---

ازرویکردهای نوین جامعه‌شناسی«سرمایه‌ی‌اجتماعی»  است. در سایر علوم نیز به آن توجّه شده، ارتباط اساس این رویکرد است. از آن به عنوان سرمایه‌ای در کنار سایر سرمایه‌ها(انسانی، مادّی، فیزیکی و ...) نام می‌برند. مؤلّفه‌ها‌ی اصلی آن هنجارگرایی، اعتماد و مشارکت است. مفاهیم سرمایه‌ی اجتماعی را در نظرات اندیشمندان قدیم می‌توان یافت؛ ازجمله سعدی که به سبب سفرهای متعدد با زندگی جوامع عصر خویش آشنایی داشته است. گلستان بعنوان اثری تعلیمی- اخلاقی گزارشگر جامعه‌ واقعی روزگار سعدی‌است. این مقاله مؤلّفه‌ی مشارکت را در گلستان به شیوه‌ی اسنادی همراه با تحلیل محتوای کمّی و کیفی بررسی نموده و نشان داده از بین شاخص‌های مشارکت، مشارکت اجتماعی بالاترین بسامد را داشته و از نظر نوع مشارکت، مشارکت ابزاری که ردّپای انگیزه‌ها‌ی شخصی و کسب منفعت در آن است، دارای بیشترین بسامد می‌باشد. مشارکت برمبنای تقسیم‌کار در جایگاه دوم و مشارکت درون‌سویه که در آن انتظار کمکِ متقابل هست، سومین نوع مشارکت است. بسامد این مشارکت‌ها با توجه به واقعیّت‌های پساهجوم غزنویان، سلجوقیان و مغولان که دنیای ویرانی مادی و معنوی زندگی اجتماعی ایرانیان است، طبیعی است. سپس مشارکت برون سویه و مشورتی نمود دارد. مشارکت بر اساسِ تقسیم کار دارای بسامد صفر است و این یافته با ویژگی‌های جامعه تمایز‌نیافته عصر سعدی همخوانی دارد.

---

 پژوهش حاضر به بررسی پیامدهای تورهای طبیعت گردی برارتقائ شاخص های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی مناطق روستایی شهرستان دماوند از دیدگاه جامعه محلی پرداخته است. توصیفی و استنباطی داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS انجام شد و مدلسازی اثرات تورهای طبعیت گردی در نرم افزار AMOS صورت پذیرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده ها و پاسخگویی به فرضیه ها، از آزمون های تی تک نمونه ای و فریدمن و به منظور مدلسازی اثرات، از مدل عاملی مرتبه دوم استفاده شده است. یافته ها مبین آن است برگزاری تورهای طبیعت گردی در ابعاد اقتصادی، فرهنگی و زیست محیطی منطقه اثرگذار بوده است. عامل اقتصادی با بار عاملی 95/0 بیشترین نقش را در تبیین پیامدهای تورهای طبیعت گردی برارتقائ شاخص های اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی  به خود اختصاص داده است. ابعاد فرهنگی و زیست محیطی، دیگر ابعادی هستند که تحت تأثیر توسعه تورهای طبیعت گردی قرار دارند. این دو بعد با بارهای عاملی 90/0 و 76/0 در رتبه های دوم و سوم اثرات گسترش تورهای طبیعت گردی قرار گرفته اند.

---

تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر ارتقای روستا به شهر بر شاخص‌های توسعه اجتماعی در منطقه سیستان انجام شده است. تحقیق حاضر از نظر نوع پژوهش، کاربردی و از لحاظ روش‌شناسی از پژوهش‌های علی- مقایسه‌ای بوده که داده‌های مربوط به آن با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه آماری تحقیق شامل 2851 خانوار از مناطق مورد مطالعه در سیستان بود که با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی تصادفی، نمونه‌ها انتخاب و پرسشنامه بین آنها توزیع شده است. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصین بررسی و پایایی مربوط به ابزار سنجش با استفاده از آلفای کرونباخ در محدوده (81/0 - 91/0) محاسبه شد. در تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز از آزمون‌های تی زوجی، تی مستقل و تحلیل کوواریانس استفاده شده است. نتایج نشان داد در هر دو گروه شهر و روستا، توسعه اجتماعی در پنج سال قبل نسبت به وضعیت حال حاضر کاهش یافته است. همچنین تفاوت معناداری میان شهر و روستا از لحاظ توسعه اجتماعی وجود ندارد. در مجموع می‌توان گفت که ارتقای روستا به شهر تأثیر مثبت و معناداری بر توسعه اجتماعی در منطقه نداشته است.

---

با گسترش جوامع انسانی و ارتقاء نیازهای اجتماعی بشری برای زندگی بهتر، ضرورت حضور در فضاهای جمعی برای انجام برخی از فعالیت‌های انسانی از اهمیت زیادی برخوردار است. عملکردهای فرهنگی به دلیل دارا بودن فضاها و برنامه‌های غیررسمی به همراه سایر عملکردها، زمینه مناسبی را برای توسعه پایدار اجتماعی فراهم می‌کنند. هدف از مقاله حاضر، شناخت شاخص‌های پایداری اجتماعی در مجموعه‌های فرهنگی کشور و ارائه مدل تحلیلی از این شاخص‌ها می‌باشد. جامعه موردمطالعه در این تحقیق، فرهنگسراهای شهر تهران می‌باشند که از این میان، پنج مجموعه به‌صورت نمونه‌گیری هدف‌دار انتخاب‌شده‌اند. روش تحقیق مورداستفاده در این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت، توصیفی- تحلیلی می‌باشد. جمع‌آوری اطلاعات در دو مرحله به‌صورت مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی و همچنین مشاهدات میدانی صورت گرفته است. همچنین برای ارزیابی و اولویت‌بندی شاخص‌های ارائه‌شده در مدل تحلیلی، از تحلیل شبکه‌ای (ANP) استفاده‌شده است. نتایج مشخص کرد از میان معیارهای اصلی به‌دست‌آمده در تحقیق، "مؤلفه‌های ذهنی محیط" با وزن (41/0) و "مؤلفه‌های عینی محیط" با وزن (33/0)، به ترتیب بیشترین اهمیت را در دستیابی به پایداری اجتماعی در مجموعه‌های فرهنگی دارند.

---

جهانی‌شدن به منزله یکی از منابع نوین دگرگونی تاریخی، زیست‌جهان اجتماعی ـ فرهنگی ما را به شیوه‌ای متمایز از اشکال پیشین دگرگون ساخته است. مقاله حاضر درچارچوب نظریه تغییرات دوره‌ای اینگلهارت و نظریه هویت‌ نسلی بالس به بررسی دگرگونی و تفاوت نسلی درسایه تجارب و فرایندهای جهانی‌شدن فرهنگی پرداخته و استدلال می­کند که ذهنیت و تجربه نسلی در عصر جهانی‌شدن به برساخت متفاوتی از هویت نسلی در بین نسل والدین و نسل فرزندان منجر شده است. از نظر روش‌شناسی این پژوهش به شیوه پیمایشی و بااستفاده از تکنیک پرسشنامه دربین دو نسل فرزندان و والدین در شهر سنندج در استان کردستان به اجرا درآمده است. یافته‌ها بیانگر این است که سبک زندگی  ـ به مثابه شاخصی برای سنجش هویت اجتماعی ـ در نسل فرزندان بیشتر از نسل والدین از ابژه‌های جهانی شدن فرهنگی تأثیر می‌پذیرد. جهانی‌شدن سبک زندگی در مولفه‌هایی چون «هنجارهای مصرف»، «گذران اوقات فراغت»، «رفتارهای خانوادگی»، «تعلق زبانی» و «ارزش‌ها و باورها» در بین نسل فرزندان بیش از نسل والدین دیده می‌شود. نتایج همچنین بیانگر این است که تبعیت از سبک زندگی جهانی در بین طبقات بالا و افراد تحصیل‌کرده بیشتر از طبقات پایین و افراد با تحصیلات پائین‌تر است. 

---

پژوهش حاضر در پی تحلیل پیامدهای اجتماعی و زیست‌محیطی ورود صنعت پتروشیمی بر جوامع محلی پیرامون طرح پتروشیمی مهاباد است. روش تحقیق مورداستفاده کیفی و تکنیک تجزیه و تفسیر اطلاعات، تحلیل روایت مضمونی است. داده­ها با استفاده از مصاحبه روایی جمع‌آوری شده‌اند و از روش نمونه‌گیری نظری جهت پاسخ به اهداف تحقیق استفاده شده است، بطوریکه با 21 نفر از مطلعین کلیدی محلی که دارای تجربه‌زیسته از طرح بوده‌اند، مصاحبه صورت گرفته‌است. مصاحبه‌ها در دو مرحله کدگذاری باز (اولیه و متمرکز) و محوری مورد تحلیل قرارگرفته‌اند. مضامین اصلی حاصل از مصاحبه‌ها در بعد اجتماعی تعداد 34 مفهوم اولیه که در زیر 9 مقوله اصلی (کاهش انسجام اجتماعات محلی، واگرایی اجتماعی، کاهش امنیت اجتماعی، توسعه آمرانه، عدم شفافیت و نقض حقوق مدنی، کاهش سرزندگی ذهنی مردم بومی، احساس بیگانگی با طرح، برانگیختن نارضایتی مردم و بهره‌مندی مادی برخی از مردم) قرارگرفته‌اند و در بعد زیست‌محیطی 21 مفهوم اولیه که در زیر 7 مقوله اصلی (آلودگی هوا، آلودگی زمین و محصولات، کاهش منابع آبی، قانون‌گریزی زیست‌محیطی پتروشیمی، آلودگی نوری، ایجاد ناراحتی‌های تنفسی و نگرانی نسبت به آینده محیط‌زیست) قرارگرفته‌اند

---

این مقاله با رویکرد تحلیل عاملی و تحلیل مسیر گروه­های چند­گانه به بررسی تاثیر انزوای اجتماعی بر سلامت اجتماعی می­پردازد. جامعه­ی آماری تحقیق جوانان بین سنین 18 تا 29 سال کُرد در شهر­های کرمانشاه و جوانرود می­باشد. روش تحقیق پیمایش و تکنیک جمع­آوری داده پرسش­نامه است. با ترکیب سه متغیر جنس، مذهب و شهر 8 زیر­گروه ساخته و به وسیله­ی نرم­افزار ایموس تفاوت بین گروه­ها بررسی شد. در تحلیل کلی مشخص شد که متغیر­های تحقیق 50 درصد از متغیر وابسته را تبیین می­کنند. با بررسی گروه­ها مشخص شد که مدل اندازه­گیری و مدل ساختاری تحقیق در این 8 گروه متفاوت هستند؛ سه متغیر مذهب، جنس و شهر مدل تحقیق را تعدیل می­کنند و باعث تغییر در میزان متغیر­های پنهان، مسیر­های علّی و بارهای عاملی در هر یک از زیر­گروه­های تحقیق می­شوند.

---

این مقاله با هدف بررسی نقش سرمایه اجتماعی در تبادل دانش بین دانشجویان دانشگاه تک­جنسیتی نهاوند و با رویکرد پیمایشی انجام شد. جامعه آماری دانشجویان دوره کارشناسی در چهار رشته تحصیلی موجود دانشگاه بود که با توجه به محدود بودن آن­ها از روش تمام­شماری استفاده گردید (98 نفر). برای گردآوری داده­ها در زمینه سرمایه اجتماعی از مقیاس استاندارد ناهاپیت و گوشال  و پوتنام بهره گرفته شد و مولفه­های تبادل دانش نیز از پرسشنامه سازمان یادگیرنده واتکینز و مارسیک اقتباس گردید. پایایی ابزار سنجش، پس از رواسازی توسط اعضای هئیت­علمی دانشگاه ، به­وسیله آزمون آلفای کرونباخ بررسی شد که به‌طور متوسط عدد 82/0 به­دست آمد. برای بررسی و تحلیل روابط بین متغیرهای مکنون («تبادل دانش» و «سرمایه اجتماعی») و آشکار از مدل­ یابی معادلات ساختاری و روش حداکثر درست­نمایی استفاده شد. بررسی شاخص سرمایه اجتماعی در میان دانشجویان نشان داد که میانگین این مولفه بالاتر از حد متوسط بوده ولی تبادل دانش و تجربه بین دانشجویان در حد متوسط قرار دارد. در بخش مدل­یابی معادلات ساختاری، شاخص­های برازندگی نشان­دهنده برازش مناسب مدل مورد مطالعه با داده­های مشاهده شده بود و نتایج این بخش نشان داد که سرمایه اجتماعی بر تمامی مولفه­های تبادل دانش و تجربه تاثیر مستقیم و معنادار داشته است.

---

سلامت اجتماعی به معنای برداشت و گزارش فرد از کیفیت ارتباطش با دیگران است.سلامت اجتماعی در این مفهوم یعنی درک فرد از اجتماع بصورت مجموعه ای معنادار،قابل فهم،دارای نیروی بالقوه برای رشد و شکوفایی همراه با این احساس که متعلق به جامعه است و خود را در اجتماع و پیشرفت آن سهیم می داند.رضایت از زندگی نیز عموما بعنوان بررسی کلی از شرایط موجود،از مقایسه خواسته های فرد تا دسترسی واقعی به آنها بیان می گردد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش سلامت اجتماعی در افزایش رضایت از زندگی است.چارچوب نظری پژوهش با استفاده از دیدگاه های کییز، لیبومیرسکی و تئوری امید تدوین شده است.روش تحقیق پیمایش، و ابزار گردآوری اطلاعات نیز پرسشنامه بوده است. جامعه آماری شامل شهروندان 15 تا 64 ساله استان اصفهان بوده و نمونه آماری شامل تعداد 800 نفر از جامعه آماری فوق در نظر گرفته شده که به روش خوشه ای متناسب با حجم انتخاب شده اند.جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار spss  و جهت آزمون مدل از نرم افزارAmos  استفاده شده است.نتایج تحقیق نشان می دهد که میانگین نمرات متغیرهای سلامت اجتماعی و رضایت از زندگی بالاتر از حد متوسط است.همچنین تاثیر سلامت اجتماعی بر رضایت از زندگی معنادار و مستقیم است.

---

---

مقاله­ی حاضر، با هدف ارزیابی جایگاه فضاهای فرهنگی در طرح­های توسعه شهری معاصر بر آن است در ابتدا به محاسبه­ی میزان کمبود هر یک از نیازهای فرهنگی با میزان سرانه­ی استاندارد بپردازد؛ سپس، با استفاده از تکنیک تاپسیس، براساس سرانه­های وضع موجود خدمات آموزشی، مذهبی، اجتماعی، گردشگری، تفریحی و ورزشی در طرح­های تفصیلی، حوزه­های شهری کلان­شهر اصفهان را از نظر میزان دسترسی به خدمات فرهنگی رتبه­بندی نماید. در مرحلۀ بعد، به منظور تحلیل و ارزیابی سرانه­های پیشنهادی در طرح جامع شهر، رابطه­ی جمعیّت شهر با سرانه و مساحت هر یک از کاربری­های فرهنگی و رابطه­ی مساحت و سرانه­ی هر یک از آن­ها با استفاده از نرم­افزار اس.پی.اس.اس را مورد تحلیل قرار دهد. در نهایت، در هر یک از روابط معنی­دار شناسایی شده، توابع 10 گانه­ی پیش­بینی آماری به دست آمده و با عبور از فیلترهای 5گانه­ی انتخاب توابع بهینه برازش منحنی، توابع مورد تأیید انتخاب ­گردد. نتایج حاصل از روابط رگرسیونی نشان می­دهد که در طرح جامع شهر اصفهان، روابط و شیوه­ی نظام­مندی برای سرانه­ی­ کاربری­های اجتماعی، فرهنگی و ورزشی وجود نداشته است. یافته­های این مقاله می­تواند برای تحلیل و ارزیابی سرانه­های پیشنهادی در طرح جامع و کاهش نابرابری در توزیع خدمات فرهنگی، مورد استفاده قرار گیرد.
 

---

هدف این تحقیق بررسی عوامل فرهنگی، اجتماعی مؤثر بر مصرف آب است. جامعه آماری تحقیق را کشاورزان شهرستان گرمسار تشکیل می‌دهند که بنابر آمار اداره جهاد کشاورزی 5675 نفر می‌باشند. از این تعداد بر اساس نمونه‌‌گیری کوکران 366 نفر به عنوان نمونه و به صورت تصادفی انتخاب و از طریق پرسشنامه، اطلاعات لازم گردآوری شده است. روش تحقیق کمی بوده و تلاش شده است تا با استفاده از روش چند متغیره مدل سازی معادله ساختاری مدل بر آمده از چارچوب نظری تحقیق آزمون شود. چارچوب نظری تحقیق را نظریه خرده فرهنگ دهقانی و نظریه بوردیو درباره انواع سرمایه فرهنگی، اجتماعی تشکیل می‌دهد. یافته‌ها نشان می‌دهند که داده‌های تجربی بر اساس انواع مختلف شاخص‌های پردازش مدل نظری را حمایت می‌کنند. همچنین فرضیاتی که بیانگر رابطه معنادار بین انواع مختلف سرمایه و خرده فرهنگ دهقانی بودند تأیید و آن‌هایی که بر وجود رابطه معنادار بین انواع مختلف سرمایه و نگرش به مصرف آب تأکید داشتند رد شده‌اند. همچنین ارتباط معنادار و قوی‌ای بین خرده فرهنگ دهقانی و نگرش به مصرف آب وجود دارد. براساس نتیجه نهایی مقاله، انواع مختلف سرمایه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به صورت غیرمستقیم و از طریق متغیر خرده فرهنگ دهقانی بر نگرش به مصرف آب تأثیر دارند.

---

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل اجتماعی موثر بر رفتار حا‌می‌محیط زیست در بین شهروندان شهر گرگان انجام شده است. این پژوهش توصیفی- تحلیلی با استفاده از روش پیمایش بصورت مقطعی روی 400 نفر از شهروندان شهر گرگان در سال 1396 انجام شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرشسنامه استاندارد است. برای نمونه گیری از روش تصادفی چند مرحله ای توام با تصادفی طبقه ای استفاده شده است. داده‌های جمع‌آوری شده از طریق آزمون پارامتری (آزمون T تک متغیره)، آنالیز واریانس و آزمون همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج بررسی متغیرهای زمینه ای پژوهش نشان می‌دهد که بین سن با رفتار حا‌می‌محیط زیست رابطه وجود دارد اما ربطه ای بین جنسیت و وضعیت تأهل با رفتار محیط زیستی مشاهده نشد. همچنین بر اساس یافته‌های پژوهش بین پایگاه اجنماعی اقتصادی، مصرف رسانه ای و اعتماد اجتماعی شهروندان شهر گرگان با رفتار حا‌می‌محیط زیست رابطه وجود دارد.

---

امروزه عدالت و جایگاه آن، به عنوان مؤلفه‌ای مهم در تحقق توسعه اجتماعی، مورد توجه نظریه‌پردازان توسعه‌اندیش قرارگرفته است. حقوق موضوعه در ایران پس از انقلاب به مثابۀ پشتوانه‌ای است که از خلال آن بتوان تحقق «عدالت» در امور مختلف جامعه را مورد صیانت قرار داد؛ لذا در این پژوهش به بررسی جایگاه عدالت در توسعه اجتماعی با تأکید بر حقوق موضوعه پرداخته‌ایم. سئوال اصلی در آن است که جایگاه عدالت به معنای إعطاء کل ذی حقٍ حقٌهٌ (دادن حق به هر صاحب حقی) در توسعه اجتماعی-فرهنگی کجاست؟ مقاله با کاربست روش توصیفی-تحلیلی در صدد است با تکیه بر حقوق موضوعه جایگاه عدالت در توسعه اجتماعی-فرهنگی جوامع انسانی خاصه جامعه ایران را مورد تأمل قرار دهد. ملاحظه گریدد که نه تنها عدالت بر توسعه اجتماعی-فرهنگی تأثیر می‌گذارد بلکه چنین توسعه ای تنها در بستر عدالت میسر است، از سوی دیگر، با توجه به این که مهم ترین موضوع مطرح شده در انقلاب اسلامی اجرای عدالت است، ارائه تحلیلی علمی و نقادانه در این زمینه، مؤثر ترین گام در تحقق عدالت و تأثیر آن بر توسعه پیش گفته است.

---

این پژوهش با هدف شناسایی چالش‌های توسعه اجتماعی اعضای هیات علمی به واکاوی پدیده زورگویی پرداخته است. بدین ترتیب تلاش شد تا جنبه‌های مختلف این مسائل با توجه به بافت حاکم بر نهاد دانشگاه در ایران واکاوی و بازنمایی شود. پژوهش حاضر درچارچوب رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحقیق نظریه مبنایی(با نگاه سیستمی اشتراوس و کوربین) صورت گرفته است. برای جمع‌آوری داده‌ها از اطلاع رسان‌ها، مصاحبه‌های عمیق و غیر رسمی مورد استفاده قرار گرفت و انتخاب اطلاع رسان‌های پژوهش به صورت هدفمند و با استفاده از راهبردهای نمونه‌گیری با حداکثر تنوع و نمونه‌گیری نظریه‌ای صورت پذیرفت. اطلاع رسان‌های پژوهش شامل 32 عضو هیات علمی(استادیار، دانشیار، استاد) دانشگاه‌های جامع شهر تهران بودند. تحلیل داده‌های حاصل درسه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی صورت پذیرفت تم‌های بدست آمده است. بر اساس یافته‌ها، پدیده زورگویی در روابط اعضای هیات علمی در آموزش عالی ایران دارای ابعاد کلامی، جسمانی یا روانی و اجتماعی می‌باشد. این پدیده به دلیل شرایط سازمانی و فردی ظهور یافته و منجر به واکنش‌هایی چون اجتناب، تقابل، پذیرش شده است. این واکنش‌ها تحت تاثیر پاسخ مسئولان، تاب آوری ‌و باورهای رایج (شرایط مداخله‌گر)، ساختارو فرهنگ دانشگاهیبروز پیدا کرده و منجر به آسیب‌پذیری شغلی،فردی،اجتماعی و اقتصادی شده‌اند.
 

---

مشارکت سیاسی از مؤلفه ­های اصلی توسعه سیاسی به­ شمار می­آید و با توجه به این­که دانشجویان از حاملان و کارگزاران توسعه سیاسی محسوب می­شوند، شناخت علایق و جهت­گیری­های سیاسی آنان از اهمیت فزاینده­ای برخوردار است. در همین راستا، پژوهش حاضر به بررسی چگونگی و چرایی مشارکت سیاسی دانشجویان در میان نمونه­ای از دانشجویان دانشگاه کردستان پرداخته است. تحقیق به روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه در مورد370 نفر از دانشجویان دانشگاه کردستان انجام گرفته است.
جهت دسترسی به نمونه­ها، ابتدا نسبت هر دانشکده براساس جمعیت کل آن دانشکده از طریق نمونه­گیری طبقه­ای محاسبه و سپس از طریق نمونه­گیری تصادفی ساده، نمونه مورد نظر انتخاب شده است. نتایج تحقیق نشان داد که مشارکت سیاسی در نزد دانشجویان مورد بررسی از شدت قابل توجهی برخوردار نیست و پایین می­باشد و عمدتاً به سطوح پایین مشارکت سیاسی معطوف بوده و درصد کمی در تشکل­های سیاسی عضویت داشته و دارای ارتباط نهادی بوده­ اند. در بخش پایانی مقاله، با نظر به عوامل مرتبط با مشارکت سیاسی دانشجویان، راهکارهای عملیاتی در جهت ارتقای مشارکت سیاسی دانشجویان ارائه شده است.
 
 

---

توسعه اجتماعی یکی از فراگیرترین ابعاد توسعه است. این مقاله به تحلیل موانع جامعه­شناختی توسعه اجتماعی در ایران از دیدگاه اعضاء هیأت علمی جامعه­شناسی دانشگاه­های دولتی پرداخته است. روش مصاحبه و روش پیمایشی برای گردآوری داده­ها استفاده شد و تعداد 131 نفر از اعضاء هیأت علمی به عنوان نمونه با نمونه­گیری هدفمند انتخاب و دیدگاه آنها درباره موانع توسعه اجتماعی در ایران مورد پرسش قرار گرفت. در گام اول با مصاحبه باز مؤلفه­های مورد بررسی شناسایی و سپس در گام دوم با ابزار پرسشنامه ساختمند داده­ها گردآوری شدند. روایی صوری و ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب برای ارزیابی اعتبار و پایایی ابزار سنجش بکار گرفته شدند. نتایج مطالعه نشان داد که از دیدگاه کارشناسان دانشگاهی موانع اقتصادی؛ سیاسی؛ فرهنگی و اجتماعی به ترتیب به عنوان مهمترین موانع توسعه اجتماعی در ایران ارزیابی شدند. به صورت مصداقی شبکه فساد، اقتصاد دولتی و نبود شایسته­سالاری به ترتیب به عنوان مهمترین موانع توسعه اجتماعی در کشور بوده­اند. نتیجه اینکه موانع اقتصادی و سیاسی به عنوان مهمترین بازدارنده­های توسعه اجتماعی معرفی شده ­اند.

---

این مطالعه به بررسی سازوکار تأثیرگذاری آگهی های بازرگانی بر هویت اجتماعی زنان ایرانی می پردازد. 60 آگهی تجاری تلویزیون ایران مورد بررسی کمی و کیفی قرار گرفتند. تحلیل بسامد نشان داد که تصویر ارائه شده از زن مطلوب و موفق ایرانی عمدتاً تحت تأثیر این عوامل است: 1) منافع سفارش دهندگان؛ 2) نوع گفتمان تبلیغاتی؛ 3) جامعه هدف و 4) راهبردهای معناشناختی به کار رفته در تولید آگهی ها. تحلیل جزئیات کلامی و بصری تعبیه شده در محتوای آگهی ها هم نشان داد که چطور شخصیت پردازی کاراکترهای زن در این گونه ی رسانه ای، کلان روایتی خاص از موفقیت را به مخاطبین ایرانی اعم از مرد و زن القا می کند. این یافته ها در چهارچوب تحلیل انتقادی گفتمان و در رابطه با سازوکارهای شکل گیری باورهای اجتماعی در مواجهه با مظاهر توسعه ی مادی مورد بررسی دقیق تر قرار گرفتند تا نشانه های تحولی بطئی ولی عمیق در نوع نگرش دست اندرکاران بخش خصوصی و متولیان تبلیغات در نهادهای دولتی به وضوح روشن شود.

---

هدف از انجام این پژوهش مطالعه ی جامعه شناختی تاثیر عوامل اجتماعی بر رفتار انتخاباتی در انتخابات ریاست جمهوری ایران در استان مازندران است. تحقیق مذکور از نوع توصیفی- تحلیلی و با استفاده از روش پیمایش انجام گرفت. روش گرداوری داده های آن ، پرسش نامه ی محقق ساخته بوده است. جامعه ی آماری مورد مطالعه، زنان و مردان بالای 18 سال تعریف شد و با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر بعنوان حجم نمونه تععین و سپس نمونه گیری آماریبه شیوه ی چند مرحله ای انجام شده است. ساختار نظری تحقیق حاضر بر مبنای دسته بندی نظریه های جامعه شناسی مرتبط با موضوع در سه سطح نظریو عملیاتی (خرد، کلان و میانه) دسته بندی شدند. یافته های پیمایش نشان میدهد جنسیت ، وضعیت تاهل، شغل و تحصیلات پاسخگویان از نظر رفتار انتخاباتی باهم تفاوت دارند و از لحاظ تفاوت در مکان زندگی در شهر یا روستا و تاثیر آن بر رفتار انتخاباتی تفاوتی مشاهده نشده است و درامد رابطه ی معکوس و معناداری با رفتار انتخاباتی شرکت کنندگان داشت و متغیرهای مستقل از نوع ترجیحات ارزشی، رسانه، شبکه های اجتماعی، نهادهای اجتماعی، اعتماد اجتماعی، نظم اجتماعی، هویت ملی و دینی نیز رابطه ی معناداری با رفتار انتخاباتی نشان می دهند. در مجموع نتایج نشان می دهد عوامل اجتماعی خرد نقش کم رنگ تری نسبت به عوامل کلان و میانه دارد.

---

پژوهش حاضر با هدف واکاوی عاملیت اجتماعی دختران دانشجو در گذار تحولات اجتماعی و فرهنگی جامعه که در ازای گسترش کمّی دانشگاه‌های طی نزدیک به دو دهه‌ی گذشته در ایران رخ داده، در سپهر فلسفی تفسیر گرایی و رویکرد کیفی، با استفاده از روش پدیدارشناسی است. ابزار جمع‌آوری داده مصاحبه‌ی عمیق بدون ساختار بود. مشارکت‌کنندگان 60 نفر از سه گروه اعضای هیات علمی، فعلان اجتماعی و دختران دانشجو از چهار استان گیلان، قم، کردستان و سیستان و بلوچستان بودند که با راهبردهای نمونه گزینی هدفمند در دست رس و نمونه گزینی با حداکثر تنوع برگزیده شدند. داده‌ها بر اساس راهبرد هفت مرحله‌ای کلایزی تحلیل شده و  و از راهبردهای بازبینی اعضا و چند سویه سازی منابع برای افزایش صحت پژوهش استفاده شده است.یافته‌ها نشان می‌دهد اگرچه برخی از مشارکت کنندگان برخی «آسیب‌های ناشی از آموزش‌های دانشگاهی زنان» را  جدی می دانند اما با این حال به باور آن ها، دگرگونی ها در حوزه ی زنان و تغییرات اجتماعی که در گرو عاملیت اجتماعی زنان به وجود آمده نقطه ی عطف پیامد های حاصل از افزایش دسترسی آموزش عالی در کشور است.«دگرگونی باورها»،«سبک جدید زندگی برای زنان»،«کم‌رنگ شدن کلیشه‌های جنسیتی»،«درک هویت جدید برای دختران» و «افزایش احساس توانمندی» از نمونه‌های این دگرگونی‌ها هستند.