسون، تی تست مستقل و رگرسیون چندگانهی همزمان استفاده شد. پایایی پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ (ضعف در اجرای حقوق شهروندی 826/0، تبعیض 87/0، جامعهپذیری ناقص 918/0، تبارگرایی 73/0، حاکمیت تفکر نظام ارباب – رعیتی 72/0، رشدنیافتگی جامعهی مدنی 85/0، عدم مطلوبیت وضعیت موجود نظام حقوقی 896/، ضعف حکمرانی مطلوب 937/0) و برای روایی سازه و تکنیک تحلیل عاملی استفاده شد.
تحلیل داده های این پیمایش نشان داد موانع ساختاری نظیر رشدنیافتگی جامعهی مدنی، حاکمیت تفکر نظام ارباب-رعیتی، ضعف حکمرانی شایسته ، تبعیض و موانع کنشی شامل تبارگرایی و جامعهپذیری ناقص بر ضعف در اجرای حقوق شهروندی تأثیر دارد و بهصورت واقعی و تعدیلیافته 1/22درصد از واریانس ضعف در اجرای حقوق شهروندی توسط متغیرهای مستقل تبیین میشود. همچنین ضعف در اجرای حقوق شهروندی در بین پاسخگویان براساس قومیت آنان متفاوت نمیباشد.
محمد محمدی، علیرضا پورشیخیان، حسین اصغری، رفعت شهماری اردجانی،
دوره 8، شماره 4 - ( 2-1399 )
چکیده
مقاله به بررسی رابطه میان ابعاد سرمایه اجتماعی در مدیریت پسماند و تحلیل عوامل موثر بر آن میپردازد. جامعه آماری تحقیق کلیه خانوادههای ساکن شهر آمل می باشد که تعداد 445 نفر از آنان به روش نمونه گیری طبقه بندی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها نشان می‌دهد که مدیریت رفتار بازیافتی در "زباله‌ی فلزی" در بالاترین سطح و « پوست (بستنی، چیپس، پفک، تخمه،...)» در پائین‌ترین سطح قرار دارد. این یافته مهم است و نکات مهمی نیز در خصوص آن وجود دارد. ضریب همبستگی متغیرهای سرمایه اجتماعی و مدیریت پسماند در این مطالعه مثبت است. با توجه به اینکه سرمایه اجتماعی سبب ایجاد فشار هنجاری برای مشارکت در امور اجتماع میشود. انتظار می رفت که بین هنجارهای اجتماعی و مدیریت پسماند ، همبستگی در جهت مثبت باشد. همچنین، افزایش اعتماد اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد سرمایه اجتماعی، میزان مدیریت پسماند را در افراد افزایش می دهد. اعتماد به این که دیگران نیز اقدامات مثبت برای بهبود وضعیت انجام می دهند سبب افزایش مشارکت می شود.
محمدتقی حیدری، سعید محرمی، داوود بلوطی، محمد علی الهی، پروین رحمتی،
دوره 9، شماره 1 - ( 5-1399 )
چکیده
شهر زنجان در زمان برگزاری این آیین از حالت معمول خود خارج شده و به صحنه نمایش عظیم و گسترده ای تبدیل می شود، نمایشی که توسط ساکنین شهر به اجرا در می آید و در آن بازیگر و بیینده نمایش موجودیت واحدی را تشکیل می‌دهد.ابزار پژوهش پرسشنامه ساختار یافته می باشد که پس از تایید روایی (با نظر سنجی از متخصصان) و پایایی آن با توجه به کیفیت همکاری جامعه آماری در اختیار 170 نفر از گردشگران قرار گرفت. بمنظور توسعه گردشگری آئینی، شاخص زمینه های فرهنگی- اعتقادی اهمیت زیادی دارد و باید براین عامل تاکید ویژه ای گردد. زیرا شهر زنجان ظرفیت های فرهنگی-مذهبی برای تبدیل شدن به قطب گردشگری آئینی و مذهبی را دارد. همچنین، براساس آزمون تحلیل مسیر، تاثیر شاخص «زمینه های فرهنگی- اعتقادی» با مقدار 0.422 و «زمینه های اجتماعی» با اثر کل 0.361 بر توسعه گردشگری آئینی، بیش از دیگر شاخص ها بوده است. چرا که، به نظر جامعه آماری، رشد باورهای دینی در بین مردم و پذیرش آن و نهادینه شدن آن به عنوان یک ایدئولوژی برتر توسط اجتماع، منجر به شکل گیری و توسعه آئین های مذهبی شده است.
محمد مهدی نصیری خلیلی، محمد رضا زند مقدم، سید جمال الدین دریاباری،
دوره 9، شماره 2 - ( 8-1399 )
چکیده
شکل گیری تعاملات اجتماعی نیازمند یک ظرف مکانی است. فضاهای عمومی می تواند به واسطه افزایش میزان ارتباطات، همگرایی افراد و گروههای مختلف ، فراهم کردن بستر فعالیتها و اتفاقات گوناگون و در نتیجه القای خاطره جمعی در میان اهالی محله، به شکل گیری نوعی حس هویت، تعلق خاطر و حس مکان بیانجامد که همگی از مؤلفه های شکل دهنده سرمایه اجتماعی می باشند در پژوهش حاضر سعی شده رابطه میان سرمایه اجتماعی ، فضاهای عمومی و هویت بخشی محله ای ، ابعاد گوناگون این مسأله به روش تبیینی بیان شود. لذا بررسی نحوه اثرگذاری ابعاد کالبدی و اجتماعی فضا بر مولفه های سرمایه اجتماعی چون اعتماد و تعاملات و نیز مشارکت حادث در شبکه های اجتماعی می تواند تبیین کننده ی نقش فضاهای عمومی در سرمایه ی اجتماعی و هویت بخشی محله ای باشد که این پژوهش از طریق آزمونهای همبستگی و رگرسیون در نرم افزارهای spss-minitab به انجام رسیده است نتایج حاصل از داده های نمونه ی آماری که از طریق پیمایش میدانی با ابزار پرسش نامه و به صورت اتفاقی در محدوده ی فضاهای عمومی محلات شهر ساری به دست آمده است،
آقای روزبه نصیری آملی، دکتر منصور حقیقتیان، علی اصغر عباسی اسفجیر،
دوره 10، شماره 2 - ( 8-1400 )
چکیده
فضای شهری در راستای تحقق خواسته های نظام سرمایه داری، طبقه ی حاکم و بدون توجه به نیازهای طبقات فرودست ساخته میشود. حق به شهر، حق تغییر دادن خودمان از طریق تغییردادن شهر و به رسمیت شناختن شهر به مثابه مکانی برای بازتولید روابط اجتماعی قدرت است. هدف این پژوهش بررسی رابطه و تأثیر تعلق شهری یا مکانی به همراه دو بعد هویت و وابستگی مکانی بر حق به شهر در میان جوانان شهرنشین آمل است. جمعیت مورد مطالعه 420 نفر از جوانان ساکن شهر آمل هستند که با استفاده از تکنیک نمونه گیری چند مرحله‌ای انتخاب و برای تعیین میزان پایایی ابزار سنجش، از روش آلفای کرونباخ استفاده (759/0) شده است. تحلیل دادههای پژوهش از طریق دو نرم افزار SPSS و Amos انجام شد. در بررسی تأثیرات متغیرهای مستقل بر حق به شهر مشخص شد که احساس تعلق مکانی با ضریب بتای 255/0 دارای بیشترین تأثیر مستقیم و بعد از آن هویت اجتماعی مکانی با ضریب بتای 222/0 به صورت مستقیم قرار دارد و هویت مکانی با 097/0 دارای کمترین تأثیر غیرمستقیم است. یافته‌ها نشان داد که وضعیت کلی حق به شهر در بین جوانان ساکن شهر آمل در حد متوسط است. جوانان آملی حس تعلق نسبتاً خوبی به این شهر دارند و برای تغییر وضع موجود تلاش می‌کنند؛ اما فرصت‌های ایجادشده را کافی و عادلانه نمی‌دانند.
خانم درنا سلامتیان، دکتر اصغر میرفردی، دکتر منصور طبیعی، دکتر علی یار احمدی،
دوره 10، شماره 3 - ( 10-1400 )
چکیده
دامنۀ تخریب محیط زیست، رو به افزایش است و حفظ محیط زیست نیازمند بهره‌گیری از توانمندی‌های فرهنگی و اجتماعی اجتماعات انسانی است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی شهروندی محیط زیستی ساکنان 18 سال به بالای شهر شیراز و ارتباط آن با متغیر سرمایۀ اجتماعی و پایگاه اقتصادی- اجتماعی بوده است. روش این پژوهش پیمایش بوده و اطلاعات مورد نیاز با استفاده از ابزار پرسشنامه جمع آوری شد. نمونۀ مورد مطالعه، 1045 نفر از ساکنان شهر شیراز بوده‌اند که با استفاده از روش نمونهگیری خوشهای انتخاب شده‌اند. برای ارزیابی اعتبار پرسشنامه از تحلیل عاملی و برای تعیین پایایی آن، از هماهنگی درونی ابزار به روش آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج نشان داد متغیرهای سرمایۀ اجتماعی، پایگاه اقتصادی- اجتماعی و سن ارتباط مثبت و معناداری در سطح 99 درصد با متغیر شهروندی محیط زیستی داشته‌اند. بین وضعیت شهروندی محیط زیستی پاسخگویان با توجه به وضعیت تأهل آنها تفاوت معناداری وجود داشت. افراد متأهل، شهروندی محیط زیستی قوی‌تری نسبت به سایر افراد داشته‌اند. در مجموع متغیرهای مستقل 3/15 درصد از تغییرات متغیر وابسته شهروندی محیط زیستی را تبیین نموده‌اند. شهروندی محیط زیستی و سرمایۀ اجتماعی هم‌افزا هستند. تقویت سرمایۀ اجتماعی و عناصر آن، گام مهمی در راستای تقویت شهروندی محیط زیستی است.
دکتر حمیدرضا جلائی پور، خانم مارال لطیفی،
دوره 10، شماره 3 - ( 10-1400 )
چکیده
تحرک اجتماعی اغلب واجد وجه مکانی-جغرافیایی است و تنزل در فضای اجتماعی معمولاً با تنزل جایگاه در فضای فیزیکی همراه است. تورم شدید و افت قدرت خرید در سالهای اخیر قاعدتاً موجب تحرک نزولی بخش های مهمی از اقشار میانی جامعه شده است. این نکته با در نظر گرفتن افزایش جدی بهای مسکن در چند سال گذشته اهمیتی ویژه می یابد. در این مقاله ابعاد مختلف تنزل در فضای اجتماعی-جغرافیایی و مشخصاً رانده شدن اقشار میانی به محلات ارزانتر، پروژه های مسکن مهر یا شهرهای همجوار تهران با رویکردی بوردیویی واکاوی شده است. بدین منظور اطلاعات حاصل از بیست مصاحبه با کسانی که تجربۀ رانده شدن از مناطق متعارف شهر را داشته اند با الهام از معروف ترین خانوادۀ کدگذاری نظریۀ مبنایی تحلیل و عوامل زمینه ای، علی، نقطۀ گسست و پیآمدهای طرد از شهر و همچنین استراتژی های کنار آمدن با این پیآمدها تشخیص داده شده اند. نکتۀ مهمی که از مصاحبه ها برمی آید آن است که افراد تا مدتها سکونت در مکان جدید را موقت می پندارند و از انتساب خود به آن مکان شرمگین اند و با ساکنان قبلی آن مناطق فاصله گذاری می کنند. این نکته در کنار بیرون افتادن از شبکۀ دوستان و اقوام و انزوای ناشی از آن احتمال کنشگری سیاسی در جهت تغییر وضع را تضعیف می کند.
دکتر مصطفی ظهیری نیا، خانم زهرا ولی پور، خانم پرنیان سرافراز،
دوره 10، شماره 4 - ( 2-1401 )
چکیده
سلامت اجتماعی یکی از مهم‌ترین ارکان بهزیستی و ارتقای کیفیت زندگی در هر جامعه‌ای است. در همین راستا تحقیق حاضر از یک‌سو، بررسی ابعاد مختلف سلامت اجتماعی را دنبال میکند و از سوی دیگر رابطۀ سلامت اجتماعی را با یکی از اساسی‌ترین متغیرها یعنی احساس امنیت بررسی کرده است. چارچوب نظری این پژوهش مبتنی بر نظریه‌های کییز، مید، بوزان و ویور بوده است. این پژوهش از نوع پیمایشی بوده که با جمع‌آوری دادههای مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه در بین کارکنان دستگاه‌های اجرایی بخش دولتی و عمومی تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی شهر بندرعباس به انجام رسیده است. حجم نمونه این پژوهش 346 نفر بوده که با روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شده‌اند. تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز با استفاده از نرم افزار SPSS و با بهره گیری از آزمون‌هایی مانند تی، آنوا، ضریب همبستگی پیرسون و ضرایب رگرسیونی صورت گرفته است. طبق یافته‌های تحقیق، میزان سلامت اجتماعی در حد متوسط رو به بالا و میزان احساس امنیت اجتماعی پاسخگویان نیز در حد متوسطی قرار داشت؛ میزان درآمد پاسخگویان با میزان سلامت اجتماعی آنها نیز، رابطۀ مستقیم و معناداری دارد؛ همچنین رابطۀ معناداری بین سلامت اجتماعی و احساس امنیت اجتماعی در بین کارکنان دستگاه های اجرایی شهر بندرعباس نمایان شد؛ بدین معنا که هرچقدر میزان سلامت اجتماعی بالاتر باشد، به همان میزان نیز احساس امنیت اجتماعی در افراد افزایش خواهد یافت.
ملیحه امانی، دکتر محمداسماعیل ریاحی، دکتر محمود شارع پور،
دوره 10، شماره 4 - ( 2-1401 )
چکیده
در این مطالعه، سعی بر آن بوده تا با استفاده از روش کیفی و استراتژی پدیدارشناسانه و همچنین انجام مصاحبه های عمیق و نیمه ساخت یافته، به نوعی سنخ شناسی در ارتباط با کنشگری زنان در فضاهای شهر تهران دست یابیم. روش نمونه گیری، هدفمند با حداکثر پراکندگی بوده است. نمونۀ مورد مطالعه 30 نفر از زنان ساکن شهر تهران هستند که در سال 1400، با مراجعه به چندین نقطۀ پرتردد در مناطق شمال، جنوب، شرق و غرب و مرکز شهر تهران مورد مصاحبه قرار گرفته اند. بر اساس نتایج بدست آمده، کنشگری زنان در فضاهای شهر تهران را می توان به کنشگری اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و فراغتی و کنشگری نمایشی و نابهنجار دسته بندی نمود. نتایج نشان می دهد که زنان در برخی از عرصه ها در فضای شهر تهران، مانند عرصه های فراغتی و همچنین در ارتباط با نوع پوشش و رفتار با وجود فشارها و محدودیت ها، کنشگری خلاقانه و فعال دارند و در برخی از عرصه ها مانند عرصه های اقتصادی، کنشگری زنان، منفعل و بیشتر در جهت تبعیت از ساختار موجود است. حضور زنان در عرصه های گوناگون فضای شهری می تواند زمینۀ ایجاد تحولات زیادی باشد که این امر مستلزم ایجاد تغییرات ساختاری و فرهنگی و تغییر نگرش نسبت به جایگاه زنان و به رسمیت شناختن توانمندی های آنان و توجه به نیازها و خواسته های آنان در فضاهای شهری و ایجاد زمینه جهت اشتغال سالم و کنشگری فعال و خلاقانه زنان در فضاهای شهر تهران است.
الهی محمدعلی الهی چورن، - محمد تقی حیدری، - سعید محرمی،
دوره 11، شماره 2 - ( 7-1401 )
چکیده
افزایش سن ازدواج، معضل و آسیبی است که اگر پایش نشود، افسردگی، کاهش امید به زندگی و فعالیت سازنده در کشور رخ می‌دهد. هدف این تحقیق، بررسی مهم ترین عوامل مؤثر در تأخیر سن ازدواج در شهر نوشهر می باشد. نوع تحقیق، کابردی و روش توصیفی- تحلیلی است. جهت گردآوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) استفاده شده است. جامعۀ آماری تحقیق خانوارهای شهر نوشهر می باشند که طبق فرمول کوکران، تعداد نمونه 384 نفر از طریق نمونه گیری تصادفی ساده مورد پرسشگری قرار گرفتند. روایی پرسشنامه با کمک 10 نفر از اساتید حوزۀ فرهنگی شهر مورد تایید قرار گرفت و پرسشنامۀ نهایی تنظیم گردید. سطح پایایی پرسشنامۀ تحقیق با استفاده از روش آلفای کرونباخ 74/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تحلیل عاملی اکتشافی) استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که نتیجۀ حاصل از تقلیل 29 متغیر، 3 عامل بوده است که عبارتند از: عامل اقتصادی، عامل اجتماعی و عامل فرهنگی که در این میان، عامل اقتصادی با مقدار 69/8 درصد، به تنهایی قادر است 39/15 درصد واریانس را تبیین کند و این امررابطۀ بین عوامل اقتصادی و افزایش سن ازدواج را تأیید میکند؛ درنتیجه هرچه شرایط اقتصادی و مادی جوانان، به‌عنوان بسترهای بنیادی برای ازدواج، مهیا باشد، تمایل ایشان به تشکیل زندگی مشترک بیشتر میشود.
پویا افغان نژاد، ابوالقاسم حیدرآبادی، سید احمد جعفری کلاریجانی،
دوره 11، شماره 2 - ( 7-1401 )
چکیده
این مطالعه، به بررسی رفتار محیط زیستی گردشگران در شهرهای ساحلی استان مازندران میپردازد. بدین منظور از تئوری فرهنگ محیط زیستی ژرژ تومه و سرمایۀ فرهنگی بوردیو، به عنوان چارچوب تئوریک استفاده شد. روش تحقیق، پیمایشی است و جامعۀ آماری، گردشگران شهرهای ساحلی مازندران هستند. شیوۀ نمونهگیری، خوشهای چندمرحله‌ای است و حجم نمونه طبق فرمول کوکران 400 نفر میباشد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامۀ محقق ساخته است. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها، ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل مسیر و تحلیل رگرسیون با استفاده از نرم‌افزار SPSS است. از اعتبار صوری جهت سنجش اعتبار استفاده شد و پایایی متغیر رفتارهای محیط زیستی 851/0 است که در حد بسیار بالایی است و گویه‌‌های آن توانسته‌اند از همسازی درونی لازم برخوردار باشند. نتایج آزمون نشان می‌دهد که میانگین الگوهای رفتار محیط زیستی در بین افراد بالا است و میانگین آن از عدد 5 برابر با 05/4 است. حدود 3/10 درصد میزان رفتار محیط زیستی شان در حد پایین، 7/ 9 درصد در حد متوسط و حدود 80 درصد در حد بالا است. بین میزان مشارکت شهری، سرمایۀ فرهنگی و آگاهی محیط زیستی با رفتار محیط زیستی، رابطۀ معنادار مثبت و مستقیم وجود دارد. متغیرهای مستقل، 6/35 درصد از واریانس و تغییرات رفتار محیط زیستی را تبیین و پیش‌بینی می‌کنند. نتیجه اینکه جهت تقویت، ترویج و توسعۀ رفتارهای مسؤولانه نسبت به محیط زیست، بالا بردن سطح سرمایۀ فرهنگی، گسترش آگاهی محیط زیستی و افزایش مشارکت شهری در بین گردشگران الزامی است.
دکتر محمد قنبری، دکتر محمد اجزاء شکوهی، دکتر محمد رحیم رهنما، دکتر امید علی خوارزمی، آقای سلمان آل حسن،
دوره 11، شماره 2 - ( 7-1401 )
چکیده
شهرهای زیست پذیر، مکان‌هایی برای زندگی اجتماعی، خلق زیبایی و حضور همۀ ساکنان در قلمرو عمومی بدون آلودگی و ترافیک هستند. اصول اجتماعی و ارزش‌های آن در شهر زیست پذیر، جایگاه ویژه ای دارد. در شهر زیست پذیر، آستانه های رضایت اجتماعی و ارزش‌های هویتی دارای اهمیت زیادی هستند. هدف اصلی این پژوهش، تحلیل زیست پذیری شهری کلان‌شهر مشهد با تأکید بر شاخص فرهنگ و پایداری میباشد. روش تحقیق این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی میباشد. با استفاده از نرم افزار GIS نقشه‌های مربوط به وضعیت هر کدام از زیر شاخص‌های عینی براساس محدودۀ مناطق کلان‌شهر مشهد ترسیم گردیده است. برای شاخص ذهنی که دارای 15 گویه است، از پرسشنامه استفاده گردید. حجم نمونه در کل مناطق شهر مشهد برابر با 402 نفر بوده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که منطقۀ ثامن کلان‌شهر مشهد، بهترین منطقه از نظر شاخص فرهنگ و پایداری اجتماعی از بعد زیست پذیری شهری میباشد. پس از منطقۀ ثامن، منطقۀ 8 به لحاظ فرهنگ و پایداری اجتماعی دارای بهترین شرایط میباشد. نامناسب ترین منطقه هم به لحاظ فرهنگ و پایداری اجتماعی، به ترتیب مناطق 2، 4 و 7 می‌باشند. در نهایت هم پیشنهادهایی در ارتباط با افزایش سطح زیست پذیری شهری از بعد فرهنگی و پایداری اجتماعی در کلان شهر مشهد ارائه شده است.
محسن صفاریان، علی مرادی،
دوره 11، شماره 3 - ( 11-1401 )
چکیده
این مطالعه به بررسی رابطۀ بین میزان آگاهی مردم از حقوق شهروندی و تمایل آنها به مشارکت اجتماعی با تأکید بر شهروندان بالای 21 سال شهر کرمانشاه می پردازد. روش مورد استفاده در این پژوهش از لحاظ رویکرد کمی است و از نظر هدف کاربردی است. به لحاظ گردآوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعۀ مورد مطالعه شهروندان بالای 21 سال شهر کرمانشاه هستند که با توجه به گستردگی جامعۀ آماری؛ تعداد 400 نفر با استفاده از نرم افزار SPSS Sample Power انتخاب شدند و با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات از پاسخگویان، پرسشنامۀ محقق ساخته بود که برای روایی آن از روایی صوری و روایی سازه و برای پایایی آن از تکنیک آلفای کرونباخ استفاده شد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج همبستگی نشان می دهد بین تمایل به مشارکت اجتماعی و میزان آگاهی مردم از حقوق شهروندی در بعد حقوق مدنی، همبستگی معنی دار مستقیم اما ضعیف (202/0=r) ، بعد حقوق سیاسی، همبستگی معنیدار مستقیم اما ضعیف (162/0=r)، بعد حقوق اقتصادی اجتماعی (04/0=r) عدم همبستگی و بعد حقوق فرهنگی گروهی برابر (50/0=r) همبستگی معنی دار متوسط و مستقیم وجود دارد. در نهایت همبستگی بین میزان آگاهی از حقوق شهروندی و میزان مشارکت اجتماعی برابر (31/0=r) بوده است که این همبستگی معنی دار مستقیم اما ضعیف است. می‌توان نتیجه گرفت که مقدار مذکور با صفر دارای تفاوت معنادار بوده و نتایج به دست آمده از نمونه؛ به دلیل این که روش نمونه گیری احتمالی می باشد، قابلیت تعمیم به جامعۀ آماری را دارد. نتایج حاصل از معادلۀ رگرسیونی نشان می دهد متغیر آگاهی مردم از حقوق شهروندی میزان 31/0 از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کند.
خانم شمسی پورعباسی، دکتر جعفر کرد زنگنه، دکتر منصور شریفی،
دوره 11، شماره 4 - ( 2-1402 )
چکیده
ازدواج زودهنگام که به عنوان یک مسألۀ جهانی شناخته شده است، هنوز به طور گسترده ای در استان خوزستان و شهرستان اهواز انجام می شود. این مطالعۀ کیفی با هدف کشف و تفسیر بسترهای شکل گیری ازدواج زودهنگام، از دیدگاه دختران ازدواج کرده و با رویکرد پدیدارشناسی توصیفی- تفسیری انجام شد. مشارکت کنندگان در تحقیق به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و با استفاده از سؤالات باز، مورد مصاحبۀ عمیق گرفتند که اطلاعات با بیست و دومین شرکت کننده با اشباع رسید. اطلاعات حاصله پس از هر بار مصاحبه با الگوی تماتیک اسمیت (1997) تحلیل شد. اطلاعات توصیف شده در این مطالعه از مشاهدات و یادداشت های محقق به دست آمدند که در 34 مفهوم اولیه، 11 مقولۀ فرعی و 4 مقولۀ اصلی طبقه بندی شد. یافته ها نشان داد که چهار گروه از بسترها در شکل گیری ازدواج زودهنگام زنان در شهرستان اهواز نقش داشته اند که عبارتند از: بسترهای فرهنگی (باور به کارساز بودن ازدواج زودهنگام، سنت های مردسالاری و ازدواج فامیلی و سبک زندگی منطبق با شرایط)، زمینه های اجتماعی (تأیید شدن با ازدواج، ازدواج مصلحتی و رهایی از مشکلات خانواده)، شرایط اقتصادی (تسهیلات مالی فرایند ازدواج، انگیزۀ تأمین مالی و رهایی از مشکلات مالی) و عوامل شخصی (تصور اشتباه از زندگی مشترک و سهل گیری و نادیده انگاری مسؤولیت های زندگی مشترک). به عنوان نتیجه، ازدواج زودهنگام زنان در شهرستان اهواز به طور عمده، ریشه در بسترهای فرهنگی و اجتماعی و سپس شرایط اقتصادی و عوامل شخصی داشته است.
خانم مینو غلام حسین، دکتر یحیی قائدی، دکتر سعید ضرغامی، دکتر رمضان برخورداری، دکتر علی اکبر صالحی،
دوره 11، شماره 4 - ( 2-1402 )
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی چالش‌های آموزش تربیت شهروندی بر مبنای ادراک دانش‌آموزان مهاجر افغان است که با هدف توصیف و تفسیر تجارب زیسته از مؤلفه‌های تربیت شهروندی، انجام شده است. روش پژوهش، شامل جامعۀ والدین و دانش‌آموزان در مقطع ابتدایی منطقۀ 4 استان البرز، شامل 6 دختر و 10 پسر مهاجر بود. ابزار گردآوری داده‌ها، مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته بود که تا حد اشباع داده‌ها ادامه یافت و با به‌کارگیری روش استرابرت و کارپنتر، مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار گرفت. پس از تحلیل داده‌ها و حذف کدهای مشترک، کد مفهومی که بیانگر تجارب مشارکت‌کنندگان بود، استخراج شد و در 10 مضمون اصلی دسته‌بندی شد. یافته های پژوهش حاضر حاکی از این است که پاسخ های مصاحبه شوندگان را می توان در محورهای حفاظت از محیط زیست، مبتنی‌بر تحلیل مصاحبه‌ها، حاکی از مضامین حفاظت از محیط‌زیست، حقوق و وظایف شهروندی، همدلی، مسئولیت‌پذیری، احترام به حقوق دیگران، همکاری، تبعیض، روحیۀ عدالت‌خواهی، انتقادگری و انتقادپذیری و برقراری ارتباط، مضمون‌بندی کرد. مضمون های تبعیض، همدلی، همکاری و ارتباط مضمونه ایی بودند که مصاحبه شوندگان، بیشترین چالش را در مورد کم‌و‌کیف آن با توجه به تجربه در آموزش و پرورش ایران داشتند، قابل توجه بود. براساس تحلیل مضامین فوق، سوگیری جنسیتی به نفع مردان و نقش حاشیه‌ای زنان، یکی از تمایزهای مشخص مصاحبه‌شوندگان است.
آقای محمدعلی امیرپورسعید، دکتر محمود شارع پور، دکتر صدیقه لطفی،
دوره 11، شماره 4 - ( 2-1402 )
چکیده
افزایش سرمایۀ اجتماعی در دراز مدت اثرات مهمی بر ذهنیت ساکنین محله، اعتماد متقابل، همبستگی، مشارکت در امور محله و... می گذارد و زمانی که این مهم محقق شود، به تبع آن کیفیت زندگی در آن محله، رو به رشد خواهد بود و در بعد ذهنی و عینی باعث تقویت کیفیت زندگی در بین اهالی آن محله خواهیم بود. در همین راستا در پژوهش حاضر تلاش شد تا با رویکردی جامعه شناختی و با روش پیمایش، به سنجش میزان سرمایۀ اجتماعی و سطح کیفیت زندگی در بین ساکنین محله های شهر رفسنجان پرداخته شود و در نهایت بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر روی کیفیت زندگی آنان را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم. در این پژوهش، تمامی ساکنین 18 سال به بالا جزء جمعیت آماری قرار گرفتند و از بین آنها طبق فرمول کوکران، تعداد 383 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامۀ محقق ساخته بوده است و توصیف و تحیل داده ها توسط نرم افزار Spss انجام شده است. نتایج یافته های پژوهش نشان می دهد تفاوت معناداری بین زنان و مردان از لحاظ میزان سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی وجود ندارد.، امّا تفاوت معناداری بین گروه های درآمدی و میزان سرمایۀ اجتماعی و کیفیت زندگی آنها وجود دارد. همچنین بین مدت زمان های مختلف سکونت افراد و میزان سرمایۀ اجتماعی و کیفیت زندگی آنها نیز تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج بررسی رگرسیون چندگانه نشان می دهد که 508/0 بین متغیرهای تحقیق همبستگی وجود دارد. همچنین حدود 25 درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیر سرمایۀ اجتماعی پیش بینی می شود و اعتماد در بین مؤلفه های سرمایۀ اجتماعی، بیشترین تأثیر را بر روی کیفیت زندگی ساکنین محلات شهر دارد.
دکتر ملیحه امانی، دکتر محمداسماعیل ریاحی،
دوره 12، شماره 2 - ( 8-1402 )
چکیده
تغییر در سبک زندگی متأثر از مدرنیته و بالا رفتن آگاهی، موجب گرایش روز افزون زنان به حضور در عرصه های عمومی و فضاهای شهری شده است. در این پژوهش، با توجه به تجربۀ زیستۀ زنان و با استفاده از روش کیفی و استراتژی پدیدارشناسانه، در پی مطالعۀ مشکلات و محدودیت های اجتماعی- فرهنگی آنان در فضاهای شهر تهران هستیم. نمونۀ مورد مطالعه، 35 نفر از زنان 20 تا 67 سالۀ ساکن شهر تهران هستند که در سال 1400، با مراجعه به چندین نقطۀ پرتردد در مناطق شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز شهر تهران، مورد مصاحبه قرار گرفته اند. روش نمونه گیری هدفمند با حداکثر تنوع است. طبق نتایج بدست آمده، مشکلات و محدودیت های اجتماعی- فرهنگی زنان در ارتباط با فضاهای شهر تهران، احساس عدم امنیت در فضاهای شهری، نمود فقر و عدم نشاط و سر زندگی در فضاهای شهری، به رسمیت شناخته نشدن و پذیرفته نشدن زنان در فضاهای عمومی شهر، فضاهای مردمحور، ابژه بودن زنان به لحاظ جنسی، وجود رفتارهای زنندۀ مردانه، محدودیت های خانوادگی حضور زنان در فضاهای شهری، هنجارهای جنسیتی، محدودیت های ساختاری برای حضور زنان در برخی از فضاهای عمومی و استفاده از برخی وسایل نقلیه و ارزش ها و هنجارهای زن نجیب می باشد که تحت تأثیر سرمایۀ اقتصادی و فرهنگی و منطقۀ محل سکونت، کار و تردد، می تواند شدت و ضعف داشته باشد. همچنین نوع واکنش زنان در برابر این موانع و محدویت ها متفاوت است. زنان با مقاومت در برابر مشکلاتی که در فضاهای شهری با آن مواجه هستند، در پی دستیابی به کنشگری مدنی خلاق و تأثیرگذار می باشند. لازمۀ تحقق چنین امری، فعالیت نهادهایی مانند خانواده و نهادهای آموزشی در جهت تغییر در نگرش ها و روابط جنسیتی و فرهنگ سازی پذیرش زنان در عرصه های عمومی است.
داریوش جهانی، عظیم علی شائی، فاطمه تیلگوی بگه جان، محسن معینی نسب،
دوره 12، شماره 3 - ( 12-1402 )
چکیده
خشونت خیابانی یکی از انواع خشونت در جامعه است که که بین افراد به وقوع می‌پیوندد و همه‌ساله، طبق آمار و اخبار، تعدادی قربانی می‌گیرد و پیامدهای آن تأثیر مخربی بر اوضاع فرهنگی- اجتماعی هر کشوری دارد. در این پژوهش سعی بر آن است تا عوامل مؤثر بر خشونت در فضای شهری اردبیل بررسی شود. این پژوهش، در زمره پژوهش‌های «توصیفی-تحلیلی» و پاردایم (قیاسی و روش کمی) است و با ماهیت کاربردی به تحلیل زمینۀ مؤثر بر گرایش یه خشونت در فضای شهری در شهر اردبیل پرداخته است. در پژوهش حاضر از روش اسنادی و همچنین روش میدانی (پیمایش با جامعۀ آماری شهروندان 15 تا 64 سال شهر اردبیل) که بر اساس سرشماری سال 1395 (۵۲۹۳۷۴ نفر) بودند و 376 نفر به نمونه به شیوۀ نمونه گیری تصادفی ساده از طریق فرمول کوکران در چهار منطقۀ شهرداری اردبیل انتخاب شدند، بهره گرفته شده است. همچنین جهت شناسایی عوامل کلیدی تحقیق از نرم افزار Mic Mac استفاده شده است. نتایج نشان داد که مؤلفه‌هایی از قبیل نهادینه شدن درگیری در جامعه، آستانۀ تحمل پایین شهروندان، بدحرف زدن با شخص مقابل و زیان و ضرر مالی، بیشترین تأثیرگذاری را بر خشونت کلامی در شهر اردبیل داشته اند. نهادینه شدن درگیری در جامعه، امری است که روز به روز بر فضای شریانی شهر، به شکل خشونت جلوه گری میکند. بنابراین، بر برنامه ریزان امر لازم است، در حوزۀ امر آموزش و مهارت برخورد و تعامل شهروندان، گام های علمی و عملی بردارند.
امین مهرابی مزیدی، دکتر غلامرضا امینی نژاد،
دوره 12، شماره 4 - ( 2-1403 )
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطۀ وقف و مشارکت‌های مردمی در توسعۀ شهر گراش انجام گرفته است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی است و از لحاظ روش توصیفی-پیمایشی میباشد. جامعۀ آماری، کلیۀ سرپرستان خانوار شهر گراش است که بر اساس آمار مرکز ایران در سال 1395، ۷۱۱ نفر میباشد. با استفاده از فرمول کوکران، حجم نمونۀ آماری ۲۵۰ نفر تخمین زده شد. ابزار اصلی مورد استفاده جهت جمع‌آوری اطلاعات، پرسشنامه بوده است که پایایی آن به وسیلۀ ضریب آلفای کرونباخ 92/۰ به دست آمد. در این پژوهش، از تحلیل‌های توصیفی و استنباطی در قالب نرم‌افزار SPSS 22 جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شد. در بخش توصیفی، متغیرهای پژوهش با میانگین و انحراف معیار و در بخش استنباطی، آزمونهای کلموگروف - اسمیرنوف و همبستگی آورده شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که بین وقف و مشارکت‌های مردمی با توسعۀ شهرگراش، رابطۀ معنیدار وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد بین وقف و مشارکت‌های مردمی با ابعاد توسعۀ شهر گراش شامل آموزش، بهداشت - درمان و فرهنگی - مذهبی رابطۀ معناداری وجود دارد.
پیمان مهرنژاد بورا، محمدتقی پیربابایی، یاسر شهبازی،
دوره 13، شماره 1 - ( 5-1403 )
چکیده
