دکتر طاها عشایری، دکتر الهام عباسی، خانم طاهره جهان پرور،
دوره 10، شماره 4 - ( 2-1401 )
چکیده
بیگانگی اجتماعی به معنای انزجار، انزوا، احساس بی‌هویتی، بریدگی از جامعه و درنهایت، احساس آنومی اجتماعی-فرهنگی در جامعۀ مدرن است. هدف اصلی این پژوهش، مطالعۀ عوامل مؤثر بر بیگانگی اجتماعی به روش فراتحلیل در بازۀ زمانی 1383 الی 1401 با تکیه بر نظریۀ زیمل است. روش پژوهش، از نوع فراتحلیل (کمی) است. جامعه آماری 51 سند است و 29 پژوهش، به‌عنوان نمونه، به روش غیر احتمالی از پایگاه علمی نورمگز، علم نت، مگیران، پایگاه جهاد دانشگاهی با رعایت ملاک ورود (روایی و پایایی) و ملاک خروج (عدم روایی و پایایی)، انتخاب شدند. نتایج نشان می‌دهد که بین سرمایۀ فرهنگی (تجسم‌یافته، نهادینه‌شده و نمادین)؛ سرمایۀ اجتماعی (ضعف انسجام اجتماعی، اعتماد اجتماعی پایین و تعلق اجتماعی پایین)؛ عوامل فرهنگی (فردگرایی، باورهای خرافی، فشارهای هنجاری و تعلق مذهبی پایین)؛ عوامل رسانه‌ای (استفاده از فضای مجازی، رسانۀ داخلی و رسانۀ خارجی)؛ عوامل روانی (اعتمادبه‌نفس پایین، انزوای اجتماعی و احساس بی‌منزلتی)؛ عوامل سیاسی (اساس عدم اثربخشی سیاسی، نارضایتی سیاسی، احساس تبعیض سیاسی، آنومی سیاسی)؛ عوامل ناکامی (محرومیت اجتماعی، ناکامی شغلی، ناکامی تحصیلی-آموزشی)؛ عوامل اجتماعی (بی‌نظمی اجتماعی، نارضایتی اجتماعی، آنومی اجتماعی، احساس بی‌عدالتی) و عوامل زمینه‌ای (سطح تحصیلات، سن، پایگاه اقتصادی-اجتماعی و میزان درآمد) و ازخودبیگانگی اجتماعی رابطۀ معناداری وجود دارد.
زینب مندعلی زاده، طیبه مندعلی زاده،
دوره 10، شماره 4 - ( 2-1401 )
چکیده
امروزه از ورزش به‌عنوان راه‌حلی برای توسعه یاد می‌شود. به‌منظور رسیدن به اهداف توسعه، میتوان از هماهنگی، همکاری و استراتژی قوی برای مشارکت میان دولت ها و بخش خصوصی بهره برد تا از منظر برنامه های ورزشی؛ بی عدالتی و عدم تعادل بین بخش های جامعه وجود نداشته باشد. در این راستا، خیّرین ورزش یار به فعالیت های خیرخواهانه ای می پردازند که می‌تواند به بهبود توسعۀ ورزش کمک نماید. از این رو، هدف این مقاله بررسی عوامل مؤثر بر توسعۀ مشارکت خیّرین در ورزش است. روش تحقیق حاضر کیفی بود و از تحلیل مضمون استفاده شد. مشارکت کنندگان؛ خیّرین ورزش یار، اساتید مدیریت دولتی، مدیریت ورزشی و جامعه‌شناسی و نیز مدیران ادارات ورزش و جوانان بودند. روش گردآوری داده ها مصاحبۀ عمیق و ملاک حجم نمونه، کفایت نظری بود که بر این اساس 10 نفر به عنوان مشارکت کنننده در نظر گرفته شدند. 38 مضمون فرعی و 6 مقولۀ اصلی استخراج شد. عوامل مؤثر بر توسعۀ مشارکت خیّرین در ورزش عبارت بود از: مدیریت و برنامۀ راهبردی از سوی نهادهای ورزشی، عوامل فرهنگی اجتماعی، قوانین، همکاری نهادهای مختلف در راستای کارکرد منسجم، حمایت مراکز علمی و آموزشی از خیّرین ورزش یار، رسانه و اطلاع‌رسانی در توسعۀ مشارکت خیّرین. همچنین نمایی از مضامین اصلی به عنوان عوامل اثرگذار بر توسعۀ مشارکت خیّرین ارائه شد. به نظر می‌رسد ازآنجاکه دولت به‌تنهایی نتوانسته است نارسایی‌های مربوط به زیرساخت های ورزشی را پوشش دهد، درنتیجه باید کارآفرینان و یا بخش خصوصی با راهکارهایی مانند خیریه در قالب ایفای مسؤولیت اجتماعی وارد جامعه شوند.
ملیحه امانی، دکتر محمداسماعیل ریاحی، دکتر محمود شارع پور،
دوره 10، شماره 4 - ( 2-1401 )
چکیده
در این مطالعه، سعی بر آن بوده تا با استفاده از روش کیفی و استراتژی پدیدارشناسانه و همچنین انجام مصاحبه های عمیق و نیمه ساخت یافته، به نوعی سنخ شناسی در ارتباط با کنشگری زنان در فضاهای شهر تهران دست یابیم. روش نمونه گیری، هدفمند با حداکثر پراکندگی بوده است. نمونۀ مورد مطالعه 30 نفر از زنان ساکن شهر تهران هستند که در سال 1400، با مراجعه به چندین نقطۀ پرتردد در مناطق شمال، جنوب، شرق و غرب و مرکز شهر تهران مورد مصاحبه قرار گرفته اند. بر اساس نتایج بدست آمده، کنشگری زنان در فضاهای شهر تهران را می توان به کنشگری اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و فراغتی و کنشگری نمایشی و نابهنجار دسته بندی نمود. نتایج نشان می دهد که زنان در برخی از عرصه ها در فضای شهر تهران، مانند عرصه های فراغتی و همچنین در ارتباط با نوع پوشش و رفتار با وجود فشارها و محدودیت ها، کنشگری خلاقانه و فعال دارند و در برخی از عرصه ها مانند عرصه های اقتصادی، کنشگری زنان، منفعل و بیشتر در جهت تبعیت از ساختار موجود است. حضور زنان در عرصه های گوناگون فضای شهری می تواند زمینۀ ایجاد تحولات زیادی باشد که این امر مستلزم ایجاد تغییرات ساختاری و فرهنگی و تغییر نگرش نسبت به جایگاه زنان و به رسمیت شناختن توانمندی های آنان و توجه به نیازها و خواسته های آنان در فضاهای شهری و ایجاد زمینه جهت اشتغال سالم و کنشگری فعال و خلاقانه زنان در فضاهای شهر تهران است.
fa کبری احمدوند، EN اکبر صالحی، علیرضا محمودنیا، سوسن کشاورز،
دوره 10، شماره 4 - ( 2-1401 )
چکیده
مقالۀ حاضر، با هدف تحلیل انتقادی خصوصی سازی آموزش وپرورش در گفتمان های بعد از انقلاب اسلامی با تاکید بر گفتمان ایدئولوژیک سازی و سازندگی، نگاشته شده است. به همین منظور، اغلب متون و مصوبات دولتی و آموزشی این دوره از گفتمان ها، با روش تحلیل انتقادی گفتمان نورمن فرکلاف، مورد تحلیل و نقد قرار گرفت. آن گونه که از تحلیل و تفسیر متون برآمد، گفتمان های مذکور، پیرامون مقولۀ خصوصی سازی آموزش و پرورش، مواضع ارزشی بعضا متفاوتی داشته اند، کمبود بودجه، حفظ روابط سلسله مراتبی، تمرکزگرایی، ابهام و تضاد در نظر و عمل ناآرامی های داخلی و خارجی، تعاملات محدود داخلی و خارجی، محافظه کاری، غالب بودن و ارجح بودن مواضع فکری و ارزشی مراجع بالادستی نظام، به عنوان مهم ترین عامل و مانع نسبت به دیگر موارد، از جمله شاخص ترین محدودیت های درون متنی و موانع برون متنی در فراهم آوردن الزامات تحقق خصوصی سازی آموزشی است که نشانگر ناهمخوانی اهداف و برنامه های مطرح شده با مناسبات و اهداف حقیقی و مدنظر دو گفتمان است.
رحمان باقری، جعفر کردزنگنه، محبوبه عنانهاد،
دوره 10، شماره 4 - ( 2-1401 )
چکیده
امروزه پدیدۀ نگهداری حیوانات خانگی، دلبستگی و همزیستی با آنها به عنوان مسئله ای نوپدید در جامعه ایران روند صعودی دارد. نوشتار حاضر با هدف مطالعه و تحلیل جامعه شناختی پدیده نگهداری از حیوانات خانگی در بین شهروندان اهوازی در سال 1400 صورت گرفته است. در این پژوهش کیفی از روش پدیدارشناسی تفسیری، نمونه گیری هدفمند و تکنیک مصاحبه عمیق و نیمه عمیق با 17 شهروند اهوازی برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. همۀ مصاحبه ها ضبط و بلافاصله پیاده سازی شدند و با رویکرد تفسیری (تحلیل تماتیک) تحلیل شد. یافته های پژوهش که حاصل استخراج از مصاحبه هاست، شامل 80 عبارت معنایی، 38 مفهوم پایه و 9 مقولۀ اصلیِ «ایجاد سبک دلبستگی ایمن»، «افزایش عشق و علاقه، شادمانی»، «شکل گیری خانواده بین گونه ای»، «افزایش ارتباطات اجتماعی و شخصیتی»، «تأثیر قدرتمند رسانه ها و بلاگرها در بازاندیشی فرهنگ مدرن»، «تضعیف باورها و اعتقادات مذهبی»، «به رسمیت نشناختن حیوانات خانگی»، «شرایط نامطلوب اقتصادی و آینده مالی» و «تضعیف سرمایه اجتماعی» است. براساس یافته ها، نگهداری از حیوانات خانگی پاسخی مناسب به مشکل تنهایی و پر کردن فراغت صاحبان آنهاست. شرایط اجتماعی جدید از جمله دگرگونی سبک زندگی و در دسترس قرارگیری تکنولوژی، موجب شده برخی شهروندان به تعامل با غیرهمنوع علاقه نشان دهند. در آخر، پیشنهادهایی متناسب با ظرفیت های موجود ارائه شد.
خانم زهرا خدابخشی، دکتر سعید دائی کریم زاده،
دوره 11، شماره 1 - ( 5-1401 )
چکیده
مطالعۀ حاضر به بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی در 15 کشور منا (MENA) با استفاده از آمار و اطلاعات ارائه‌شده توسط بانک جهانی، طی دورۀ زمانی 2016-2010 میپردازد. در این تحلیل، از روش همبستگی کانونی به‌منظور بررسی نرخ بیکاری، نرخ تورم، تولید ناخالص داخلی، سرعت اینترنت، نرخ اشتغال، نرخ سواد، قتل عمد، نرخ اعتیاد، زادآوری و امید به زندگی در کشورهای منا استفاده شده است. نتایج نشان داد در تمام توابع همبستگی کانونی بین شاخص های اقتصادی و اجتماعی منتخب در کشورهای منا، همبستگی کانونی معنادار است. تابع اول کانونی 42 درصد، دوم با 35 درصد و سوم 20 درصد از کانون بین شاخص های اقتصادی و اجتماعی در کشورهای منا را برازش میکند. مجموع برازش دو تابع کانونی اول 77 درصد است. معادلات متغیرهای کانونی استاندارد شده برای شاخص های اقتصادی و اجتماعی نشان داد در کشورهای منا، نرخ بیکاری هر چه بالاتر می رود، میزان قتل عمد بالاتر می رود. افزایش نرخ بیکاری هم متأثر از شاخص هایی چون افزایش تورم و افزایش نرخ سواد است.
آقای سینا جلیل پوراقدم، دکتر احمد میرزا کوچک خوش نویس، دکتر مهدی خاک‌زند، دکتر مصطفی مسعودی نژاد،
دوره 11، شماره 1 - ( 5-1401 )
چکیده
عدالت یکی از مسائل مهم برای همۀ انسان‌ها محسوب می‌شود. توجه به مفهوم عدالت در بناهای مسکونی از این جهت حائز اهمیت است که مقولۀ مسکن با نیاز اجتماعی جامعه به عدالت پیوند دارد. اما اینکه نمود عینی تجلی عدالت در مسکن و مؤلفه‌های کالبدی آن چگونه است نیاز به پژوهش دارد. هدف این پژوهش، ارزیابی تطابق بناهای سنتی و معاصر محلۀ پامنار تهران با مفهوم عدالت می‌باشد. روش پژوهش از نوع کمی و با توجه به هدف آن از نوع کاربردی و بر مبنای ماهیت روش توصیفی- موردی، به صورت تحلیلی می‌باشد. نتایج بیانگر آن است که مسکن و مؤلفه‌های کالبدی آن در شکل‌دهی به ارزش‌ها، مفاهیم و احساس افراد از عدالت اجتماعی تأثیر گذار است. تمایز و تشابه توجه به مفهوم عدالت در بناهای سنتی و معاصر محلۀ پامنار را میتوان در شاخص‌های کالبدی و اجتماعی مرتبط با مسکن و مؤثر بر ادراک افراد از عدالت اجتماعی و نحوۀ تجلی آنها در بناهای مسکونی بیان کرد که از نظر شهروندان، بناهای مسکونی سنتی محلۀ پامنار نسبت به بناهای معاصر واقع در آن، تطابق بیشتری با مفهوم عدالت دارند. در واقع عدالت در بناهای مسکونی سنتی پامنار به مصداق وحدت در کثرت تجلی پیدا کرده است. ولکن این وحدت نه بین بناهای مسکونی معاصر ساخته شده و نه بین بناهای معاصر و سنتی قدیمی واقع در محلۀ پامنار وجود ندارد.
آقای علیرضا مهدی، دکتر شاپور بهیان، دکتر سید علی هاشمیان فر،
دوره 11، شماره 1 - ( 5-1401 )
چکیده
ساختار فرهنگی هرجامعه، ایدئولوژی خاصی را تنظیم و هدایت میکند که در نتیجۀ آن افراد، احساساتی از خود بروز می دهند که قوانین احساسی فرهنگ برای آنها ساخته است و ترس، یکی از آن نمونه های فرهنگی است که حدود و ثغور رفتار افراد را تعیین میکند و به عنوان یک اصل غیرقابل انکار بر میزان توسعۀ فرهنگی تأثیر بسزایی می گذارد. آنچه در این پژوهش دنبال می شود، بررسی عواملی است که می تواند فرایند توسعه در شهر اصفهان را تحتالشعاع خود قرار دهد. در مبانی نظری پژوهش با تأکید بر جامعه شناسی عواطف، از آراء و نظریات جامعه شناسان کلاسیکی چون دورکیم و وبر و رهیافت نظری جامعه شناسان اخیر چون گافمن، کمپر، پارسونز، هوقشیلد و ترنر برای تبیین موضوع استفاده شده است. مطالعه، به صورت پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه می باشد. حجم نمونۀ مورد بررسی تعداد 400 نفر از شهروندان شهر اصفهان می باشند که براساس شیوۀ نمونه گیری سهمیه ای و براساس جمعیت مناطق 15گانه شهر اصفهان انتخاب شده اند. در این پژوهش، متغیرهایی چون احساس ترس از برقراری ارتباط، احساس ترس از آزادی در سازماندهی، احساس ترس از آزادی بیان، احساس ترس از آزادی عقیده واحساس ترس از نوآوری، به عنوان متغیر مستقل و میزان توسعۀ فرهنگی، به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که از میان عوامل مؤثر بر میزان توسعۀ فرهنگی، به ترتیب، احساس ترس از آزادی در نوآوری، با ضریب (882/0)، احساس ترس از آزادی بیان با ضریب (683/0)، احساس ترس از آزادی عقیده با ضریب (224/0 )، احساس ترس از آزادی در روابط اجتماعی با ضریب (207/0) و احساس ترس از آزادی در سازماندهی با ضریب (160/0) قرار دارند.
خانم فروزان کارخانه، دکتر حسن رضا یوسفوند، دکتر حسین دهقان،
دوره 11، شماره 1 - ( 5-1401 )
چکیده
نابرابری اجتماعی شامل کمبود و یا فقدان دسترسی افراد در جامعۀ انسانی به موقعیت ها و فرصت های برابر اقتصادی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، قومی و... بوده و جوامع مبتلا به نابرابری اجتماعی-اقتصادی همواره با تهدیدها، ناهنجاری ها، آسیب های اجتماعی و نارضایتی عمومی در ابعاد فردی و اجتماعی مواجه هستند. از این رو، بررسی جامعه شناختی این پدیده امری ضروری و هدف پژوهش حاضراست. روش پژوهش، از نظر هدف از نوع پژوهش های کاربُردی و از نظر ماهیتی روش تحقیق کیفی است که مصاحبه با 20 نفر از مطلعین در استان های هدف تحقیق، به روش پدیدارشناسی صورت گرفته، نمونه گیری هدفمند، ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبۀ عمیق ساختارنیافته، مشاهدۀ مشارکتی و یادداشت های میدانی بودهاند .یافته های پژوهش نشان می دهد که نابرابری های اجتماعی، از سویی موجب بروز فقر می شوند و از سوی دیگر، خاستگاه بروز کشمکش ها و تضادهای اجتماعی می گردند. لذا مهم ترین پیامد نابرابری های اجتماعی؛ شکاف طبقاتی، ایجاد اختلال در نظم و انسجام و همبستگی اجتماعی یک جامعه است که به تبع آن، احساس محرومیت نسبی و احساس بی عدالتی اجتماعی در افراد به وجود می آید. تم های حاصل از تجربۀ زیستۀ نابرابری اجتماعی- اقتصادی که در بین مردمان ساکن استان های غرب کشور استخراج شده اند، حاکی از وجود تبعیض و نابرابری اجتماعی و اقتصادی در این استان هاست که آمارها نیز این مهم را تأیید می کند. نابرابری اقتصادی منجر به کاهش مشارکت اجتماعی در سطح جامعه می شود. نابرابری های اجتماعی در اثر گسترش و نفوذ جهانی عمیق تر شده و با افزایش نابرابری های اجتماعی پدیدۀ توسعه نیافتگی به نحو بارزی عوارض نامطلوب خود را آشکار ساخته است.
دکتر سید حسین سیدی، دکتر سید محمدرضا سیدی،
دوره 11، شماره 1 - ( 5-1401 )
چکیده
طبق قانون وظیفۀ عمومی جمهوری اسلامی ایران، خدمت نظام وظیفه، مرحله‌ای از زندگی اغلب جوانان مذکر ایرانی است؛ که مهم‌ترین سرمایۀ کشور در فعالیت‌های اقتصادی و سازمانی هستند و متأهلان، گروهی از این جوانان را تشکیل می‌دهند. در کنار آثار منفی و مثبتی که دورۀ سربازی برای عموم سربازان به همراه دارد، سربازان متأهل دارای شرایط خاص‌تری مانند نیاز حیاتی به اشتغال جهت تأمین هزینه‌های زندگی هستند که سربازی، این امر را برای سرمایه‌های انسانی کشور دچار اختلال می کند. از این رو واکاوی تجربۀ سربازان متأهل، از دورۀ سربازی اهمیت زیادی پیدا میکند. هدف این پژوهش، مطالعۀ عمیق و دقیق تجربۀ سربازی برای فهم بهتر تجربۀ زیسته سربازان متأهل و فهم شرایط آنها است. بدین منظور، این مطالعه از رویکرد پدیدارشناسی استفاده می‌نماید. در طی مراحل پژوهش، هشت مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته با سربازان متأهل انجام شد. سپس، اطلاعات و داده‌ها با رویکرد جیورجی، تجزیه و تحلیل شد و یافته‌های پژوهش در 12 درون‌مایۀ اصلی و 12 درون‌مایۀ فرعی، طبقه‌بندی شد. درون‌مایه‌های اصلی تجربۀ زیستۀ سربازان متأهل را مشکلات اقتصادی، مشکلات اشتغال، بر هم خوردن نظم زندگی، فشار روانی، مشکلات پیشرفت علمی و تحصیلی، احساس رهاشدگی پس از اتمام خدمت، رابطه‌مداری، نبود امکان برنامه‌ریزی بلندمدت و از بین رفتن فرصت‌های اجتماعی، عدم رعایت شأن اجتماعی سرباز متأهل، درک نشدن وضعیت متأهلان، مشکلات سیستم برای اشتغال و ازدواج و مزایا برای متأهلان تشکیل می‌دهد.
خانم محبوبه سادات هدی، دکتر محمدتقی کرمی قهی، دکتر خلیل میرزایی،
دوره 11، شماره 1 - ( 5-1401 )
چکیده
این پژوهش توصیفی تحلیلی با هدف شناسایی استراتژی های زنان در مواجهه با سلطۀ مردان، انجام شده است. سؤال اصلی این است که زنان چه راهبردهایی در مواجهه و مقابله با نابرابری ها، تبعیض های جنسیتی و خشونت های ناشی از ایدئولوژی مردسالارانه، اتخاذ می کنند؟ روش گراندد تئوری و مصاحبۀ عمیق با سؤالات نیمه ساختیافته، به عنوان ابزار پژوهش و تکنیک گردآوری داده ها، در نظر گرفته شد. انتخاب 43 زن با نمونه گیری هدفمند و با تأکید بر اشباع نظری، به روایت آنها از استراتژی ها، انجام شد. نتایج نشان می دهد به دلیل غلبۀ سنت و ایدئولوژی و مشروع سازی سلطه، طی فرآیند جامعه پذیری در جامع، مردسالار و القاء جایگاه حاشیه ای زنان در سطح اندیشه و عمل، گاهی شاهد پذیرش وضع موجود، خودنادیده انگاری و سکوت اجباری تحت عنوان راهبرد خاموش با سوژۀ هژمونیک هستیم. لیکن بر اساس آگاهی از نیازها و علائق و در اعتراض به وضع موجود و لزوم دگرگون سازی آن، زنان استراتژی های اصلاحی، استقلال طلبانه، اعتراضی، تنبیهی، رهایی، حذفی، تدافعی، تهاجمی، آگاهی بخشی و پیشگیرانه را اتخاذ کرده و با کنشگری، سوژه های مصلح، مستقل، معترض، هشداردهنده، مجبور، منصرف، تلافی کننده، مهاجم، معلم و محتاط را ظهور داده و در 4 راهبرد کلی تحمل اجباری، اصلاحی، دگرگون سازی و پیشگیرانه، به تصویر کشیدند.
دکتر محمدعلی رمضانی، دکتر مرتضی قلیچ، خانم سارا اسمی زاده، خانم سمیه رضایی، خانم عذرا فرامرزی، خانم فاطمه جعفری،
دوره 11، شماره 1 - ( 5-1401 )
چکیده
مقالۀ حاضر در پی بررسی فرایندهای اجرایی ساماندهی بی‌خانمان‌ها در سامانسراها و تأثیر قوانین بالادستی بر ماهیت این فرایندها و پیامدهای آنها است. پژوهش حاضر می‌کوشد نشان دهد که چگونه ذیل مصوبۀ سال 1378 شورای عالی اداری، بی‌خانمانی جرم‌انگاری شده، درنتیجه فرایند ساماندهی بی‌خانمانی در سامانسراها، قضایی شده و پیامدهای این قضایی‌شدن چه بوده است. به‌منظور دستیابی به این اهداف، از هر دو روش‌های کمی و کیفی استفاده شده است. مصوبۀ شورای عالی اداری و پروندۀ مددجویان سامانسراها تحلیل شده‌اند؛ همچنین با مددجویان سامانسرای لویزان، مصاحبه شده است و پرسشنامه نیز تکمیل شده و با کارکنان هر دو مرکز نیز، مصاحبه‌هایی صورت گرفته است. تحلیل مصوبۀ شورای عالی قضایی حاکی از جرم‌انگاری بی‌خانمانی در این مصوبه است و بررسی دادههای به‌دست‌آمده از تحلیل پرونده‌ها و مصاحبه‌های صورت‌گرفته با مددجویان و کارکنان مراکز و مشاهدات صورت گرفته، حاکی از قضایی‌شدن فرایند ساماندهی بی‌خانمان‌ها در ادامۀ جرم‌انگاری بی‌خانمانی در مصوبه شورای عالی اداری است. قضایی‌شدن فرایند باعث به حاشیه رفتن جنبه‌های حمایتی مراکز مذکور شده و آنها بیش از آنکه هویت حمایتی داشته باشند، ناخواسته هویت تنبیهی پیدا کرده‌اند و این امر موجب نارضایتی کارکنان و مددجویان شده است. ازاین‌رو ایجاد قوانینی جدید با هدف ساماندهی بی‌خانمانی ضروری به نظر می‌رسد.
الهی محمدعلی الهی چورن، - محمد تقی حیدری، - سعید محرمی،
دوره 11، شماره 2 - ( 7-1401 )
چکیده
افزایش سن ازدواج، معضل و آسیبی است که اگر پایش نشود، افسردگی، کاهش امید به زندگی و فعالیت سازنده در کشور رخ می‌دهد. هدف این تحقیق، بررسی مهم ترین عوامل مؤثر در تأخیر سن ازدواج در شهر نوشهر می باشد. نوع تحقیق، کابردی و روش توصیفی- تحلیلی است. جهت گردآوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) استفاده شده است. جامعۀ آماری تحقیق خانوارهای شهر نوشهر می باشند که طبق فرمول کوکران، تعداد نمونه 384 نفر از طریق نمونه گیری تصادفی ساده مورد پرسشگری قرار گرفتند. روایی پرسشنامه با کمک 10 نفر از اساتید حوزۀ فرهنگی شهر مورد تایید قرار گرفت و پرسشنامۀ نهایی تنظیم گردید. سطح پایایی پرسشنامۀ تحقیق با استفاده از روش آلفای کرونباخ 74/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار توصیفی و استنباطی (آزمون تحلیل عاملی اکتشافی) استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که نتیجۀ حاصل از تقلیل 29 متغیر، 3 عامل بوده است که عبارتند از: عامل اقتصادی، عامل اجتماعی و عامل فرهنگی که در این میان، عامل اقتصادی با مقدار 69/8 درصد، به تنهایی قادر است 39/15 درصد واریانس را تبیین کند و این امررابطۀ بین عوامل اقتصادی و افزایش سن ازدواج را تأیید میکند؛ درنتیجه هرچه شرایط اقتصادی و مادی جوانان، به‌عنوان بسترهای بنیادی برای ازدواج، مهیا باشد، تمایل ایشان به تشکیل زندگی مشترک بیشتر می‌شود.
دکتر سعید شریفی، خانم مریم طلائی،
دوره 11، شماره 2 - ( 7-1401 )
چکیده
روند فزایندۀ انتظارات ناشی از تنوع تقاضا در فضای خدمات بهداشتی و درمانی به‌ویژه در عرصۀ رقابتی، توجه به صلاحیت‌های فرهنگی را به‌عنوان الزامی در رشتۀ بهداشت و درمان، به یک مسألۀ قابل تأمل بدل کرده است. از این‌رو آگاهی فرهنگی، به‌عنوان سطحی از این صلاحیت برای بیمارستان‌های دولتی که خدمات تخصصی را به طیف وسیعی از مشتریان عرضه می‌کنند، یک مزیت رقابتی محسوب می‌شود. بسیاری از نهادهای خدمات درمانی در تلاش‌اند از طریق دوره‌های آموزش ضمن خدمت، این صلاحیت‌ها را توسعه دهند؛ اما این امر نیازمند دانش در مورد سطح آگاهی اولیه است. بر این اساس پژوهش حاضر باهدف تحلیلی بر صلاحیت‌های فرهنگی پرستاران، سطح آگاهی فرهنگی آنها را مورد بررسی قرار داده است. جامعۀ آماری این پژوهش، کلیۀ پرستاران مرکز آموزش تخصصی بیمارستان های آموزشی اصفهان به تعداد 400 نفر بودند که از این میان 196 نفر به‌عنوان نمونه به روش در دسترس انتخاب شد. ابزار گردآوری اطلاعات میدانی، پرسشنامه 36 گویهای استاندارد آگاهی فرهنگی ریو (2003) بود که پایایی ابعاد چهارگانۀ آن با استفاده از آلفای کرونباخ بالاتر از 7/0 برآورد شد. نتایج نشان داد به جز، تجربیات آموزشی عمومی و مسائل پژوهشی، در سایر ابعاد، آگاهی فرهنگی بالاتر از سطح متوسط است. همچنین بیشترین ضریب تأثیر در آگاهی فرهنگی، متعلق به مراقبت از بیمار با (35/0) است، این در حالی است که بیشترین قدرت پیش بینی کنندگی متعلق به تجربیات آموزشی عمومی (214/0) و مسائل پژوهشی (207/0) است.
پویا افغان نژاد، ابوالقاسم حیدرآبادی، سید احمد جعفری کلاریجانی،
دوره 11، شماره 2 - ( 7-1401 )
چکیده
این مطالعه، به بررسی رفتار محیط زیستی گردشگران در شهرهای ساحلی استان مازندران میپردازد. بدین منظور از تئوری فرهنگ محیط زیستی ژرژ تومه و سرمایۀ فرهنگی بوردیو، به عنوان چارچوب تئوریک استفاده شد. روش تحقیق، پیمایشی است و جامعۀ آماری، گردشگران شهرهای ساحلی مازندران هستند. شیوۀ نمونه‌گیری، خوشه‌ای چندمرحله‌ای است و حجم نمونه طبق فرمول کوکران 400 نفر می‌باشد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامۀ محقق ساخته است. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها، ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل مسیر و تحلیل رگرسیون با استفاده از نرم‌افزار SPSS است. از اعتبار صوری جهت سنجش اعتبار استفاده شد و پایایی متغیر رفتارهای محیط زیستی 851/0 است که در حد بسیار بالایی است و گویه‌‌های آن توانسته‌اند از همسازی درونی لازم برخوردار باشند. نتایج آزمون نشان می‌دهد که میانگین الگوهای رفتار محیط زیستی در بین افراد بالا است و میانگین آن از عدد 5 برابر با 05/4 است. حدود 3/10 درصد میزان رفتار محیط زیستی شان در حد پایین، 7/ 9 درصد در حد متوسط و حدود 80 درصد در حد بالا است. بین میزان مشارکت شهری، سرمایۀ فرهنگی و آگاهی محیط زیستی با رفتار محیط زیستی، رابطۀ معنادار مثبت و مستقیم وجود دارد. متغیرهای مستقل، 6/35 درصد از واریانس و تغییرات رفتار محیط زیستی را تبیین و پیش‌بینی می‌کنند. نتیجه اینکه جهت تقویت، ترویج و توسعۀ رفتارهای مسؤولانه نسبت به محیط زیست، بالا بردن سطح سرمایۀ فرهنگی، گسترش آگاهی محیط زیستی و افزایش مشارکت شهری در بین گردشگران الزامی است.
دکتر محمد قنبری، دکتر محمد اجزاء شکوهی، دکتر محمد رحیم رهنما، دکتر امید علی خوارزمی، آقای سلمان آل حسن،
دوره 11، شماره 2 - ( 7-1401 )
چکیده
شهرهای زیست پذیر، مکان‌هایی برای زندگی اجتماعی، خلق زیبایی و حضور همۀ ساکنان در قلمرو عمومی بدون آلودگی و ترافیک هستند. اصول اجتماعی و ارزش‌های آن در شهر زیست پذیر، جایگاه ویژه ای دارد. در شهر زیست پذیر، آستانه های رضایت اجتماعی و ارزش‌های هویتی دارای اهمیت زیادی هستند. هدف اصلی این پژوهش، تحلیل زیست پذیری شهری کلان‌شهر مشهد با تأکید بر شاخص فرهنگ و پایداری می‌باشد. روش تحقیق این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی می‌باشد. با استفاده از نرم افزار GIS نقشه‌های مربوط به وضعیت هر کدام از زیر شاخص‌های عینی براساس محدودۀ مناطق کلان‌شهر مشهد ترسیم گردیده است. برای شاخص ذهنی که دارای 15 گویه است، از پرسشنامه استفاده گردید. حجم نمونه در کل مناطق شهر مشهد برابر با 402 نفر بوده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که منطقۀ ثامن کلان‌شهر مشهد، بهترین منطقه از نظر شاخص فرهنگ و پایداری اجتماعی از بعد زیست پذیری شهری می‌باشد. پس از منطقۀ ثامن، منطقۀ 8 به لحاظ فرهنگ و پایداری اجتماعی دارای بهترین شرایط می‌باشد. نامناسب ترین منطقه هم به لحاظ فرهنگ و پایداری اجتماعی، به ترتیب مناطق 2، 4 و 7 می‌باشند. در نهایت هم پیشنهادهایی در ارتباط با افزایش سطح زیست پذیری شهری از بعد فرهنگی و پایداری اجتماعی در کلان شهر مشهد ارائه شده است.
زهرا تقی زاده قوام، حمیده رشادت جو، رسول داودی،
دوره 11، شماره 2 - ( 7-1401 )
چکیده
پژوهش حاضر با هدف ارائۀ الگوی نظام آموزش اثربخش برای مدیران دورۀ ابتدایی آموزش و پرورش شهر تهران انجام گرفت. روش پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر نوع داده ها، آمیختۀ اکتشافی است. از نظر ماهیت و نوع مطالعه در بخش کیفی، داده بنیاد خودظهور و در بخش کمی، پیمایشی مقطعی بوده است. جامعۀ پژوهش در بخش کیفی، کلیۀ خبرگان حوزۀ علوم تربیتی و مدیریت آموزشی در آموزش و پرورش بودند که به روش هدفمند از نوع گلوله برفی و با معیار اشباع نظری داده ها، 30 نفر از آنان انتخاب شدند. در بخش کمی نیز جامعۀ پژوهش شامل همۀ مدیران دورۀ ابتدایی شهر تهران بودند که به روش تصادفی و بر اساس جدول مورگان 269 نفر(137زن و132 مرد) انتخاب شدند. ابزار گرد آوری داده ها در بخش کیفی، مصاحبۀ نیمه ساختاریافته و در بخش کمی، پرسشنامه بود. تحلیل داده ها در بخش کیفی از طریق کدگذاری و در بخش کمی به مدد اجرای آزمون تحلیل عاملی تأییدی، تحلیل و مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج پژوهش، الگویی مرکب از هشت بعد رهبری و خط مشی گذاری، ساختار مدیریتی، آموزش اثربخش، مدیریت اجرایی، الزامات اجرایی، طراحی آموزشی، برنامه ریزی آموزشی، ارزشیابی و پایش، 36 مؤلفه و 154 شاخص را نشان داد.
دکتر منوچهر رشادی، دکتر اسحاق قیصریان،
دوره 11، شماره 2 - ( 7-1401 )
چکیده
تأخیر در سن ازدواج یکی از پدیده‌‌هایی است که به دنبال مدرنیته اتفاق افتاده است. بسیاری از جوانان به دلایل گوناگونی با تأخیر در سن ازدواج روبه رو هستند. هدف اصلی پژوهش حاضر، کشف معنا و دلایل بالارفتن سن ازدواج و تأخیر در آن در میان جوانان استان ایلام است. در بخش روش تحقیق، از روش کیفی و راهبرد نظریه زمینه ای استفاده شده است. تعداد 24 جوان، به صورت هدفمند انتخاب شده اند. در کدگذاری اولیه، 115 مفهوم بدست آمد که با انجام غربالگری، کدهایی که تکراری بودند، حذف شدند. در نهایت 80 کد و مفهوم اولیه حاصل شد و در ادامه نیز در 22 مقوله طبقه بندی شدند. نتایج نشان می دهد که وضعیت اقتصادی، به دنبال ایده آل بودن، ادامه تحصیل، عدم تمایل به ازدواج، ملاک های انتخاب و آسیب های فردی (شرایط علی)، آداب و رسوم، کمک کار خانواده بودن، سخت گیری خانواده، شیوۀ ارتباط با دیگران و عدم آمادگی و عدم اعتماد به دیگران (شرایط مداخله گر)، محیط زندگی، نبود نهاد همسرگزینی، ساختار خانواده و ترس از تجربۀ دیگران (شرایط زمینه ای)، فعالیت های سرگرم کننده، لذت بردن از زندگی و ارتباط گیری با جنس مخالف (راهیردها)، ویژگی های روحی و روانی نامناسب، بی برنامه بودن و مسأله نبودن تأخیر در سن ازدواج (پیامدها) است. غیرارادی بودن تأخیر در سن ازدواج، هستۀ اصلی مطالعه حاضر است.
دکتر لیلا علوی،
دوره 11، شماره 2 - ( 7-1401 )
چکیده
این مطالعه به بررسی تجربۀ زیستۀ زنان قدرتمند قربانی خشونت خانگی در جامعۀ ایرانی با رویکرد کیفی پدیدارشناختی می پردازد. دادههای این مقاله در سال 1400 از طریق مصاحبۀ عمیق نیمه ساختارمند از هفت زن قدرتمند که به صورت هدفمند از شهر قزوین انتخاب شده بودند، جمع آوری شد. یافته ها نشان می دهند که خشونت خانگی با بالا رفتن جایگاه اجتماعی و اقتصادی زنان ناپدید نمیشود، بلکه از رنگی به رنگ دیگر درمی آید. الگوها و مضامین داده های مرتبط با سؤالات پژوهش، از طریق تحلیل مضمون استخراج گردید. مضامین اصلی مربوط به بسترهای اجتماعی خشونت خانگی، تناقض نقشی، به هم خوردن توازن در ساخت قدرت در خانواده، داغ اجتماعی تجربۀ خشونت و فقدان حمایت قانونی از قربانی است. مضامین مربوط به پیامدهای تجربۀ خشونت خانگی در زنان قدرتمند عبارتند از تاب آوری، خودارزیابی منفی و افسردگی و نیز مضامین اصلی، چگونگی انتقال احساس و ادراک از تجربۀ خشونت خانگی، اعتقاد به توانمندی زنان، خوشبینی و تأکید بر جایگاه مدیریتی خود به عنوان یک زن می باشند. آنچه که از یافته ها منتج می شود این است که زنان قدرتمند قربانی خشونت خانگی، علاوه بر تأثیرپذیری از ساختارهای مردسالار هژمونیک، قربانی تداوم چرخۀ خشونت منتج از همدستی شان با همسر آزارگر خود نیز هستند.
دکتر هوشنگ گراوند، آقای محمدرضا نظری،
دوره 11، شماره 2 - ( 7-1401 )
چکیده
برخی پژوهش‌ها حاکی از تأثیرات منفی و برخی حاکی از جنبه‌های مثبت اینترنت بر ابعاد مختلف زندگی کاربران آن است، لیکن به نظر می‌رسد استفاده افراطی از هر رسانه‌ای بیشتر تبعات منفی آن را دامن می‌زند. هدف پژوهش حاضر، واکاوی پیشایندها و پیامدهای اجتماعی- فرهنگی اعتیاد به اینترنت با استفاده از رویکرد مرور نظام‌مند پیشینه است. این پژوهش به روش کیفی و بر اساس مرور نظام‌مند انجام شد. در فرایند بررسی سیستماتیک، تعداد 83 پژوهش در بازۀ زمانی 1380 تا 1400 شناسایی شدند. بامطالعۀ دقیق متن پژوهش‌ها توسط اساتید دانشگاه و خبرگان، 48 پژوهش، شمول تشخیص داده شد. بر طبق نتایج بدست آمده، اضطراب اجتماعی، سرمایۀ اجتماعی و هراس اجتماعی، به ترتیب قوی‌ترین پیشایندها و انزوای اجتماعی، سازگاری اجتماعی و گرایش‌به جنس مخالف، به‌ترتیب قوی‌ترین پیامدها شناسایی شدند. با توجه به ناهمگنی در مطالعات، اندازۀ اثر روش نمونه‌گیری هدفمند در پژوهش‌های مربوط به پیشایندها و پیامدها بیشتر از سایر روش‌های نمونه‌گیری بود. اعتیاد به اینترنت باعث افزایش انزوای اجتماعی و گرایش به جنس مخالف و کاهش سازگاری اجتماعی می‌شود و از اضطراب اجتماعی، سرمایۀ اجتماعی و هراس اجتماعی تأثیر می‌پذیرد. در همین‌راستا پیشنهاد می‌شود میزان استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مجازی، مدیریت و سواد رسانه‌ای افراد ارتقاء داده شود.
