357 نتیجه برای نوع مطالعه: پژوهشي
تقی آزادارمکی، زهرا خستو،
دوره 12، شماره 2 - ( 8-1402 )
چکیده
در بررسی تحولات توسعهای جامعه شناسی در ایران، تغییرات کمی و کیفی، به عنوان شاخصی مهم در شناخت این تحولات مورد توجه بوده است. این مطالعه بر اساس رویکرد نسلی، به بررسی متونی می پردازد که جامعه شناسی در ایران را مورد بررسی قرار داده اند. در بررسی معنای جامعه شناسی در میان نسل ها این پرسش مطرح می شود که رویکردهایی که در گذشته، جامعه شناسی را مورد بررسی قرار داده اند چگونه بوده اند و تا به امروز چه تغییراتی داشتند؟ با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی به بررسی محتوای 186 آثار مکتوب پرداخته شد که در دهۀ70 و 80 به طور اختصاصی، جامعه شناسی در ایران را مورد بحث و بررسی قرار داده اند. گفتمان حاکم بر تحلیل های موجود از جامعه شناسی در ایران، گفتمان توسعه با جهت گیری آسیب شناسانه است. نسل سومی و چهارمی ها، جامعه شناسی را در خدمت توسعۀ ملّی و حل مسائل اجتماعی می بینند. اما نسل جدید، کمتر سیاست را برجسته می کند و گرایش بیشتری به تاریخ و رویکردهای کیفی در بررسی جامعه شناسی در ایران دارد.
بتول رستمی، یارمحمد قاسمی، خدیجه ذوالقدر،
دوره 12، شماره 2 - ( 8-1402 )
چکیده
مناسک پیاده روی اربعین، یکی از پدیده هایی است که پس از حمایت ها و تبلیغات گستردۀ نهادهای حکومتی به شکل گسترده ای در دهۀ اخیر رواج یافته است. هدف اصلی مطالعۀ حاضر، کشف پیامدهای این پدیده است. این تحقیق با استفاده از راهبرد نظریه زمینه ای انجام شده است و تعداد 49 زائر ایرانی از راهپیمایی کنندگان در مناسک پیاده روی اربعین مورد مصاحبه قرار گرفتند. در بخش پیامدها، در نهایت 26 مفهوم استخراج شد و در 10 مقولۀ طبقه بندی شد. بر اساس نتایج تحقیق، پیامدهای مناسک پیاده روی به این شرح است: نمایش قدرت سیاسی ایران/ حکمرانی معیوب/ چالش های فرارو/ چالش های پس پرده/ بازتولید دین/ تغییر سبک زندگی دینی/ گسترش مدارای اجتماعی/ شخصی شدن دین/ بازاندیشی مناسکی و توسعۀ مبدأ و مقصد. در نتیجه این مناسک، با وجود پیامدهای مثبت، چالش هایی را در مبدأ و مقصد ایجاب خواهد نمود.
آقای علیرضا مرادی، خانم ثنا نوری مقدم،
دوره 12، شماره 2 - ( 8-1402 )
چکیده
امروزه یکی از شایع ترین مشکلات بهداشت عمومی در سراسر دنیا «خشونت خانگی» است که دربردارندۀ مؤلفه های کودک آزاری، همسرآزاری و بدرفتاری با سالمند می باشد. هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر در بروز خشونت خانگی بود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت در زمره تحقیقات تحلیلی می باشد و روش تحقیق آن کیفی از نوع تحلیل محتوا می‌باشد. ابزار گردآوری داده ها مصاحبۀ نیمه ساختاریافته و مراجعه به اسناد و مدارک بوده است. روش نمونه گیری نیز روش هدفمند می‌باشد. جامعۀ هدف پژوهش حاضر شامل نخبگان علمی و عملیاتی فرماندهی انتظامی استان خراسان جنوبی اعم از هیأت رئیسه، فرماندهان پلیس های تخصصی، مدیران کل عملیاتی و اساتید علمی و کلیۀ همسران خانواده هایی میباشند که به دلیل خشونت خانوادگی به مراکز مشاورۀ کلانتری های شهر بیرجند در سال 1401 مراجعه نموده اند. تعداد مشارکت‌کنندگان شامل 27 نفر از نخبگان علمی و عملیاتی شهر بیرجند و همسران آسیب دیدۀ خشونت خانگی (به دلیل رسیدن به اشباع نظری) می‌باشد. با توجه به نتایج به دست آمده و تحلیل های صورت گرفتۀ حاصل از کدگذاری های باز و محوری و گزینشی، عوامل مؤثر در بروز خشونت خانگی شامل ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌باشد. با توجه به بررسی های صورت گرفته و نتایج حاصل از تحقیق حاضر، لزوم توجه مسؤولان ذیربط به این مسأله و آموزش خانواده ها و افراد جهت آشنایی با تبعات روانی و اجتماعی رفتارهای خشونت آمیز بیش از پیش اهمیت دارد.
ندا خداکرمیان گیلان، محمد رضا حشمتی، اسداله بابایی فرد،
دوره 12، شماره 2 - ( 8-1402 )
چکیده
این پژوهش به بررسی نشانه‌شناختی ساختار دینداری در دو فیلم "رنگ خدا" و "قدمگاه" می‌پردازد. سینما به عنوان یک رسانۀ قدرتمند، نقشی کلیدی در بازنمایی و بازتولید گفتمان‌های دینی ایفا میکند. هدف این مطالعه، واکاوی قواعد، ساختارها و الگوهای دینی در این دو فیلم است. روش تحقیق کیفی با رویکرد نشانه‌شناسی انتخاب شده است و نشانه‌های تصویری موجود در فیلم‌ها مورد تحلیل قرار گرفته‌اند. در این پژوهش، به نقش دین در جامعۀ ایرانی و نحوۀ بازنمایی آن در این دو اثر، پرداخته می‌شود. یافته‌ها نشان میدهد که هر دو فیلم حاوی مجموعه‌ای غنی از رمزگان فنی، اجتماعی و ایدئولوژیک هستند. تحلیل نشانه‌شناختی فیلم‌ها آشکار میکند که هر دو اثر به طور گسترده از نشانه‌های دینی برای انتقال پیام‌های خود استفاده کرده‌اند. به عنوان مثال، این فیلم‌ها تصویری از دین به عنوان منبع آرامش، امید و معنای زندگی در جامعه‌ای سنتی ارائه می‌دهند. شخصیت‌های مذهبی در این فیلم‌ها به عنوان رهبران معنوی و اخلاقی جامعه به تصویر کشیده می‌شوند و هویت و معنای شخصیت‌های فیلم از طریق دین شکل می‌گیرد. در مقابل، شخصیت‌های ثروتمند و قدرتمند تمایل کمتری به دین دارند، در حالی که شخصیت‌های فقیر و محروم بیشتر به دین پناه می‌برند. همچنین، زنان در این فیلم‌ها اغلب در نقش‌های سنتی و مطیع به تصویر کشیده می‌شوند.
دکتر ملیحه امانی، دکتر محمداسماعیل ریاحی،
دوره 12، شماره 2 - ( 8-1402 )
چکیده
تغییر در سبک زندگی متأثر از مدرنیته و بالا رفتن آگاهی، موجب گرایش روز افزون زنان به حضور در عرصه های عمومی و فضاهای شهری شده است. در این پژوهش، با توجه به تجربۀ زیستۀ زنان و با استفاده از روش کیفی و استراتژی پدیدارشناسانه، در پی مطالعۀ مشکلات و محدودیت های اجتماعی- فرهنگی آنان در فضاهای شهر تهران هستیم. نمونۀ مورد مطالعه، 35 نفر از زنان 20 تا 67 سالۀ ساکن شهر تهران هستند که در سال 1400، با مراجعه به چندین نقطۀ پرتردد در مناطق شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز شهر تهران، مورد مصاحبه قرار گرفته اند. روش نمونه گیری هدفمند با حداکثر تنوع است. طبق نتایج بدست آمده، مشکلات و محدودیت های اجتماعی- فرهنگی زنان در ارتباط با فضاهای شهر تهران، احساس عدم امنیت در فضاهای شهری، نمود فقر و عدم نشاط و سر زندگی در فضاهای شهری، به رسمیت شناخته نشدن و پذیرفته نشدن زنان در فضاهای عمومی شهر، فضاهای مردمحور، ابژه بودن زنان به لحاظ جنسی، وجود رفتارهای زنندۀ مردانه، محدودیت های خانوادگی حضور زنان در فضاهای شهری، هنجارهای جنسیتی، محدودیت های ساختاری برای حضور زنان در برخی از فضاهای عمومی و استفاده از برخی وسایل نقلیه و ارزش ها و هنجارهای زن نجیب می باشد که تحت تأثیر سرمایۀ اقتصادی و فرهنگی و منطقۀ محل سکونت، کار و تردد، می تواند شدت و ضعف داشته باشد. همچنین نوع واکنش زنان در برابر این موانع و محدویت ها متفاوت است. زنان با مقاومت در برابر مشکلاتی که در فضاهای شهری با آن مواجه هستند، در پی دستیابی به کنشگری مدنی خلاق و تأثیرگذار می باشند. لازمۀ تحقق چنین امری، فعالیت نهادهایی مانند خانواده و نهادهای آموزشی در جهت تغییر در نگرش ها و روابط جنسیتی و فرهنگ سازی پذیرش زنان در عرصه های عمومی است.
پیمان آرامش صدیق، سید عبدالمجید بحرینیان، احمد منصوری،
دوره 12، شماره 3 - ( 12-1402 )
چکیده
بنا بر اعلام سازمان بهداشت جهانی، عوامل اجتماعی-روانی تأثیر 85 درصدی بر سلامت دارد. بیماری، نتیجۀ تعامل عوامل سه گانۀ جامعه شناختی، روانشناختی و زیستی است. این مطالعه در زمینۀ بررسی عوامل اجتماعی و روانشناختی، به عنوان زمینۀ ابتلای بیماران مبتلا به آرتریت روماتویید است. هدف اصلی این پژوهش، شناخت عوامل جامعه شناختی و عوامل روانشناختی در ایجاد زمینۀ ابتلای بیماران به آرتریت روماتویید است. روش پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی از نوع علی- مقایسه ای و پس رویدادی است. جهت تحلیل متغیرهای جامعه شناسی از آزمون همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره و آنالیز واریانس استفاده گردید. جامعۀآماری این تحقیق، 127 نفر از بیماران زن مبتلا به آرتریت روماتوئید کلینیک روماتولوژی بیمارستان امام خمینی در سالهای 1388-1400 و 127 نفر از افراد سالم هستند که پس از تشخیص گذاری روماتولوژیست، بیماران با نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار سنجش اختلالات روانشناختی، پرسشنامۀ فرم بلندطرحواره های ناسازگار یانگ و پرسشنامۀ راهبردهای مقابله ای لازاروس می باشد. پرسشنامۀ عوامل اجتماعی در تعیین متغیرهای جامعه شناختی نیز محقق ساخته است.. در تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات، از نرم افزار Spss22 استفاده گردید. مطابق نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره، شش متغیر اجتماعی 1 . طبقۀ اقتصادی پایین 2.سبک زندگی 3. آسیب خانوادۀ بالا 4 . حمایت عاطفی پایین 5. مشارکت اجتماعی پایین و 6. تحصیلات پایین، تأثیرمعنی داری بر ایجاد زمینۀ روانشناختی و زمینۀ ابتلای به بیماری آرتریت روماتویید داشتند. همچنین نتایج نشان داد که همۀ بیماران مبتلا به آرتریت روماتویید در این پژوهش، دارای طرحواره های ناسازگار اولیه و راهبردهای مقابله ای ناسازگار بودند، اما افراد سالم فاقد آن بودند.
داریوش جهانی، عظیم علی شائی، فاطمه تیلگوی بگه جان، محسن معینی نسب،
دوره 12، شماره 3 - ( 12-1402 )
چکیده
خشونت خیابانی یکی از انواع خشونت در جامعه است که که بین افراد به وقوع می‌پیوندد و همه‌ساله، طبق آمار و اخبار، تعدادی قربانی می‌گیرد و پیامدهای آن تأثیر مخربی بر اوضاع فرهنگی- اجتماعی هر کشوری دارد. در این پژوهش سعی بر آن است تا عوامل مؤثر بر خشونت در فضای شهری اردبیل بررسی شود. این پژوهش، در زمره پژوهش‌های «توصیفی-تحلیلی» و پاردایم (قیاسی و روش کمی) است و با ماهیت کاربردی به تحلیل زمینۀ مؤثر بر گرایش یه خشونت در فضای شهری در شهر اردبیل پرداخته است. در پژوهش حاضر از روش اسنادی و همچنین روش میدانی (پیمایش با جامعۀ آماری شهروندان 15 تا 64 سال شهر اردبیل) که بر اساس سرشماری سال 1395 (۵۲۹۳۷۴ نفر) بودند و 376 نفر به نمونه به شیوۀ نمونه گیری تصادفی ساده از طریق فرمول کوکران در چهار منطقۀ شهرداری اردبیل انتخاب شدند، بهره گرفته شده است. همچنین جهت شناسایی عوامل کلیدی تحقیق از نرم افزار Mic Mac استفاده شده است. نتایج نشان داد که مؤلفه‌هایی از قبیل نهادینه شدن درگیری در جامعه، آستانۀ تحمل پایین شهروندان، بدحرف زدن با شخص مقابل و زیان و ضرر مالی، بیشترین تأثیرگذاری را بر خشونت کلامی در شهر اردبیل داشته اند. نهادینه شدن درگیری در جامعه، امری است که روز به روز بر فضای شریانی شهر، به شکل خشونت جلوه گری میکند. بنابراین، بر برنامه ریزان امر لازم است، در حوزۀ امر آموزش و مهارت برخورد و تعامل شهروندان، گام های علمی و عملی بردارند.
فریدون تقی پور، داود ابراهیم پور، صمد صباغ، محمود علمی،
دوره 12، شماره 3 - ( 12-1402 )
چکیده
پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش ها و راهکارهای بحران سالمندی در ایران انجام شده است. روش پژوهش با رویکرد کیفی از نوع تحلیل مضمون است. نمونۀ پژوهش، 27 سند پژوهش را با اعتبارسنجی 10 مصاحبۀ نیمه ساختاریافته از خبرگان با معیار درون گنجی تشکیل میدهد که با روش نمونه گیری از نوع نظری هدفمند انتخاب شده اند. برای سنجش اعتبار پژوهش، از روش آزمون‌ـ بازآزمون استفاده شده است و نتایج این دو کدگذاری با بهره‌گیری از روش هولستی، 91/0 به دست آمد. تحلیل داده ها نیز با بهره گیری از نرم‌افزار کیفی MAXQDA انجام شد. یافته های پژوهش عبارتند از: 1. مختصات بحرانِ سالمندی با مؤلفه های واپسماندگی و حاشیه‌ای شدن، منزلت‌زدایی، بی‌معنایی و پیدایی قشر ناامید، زنانه شدن سالمندی، تورم نیازمندی، انباشت بیماری‌ها، احساس بی‌ارزشی، تنهایی و افسردگی، رهاشدگی، اضطراب وجودی و رشد انفجاری جمعیت 2. پیدایی و تشدید بحران سالمندی ناشی از وجود شبکۀ تبیینی چندگانه با عناصر 18گانه شامل تضعیف حمایت‌گرهای عاطفی، اثر عارضی مدرنیزاسیون، تغییرات کمی و کیفی دینداری و از دست رفتن حمایت‌گرهای دینی، کاهش فرصت حضور و مشارکت سالمندان در جامعه، بازنمایی غیرحمایتی صنعت فرهنگ از سالمند و الگوی شهرسازی غیرحمایتگر. در نتیجه، همسو با فضای تبیینی بحران سالمندی، تجویزات راهبردی به عنوان راهکار پیشنهاد شد.
مهسا تیزچنگ، زهرا نقی‌زاده، هایده مهدوی، ریحانه شاه‌ولی،
دوره 12، شماره 3 - ( 12-1402 )
چکیده
مسألۀ توانمندسازی زنان یکی از اساسی‌ترین مباحث جوامع معاصر است که پیوند اجتناب‌ناپذیری با امر توسعۀ آنها دارد. در کشور ما نیز به طور مشخص از برنامۀ چهارم توسعه، توانمندسازی زنان در زمره سیاست‌های کلان و اجرایی قرار گرفته است. پیرو این امر، پژوهش‌های متعددی در حوزه‌های مختلف تلاش داشته‌اند مسألۀ توانمندسازی زنان در کشور را مورد ارزیابی و سنجش قرار دهند. هدف پژوهش حاضر فراتحلیل مطالعات صورت‌گرفته در حوزۀ توانمندسازی اقتصادی زنان است تا تصویری جامع از یافته‌ها و مشخصات مطالعات به دست آمده ارائه کند. انتخاب روش فراتحلیل کیفی، از این جهت است که امکان ارزیابی و مرور مطالعات را در دو بخش مشخصات صوری و ساختاری و نیز یافته‌های محتوایی فراهم میکند. مجموع مطالعاتی که بررسی شده است، 70 مورد است و شامل انواع مقالات و پایان‌نامه‌ها بوده‌اند که دو کلید واژۀ توانمندسازی اقتصادی و زنان را در اشتراک داشته‌اند. طیفی از پایگاه‌های داده‌ای مجازی مانند نورمگز و پایگاه علوم انسانی تا کتابخانه‌های دانشگاه‌های معتبر کشور، منبع جمع‌آوری داده‌ها بوده‌اند. نتایج نشان میدهد از نیمۀ دهۀ 90 شمسی به این سو، با فراوانی قابل ملاحظه‌ای از مطالعات این حوزه مواجه بوده‌ایم که با پراکندگی رشته‌ای همراه بوده است و رشته‌های حوزۀ کشاورزی به همراه علوم اجتماعی پیشتاز آنها هستند. روش‌های مورد استفاده به طور عمده، کمی و مبتنی بر پرسشنامه‌های بزرگ مقیاس هستند. نتایج یافته‌های توصیفی نشان میدهد که توانمندسازی اقتصادی، مقدمه‌ای برای شروع توسعه است. سیاست‌های اجرایی این حوزه به طور عمده، مقطعی، در راستای حمایت‌های غیرعاملیتی (وابسته‌ساز) و بدون توجه کافی به خاص‌بودگی‌ها و مختصات متفاوت زمینه‌های آن اعمال شده‌اند و نیاز به تمرکز بر نیازهای متفاوت زنان، هنجارهای جنسیتی و فرهنگی و زیرساخت‌های هر منطقه در راستای سیاست‌گذاری متناسب با آن وجود دارد.
دکتر بهرام نیک بخش، دکتر مهران حافظی بیرگانی،
دوره 12، شماره 3 - ( 12-1402 )
چکیده
پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر متغیرهای ساختاری مانند چرخۀ ایزوله شدن، عدم تحرکپذیری و افسردگی اجتماعی بر حسب پایگاه اجتماعی- اقتصادی، سالخوردگان صورت گرفته است. این مطالعه بر روی سالخوردگان بازنشسته در طول شیوع بیماری کرونا، با هدف تحلیل تأثیرات متغیرهای مذکور در شرایط پاندمیک انجام شده است. جامعۀ آماری مربوط به سالخوردگان بازنشسته در شهرستان اهواز طی 5 سال اخیر بوده است ، که تعداد 196 نفر به روش هدفمند گزینش شده اند. داده های جمع آوری شده در قالب معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزارهای pls-smart3 وspss تجزیه و تحلیل شدند. یافته های تحقیق نشان داد که؛ تأثیر کل پایگاه اجتماعی – اقتصادی بر متغیرهای تحرک پذیری جسمی(378/0-)، تحرک پذیری ذهنی(707/0-)، افسردگی اجتماعی(422/0) و چرخۀ ایزوله شدن (730/0) است. همچنین اثرات کل متغیر چرخۀ ایزوله شدن بر متغیرهای؛ تحرک پذیری ذهنی (488/0-) و افسردگی اجتماعی (439/0) است و تأثیرات کل تحرک پذیری جسمی بر افسردگی اجتماعی به مقدار (270/0- ) بوده است. بنا براین، متغیرتداوم چرخۀ ایزوله شدن، پیش بینی کنندۀ میزان افسردگی اجتماعی بر وضعیت اجتماعی- اقتصادی سالخوردگان است (ضریب مسیر302/0). پایگاه اجتماعی- اقتصادی، بر میزان تحرک پذیری بر بعد جسمانی تأثیرگذار است، ولی این تأثیرگذاری بر بعد ذهنی تأیید نشده است. همچنین؛ بین تداوم چرخۀ ایزوله شدن و افسردگی اجتماعی، متغیر تحرک پذیری ذهنی نقش واسطه گری دارد (265/0). بنابراین نتایج این تحقیق می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی سالخوردگان در شرایط بحرانی و همچنین به سازمان‌های بهداشتی و مراقبتی در برنامه‌ریزی و ارائۀ خدمات بهتر برای این گروه آسیب‌پذیر کمک نماید.
--- رضوان اله داد، --- اعظم نژادی،
دوره 12، شماره 3 - ( 12-1402 )
چکیده
این تحقیق، پژوهشی کیفی است که به دنبال یافتن عوامل زمینه ای احساس حقارت در بین زنان مطلقۀ شهر تهران می باشد. نمونه های مورد مطالعه در پژوهش حاضر، شامل 34 زن مطلقه است که در محدودۀ سنی 21 تا 58 سال قرار دارند. در ابتدا پرسشنامۀ احساس حقارت در بین زنان مطلقه توزیع شده است و افرادی که نمرۀ بالاتر از 42 را کسب کردند، با آنها مصاحبه انجام شده است. گزاره های به دست آمده، شامل 5 مضمون اصلی و 23 مضمون فرعی و یک مضمون هسته ای است. مضامین فرعی به دست آمده شامل تحصیلات پدر و مادر، سطح فرهنگ خانواده، فشارهای اقتصادی، ابتلا به مواد مخدر یا مشروبات الکلی، فقدان والدین مقتدر، بیماری والدین، کنترل افراطی خانواده و جبران افراطی خانواده، رفتارهای معیوب اعضای خانواده، رفتارهای معیوب دیگران، کینه، خشم، پشیمانی، خودمتهم سازی، کناره جویی، ناچیزشماری، بهانه جویی، پرخاشگری، عدم ارضای نیازهای روانی از سوی والدین، عدم مهارت حل مسأله، تغییر حضانت فرزند و ترس از قضاوت های دیگران میباشند. مضامین اصلی اعم از زندگی قدرت طلبی و برتری جویی، روابط بین فردی ضعیف، تمایلات محافظتی و احساس نابسندگی و ناایمنی می باشند. مضون هسته ای این پژوهش با توجه به سؤال پژوهش تحت عنوان احساس حقارت است. با توجه به گزاره های بدست آمده، پژوهش حاضر شامل سه سنخ می باشد. سنخ اول، زنان مطلقۀ کمتر از 30 سال؛ سنخ دوم، زنان مطلقۀ بالای 30 سال و سنخ سوم، زنان مطلقۀ بالای 50 سال است. در هر یک از این سنخ ها، برخی عوامل زمینه ساز نسبت به سنخ دیگر، پررنگتر است. در سنخ اول، کنترل و جبران افراطی خانواده، رفتارهای معیوب خانواده و دیگران و ارتباط با جنس مخالف از طریق فضای مجازی در سنخ دوم، تغییر حضانت فرزند، ارتباط با جنس مخالف و شکل گیری ازدواج موقت، عدم حل مسأله و استفاده از مواد و مشروبات الکلی و در سنخ سوم، کینه، خشم، پرخاشگری و پشیمانی به دست آمده است.
علیرضا صادقی، دکتر اکبر صالحی، دکتر سعید ضرغامی همراه، دکتر یحیی قائدی،
دوره 12، شماره 4 - ( 2-1403 )
چکیده
هدف این مطالعه، شناسایی گسست ها در صورت بندی های گفتمانی نظام تربیت معلم در بازۀ زمانی تأسیس دارالفنون تا تأسیس دانشگاه فرهنگیان است. برای این منظور، مطابق با روش تبارشناسی و مفروضه های تحلیل گسست در سه گام، به تحلیل تبار، تحلیل صفر و تحلیل تصادف این نظام پرداخته شده است. بر همین اساس، طبق تحلیل تبار و تحلیل صفر، ایجاد نظام تربیت معلم وابسته به شکل گیری نظام تعلیم و تربیت جدید است و در طول این مدت اصلاح شده است و یا تغییر نموده است. تحلیل تصادف نشان از وجود رخدادهای پراکنده ای است که هر کدام بر نظام تربیت معلم کشور مؤثر بوده اند. حوادثی چون شکست های ایران از روسیه، پیروزی جنبش مشروطه و یا رخدادهای جهانی مانند جنگ جهانی دوم که بر این نظام اثر گذاشته اند. در تحلیل قدرت با بررسی اساسنامه ها و دستورالعمل های نظام تربیت معلم در این بازۀ زمانی، مشخص گردید که از منظر فوکو قدرت در تلاش است با این روش، سوژه های حکومت پذیر از طریق تکنیک های گوناگون برای کنترل، نرمال سازی و شکل دهی رفتار مردم، ایجاد کند.
امیر رستگار خالد، مصطفی کرمی،
دوره 12، شماره 4 - ( 2-1403 )
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی رابطۀ سرمایۀ فرهنگی و تعامل پذیری با نگرش به پرخاشگری در بین دانش آموزان مدارس متوسطۀ تاکستان انجام شد. برای دستیابی به این هدف، پژوهش حاضر از منطق پژوهش کمی پیروی کرده است. به این ترتیب که دانش آموزان متوسطۀ اول تاکستان به عنوان جامعۀ آماری مورد مطالعه قرار گرفت. از این میان، تعداد 357 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شد که حجم نمونه برحسب فرمول کوکران محاسبه شد و نمونه گیری با روش نمونه‌گیری تصادفی انجام شد. همچنین داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار spss استفاده شد. نتایج نشان داد ویژگی های جمعیت شناختی با نگرش به پرخاشگری رابطه دارند. از میان ویژگی های جمعیت شناختی که اندازه گیری شد، پایۀ تحصیلی، سن و جنسیت به ترتیب بیشترین سهم را در نگرش دانش آموزان به پرخاشگری ایفا می کنند. همچنین ویژگی های خانوادگی نیز در نگرش به پرخاشگری دارای تأثیر مثبت هستد. در بین متغیرهای خانوادگی به ترتیب شغل پدر، شغل مادر و تحصیلات پدر سهم بیشتری در نگرش دانش آموزان به پرخاشگری داشته است. همچنین برحسب یافته های پژوهش، سرمایۀ فرهنگی دانش آموزان، رابطۀ معکوس با نگرش به پرخاشگری دارد. در اولین گام از بررسی نتایج به دست آمده مشخص شد که میزان و حجم سرمایۀ فرهنگی بر نگرش به پرخاشگری دانش آموزان تأثیرگذار است. هرچه این نوع از سرمایۀ فرهنگی افزایش یابد، میزان نگرش به پرخاشگری کاهش می یابد. افرادی که از سرمایۀ فرهنگی بالاتری برخوردار هستند، نگرش مثبت کمتری نسبت به دیگران به خشونت دارند. دانش‌آموزان هرکدام با سرمایه های فرهنگی متفاوت وارد مدرسه می‌شوند و با برقراری ارتباط، تأثیرگذاری بر روی خصوصیات اخلاقی و شکل گیری شخصیت آنان نیز شروع می‌شود. بنابراین تعامل پذیری و مهارت های ارتباطی آنها به عنوان توانایی ابراز ویژگی های کلامی و غیرکلامی صحیح، بر پرخاشگری تأثیرگذار است.
خانم الهام علی هادیزاده اندوهجردی، خانم سوده مقصودی،
دوره 12، شماره 4 - ( 2-1403 )
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی تأثیر عوامل سازمانی مؤثر بر تعارض کار-خانواده در کارکنان آتش‌نشانی شهر کرمان انجام گرفت. پژوهش حاضر از نوع مطالعات توصیفی و روش همبستگی می‌باشد. جامعۀ آماری این پژوهش را کلیۀ آتش‌نشانان سازمان آتش‌نشانی شهر کرمان در سال 1402 تشکیل می‌دهند که 141 نفر به صورت تصادفی و در دسترس انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری اطلاعات شامل پرسشنامۀ عوامل سازمانی و تعارض نقش شغلی و خانوادگی بود. اطلاعات جمع‌آوری شده با استفاده از نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردیدند. نتایج تحقیق نشان داد که بین احساس گرانباری نقش با تعارض کار-خانواده، رابطۀ مستقیم و معناداری وجود دارد. همچنین، بین تعهد سازمانی، رضایت شغلی و عدالت سازمانی و تعارض کار-خانوادۀ کارکنان آتش‌نشانی، رابطۀ معکوس و معناداری مشاهده شد. در نهایت مشخص شد که مهم‌ترین پیش‌بینی‌کنندۀ تعارض کار-خانوادۀ کارکنان آتش‌نشانی، احساس گرانباری نقش کارکنان بود. نتایج این تحقیق می‌تواند به عنوان الگویی در اختیار مسؤولین سازمان‌ها و نهادهای شهر کرمان قرار گیرد تا با استفاده از آن، شرایط مطلوب سازمانی را برای کارکنان‌شان فراهم آورند و از این طریق باعث کاهش بخشی از تعارضات کار-خانواده شوند.
--- سیدکمال الدین موسوی، --- مهدیه کاظمیان،
دوره 12، شماره 4 - ( 2-1403 )
چکیده
مطالعۀ حاضر به بررسی تحرک اجتماعی درون نسلی در شهر کاشان به عنوان یک جامعۀ در حال گذار می پردازد. شناخت میزان تحرک، عوامل مؤثر بر آن و راهبردهای مورد استفاده در این فرآیند، هدف اصلی پژوهش بوده است.. نظریه های گیدنز، مک کلیلند و بوردیو، پایۀ نظری اصلی این پژوهش را تشکیل می دهند. جامعۀ آماری پژوهش شامل کلیۀ شهروندان 25 تا 64 سالۀ کاشان می باشد که از بین آن ها 385 نفر با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. یافته ها نشان می دهد که میزان تحرک بین نسلی تقریبا معادل 40 درصد است و اکثریت افراد، به طور عمده، یک درجه تحرک را تجربه کرده اند. متغیرهایی مانند سطح تحصیلات و عدم اعتقاد به شانس و اقبال، نقش مؤثری در تحرک رو به بالا و درون نسلی پاسخ دهندگان داشته است. جامعۀ مورد مطالعه به طور عمده، از راهبردهای اقتصادی و آموزشی به منظور پیشرفت و ارتقاء درون نسلی بهره برده اند.
حسین مقدم، دکتر مهری بهار،
دوره 12، شماره 4 - ( 2-1403 )
چکیده
در سالهای اخیر، تقاطع دنیای بازی و امر خیر با رویکردهای نوآورانه‌ای مانند بازی‌های محیطی تعاملی و پخش زنده های خیریه توجه زیادی را به خود جلب کرده است. این رویکردها علاوه بر چالش کشیدن کلیشه‌های منفی دربارۀ بازیکنان بازی های ویدئویی، امکان جذب کمک‌های مالی و آموزش عمومی دربارۀ موضوعات خیریه را نیز فراهم می‌کنند. در ایران، با وجود تعداد بالای بازیکنان بازی‌های ویدئویی، هنوز استفاده‌ای جدی از این پتانسیل برای کمک به مؤسسات خیریه نشده است. پژوهش حاضر با مطالعۀ تجربیات جهانی و بررسی فرصت‌ها و چالش‌های این حوزه از طریق مصاحبه با 8 کارشناس با سابقۀ حوزۀ بازی، راهکارهای عملی و همچنین مدلی پارادایمی برای توسعۀ این روابط در ایران ارائه میدهد. یافته‌های این پژوهش نشان میدهد که بازی‌های ویدئویی با دسترسی به جمعیت بزرگ و متنوع، می‌توانند به افزایش آگاهی و جذب کمک‌های مالی برای اهداف خیریه کمک کنند. این مقاله به مؤسسات خیریه و خیرین ایرانی پیشنهاد میدهد تا با تجهیز خود به تفکر بازی گونۀ بهره‌گیری از صنعت بازی، فعالیت‌های نوآورانه‌ای را توسعه دهند که منجر به افزایش سرمایه‌گذاری و مشارکت شود. در نهایت، این پژوهش به اهمیت بازی‌های ویدئویی به عنوان ابزاری نوآورانه در امر خیر و نقش آنها در بهبود کیفیت زندگی اجتماعی و اقتصادی جامعه پرداخته است
سبحان محمدی، عاطفه احمدی، سیمین شمسی میمندی،
دوره 13، شماره 1 - ( 5-1403 )
چکیده
سطح نگرانی افراد در مورد تصویر بدن خود با کیفیت زندگی آنان مرتبط است. با توجه به نقش بیماری‌های پوستی صورت که بیشترین تظاهر را در ظاهر فرد دارند، بر کیفیت زندگی و تصویر بدنی افراد، این مطالعه با هدف بررسی تأثیر بیماری‌های پوستی صورت بر کیفیت زندگی و تصویر بدنی افراد مراجعه کننده به کلینیک بیماری های پوستی بیمارستان افضلی پور کرمان انجام شد. این مطالعه یک بررسی مقطعی توصیفی بود که در سال ۱۴۰۲ انجام شد. پس از تکمیل سؤالات دموگرافیک، شاخص کیفیت زندگی بیماری های پوستی و نگرانی تصویر بدنی توسط بیماران، اطلاعات به دست آمده جهت تجزیه و تحلیل آماری داده ها وارد سیستم شد. جهت تجزیه و تحلیل آماری داده ها از نرم افزار SPSS-23 استفاده گردید. در مطالعۀ مقطعی توصیفی حال حاضر 308 بیمار مبتلا به بیماری پوستی صورت در مرکز بیماری های پوست دانشگاه علوم پزشکی کرمان وارد مطالعه شدند. میانگین سنی افراد مورد بررسی 47/8 ± 26/27 بود. فراوانی بیماری های پوستی به ترتیب آکنه %32/75، سالک %09/9، ویتیلیگو %19/5، روزاسه %22/4، کهیر %90/3 و سرطان سلول های بازال %27/2 بود. نتایج نشان داد که میزان تأثیر بیماری های پوستی صورت بر کیفیت زندگی و تصویر بدنی در بیماران مورد بررسی در حد متوسط بوده است اما در سنین زیر 30 سال، بیماری های پوستی صورت تأثیر بالایی بر کیفیت زندگی و تصویر بدنی افراد دارد.
پیمان مهرنژاد بورا، محمدتقی پیربابایی، یاسر شهبازی،
دوره 13، شماره 1 - ( 5-1403 )
چکیده
فاطمه فراهانی منفرد، مهدی اکبری، مهدی علوی،
دوره 13، شماره 1 - ( 5-1403 )
چکیده
هدف پژوهش فراتحلیل برای شناسایی متغیرهای پسایندی قلدری در مدرسه است. پژوهش از نظر هدف، کاربردی است و روش مورد استفاده از نوع فراتحلیل است. جامعۀ مورد مطالعه، همۀ مطالعات انجام شدۀ بین المللی در حوزۀ متغیرهای پسایندی حوزۀ قلدری در مدرسه است. با مطالعۀ 166 مقاله و گزارش های 20 سال اخیر (طی سالهای 2004 تا 2023)، تنها 38 مقالۀ مهم، منطبق با ملاک ها مشخص شد که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. از روش فراتحلیل رویکرد هدجس استفاده شده است. دامنۀ زمانی جمع آوری داده طی سالهای 2022 تا 2024 بوده است و منابع مورد استفاده هم مقاله های علمی و پژوهشی و گزارش طرح های پژوهشی بوده است که از پایگاه های علمی دریافت شده است. برای تجزیه و تحلیل و به منظور ارتقاء توان آزمون از شاخص اندازۀ اثر استفاده شده است و از نرم افزار آماری فراتحلیل جامع (th2CMA) برای انجام فراتحلیل استفاده شده است. یافته‌ها نشان داد که 6 اندازۀ اثر با شدت کم، 11 اندازۀ اثر با شدت متوسط و 4 اندازۀ اثر با شدت زیاد ارزیابی شدند. متوسط اندازۀ اثر، هفت فرضیۀ دسته بندی شده در مدل اثر ثابت 32/0و در مدل تصادفی نیز 31/0 به دست آمده است که معنادار بود. یافته ها نشان می دهد که از بین هفت فرضیۀ دسته بندی شده، شش فرضیۀ معنادار به دست آمد. نتایج نشان داد که رفتار قلدری در مدرسه بر خشونت، افت تحصیلی، افسردگی، سازگاری روانی کم و احساس تعلیق و ناامنی، تأثیر معناداری داشته است، اما تأثیر رفتار قلدری در مدرسه بر اضطراب معنادار نشد. ضروری به نظر می‌رسد که تحقیقات بیشتری در مورد بررسی و شناسایی روابط علّی طولی بین تأثیر متغیرهای پسایندی رفتار قلدری صورت بگیرد تا جهت تاًثیرات واقعی بیشتر درک شود.
پوران امیدوار، دکتر طاهره محسن زاده، ثنا ملک زاده، دکتر محمدرضا مسجدی،
دوره 13، شماره 1 - ( 5-1403 )
چکیده
استعمال دخانیات یکی از عمده ترین عوامل تهدید کنندۀ سلامت نوجوانان می باشد که نوجوانان خیلی آسان به مصرف آن روی می آورند. با توجه به شیوع گستردۀ رفتار دخانی در بین نوجوانان، شناخت دلایل گرایش به آن ضرورت و اهمیت دارد. بر این اساس، پژوهش حاضر با عنوان بررسی عوامل مؤثر بر گرایش به مصرف مواد دخانی نوجوانان، پژوهشی توصیفی ـتحلیلی با رویکرد کمی می باشد که با روش پیمایش، مطالعۀ سبب شناسی دخانیات نوجوانان دانش آموزان پایۀ هفتم شهرستان رباط کریم را در سال تحصیلی 1402- 1401 مورد نظر قرار داده است. در پژوهش حاضر، جهت نمونه گیری، نخست از 79 مراکز آموزشی با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، 20 مرکز آموزشی انتخاب شدند و سپس از میان دانش آموزان پایۀ هفتم این مراکز به جمعیت 956 نفر، 750 نفر به صورت داوطلبانه مشارکت نمودند. در میان حجم نمونه، گردآوری اطلاعات با استفاده از ابزار پرسشنامه صورت گرفت که این جمعیت بعد از جمع آوری داده ها و با خروج پرسش‌های ناقص به 700 نفر کاهش یافتند. در این بررسی برای تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده از نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد در مصرف دخانیات نوجوانان، تجربۀ مصرف در بین افراد خانواده، استعمال سیگار توسط افراد مذکر در خانه و تجربۀ مصرف قلیان توسط کلیۀ اعضای خانواده در کنار تحصیلات پایین والدین و همین‌طور نظارت سست خانواده با وجود مطلع بودن نیمی از والدین از استعمال نوجوان، علنی بودن مصرف و شروع مصرف دخانیات در خانه از عوامل خانوادگی تأثیرگذار می باشد؛ همچنین عوامل اجتماعی نظیر تجربۀ مصرف قلیان در بین بستگان و استعمال مواد دخانی توسط دوستان، شیوۀ گذران اوقات فراغت، نوع مدرسه، جنسیت و عوامل فردی کنجکاوی و سن با گرایش نوجوان به سمت مواد دخانی تأثیرگذار بوده است.
