---

کیفیت و میزانِ فعالیت و کار در توسعه‌ی اجتماعی یک جامعه نقش بسزایی دارد و تمایلِ افرادِ یک جامعه به فعالیت، بستگی به ویژگی‌های روان‌شناختی‌ای دارد که بستر فرهنگی جامعه و خانواده در سبک زندگی آنان گنجانده‌است. فعالیت یکی از مؤلفه‌های بنیادین در دیدگاه روانشناختی آلفرد آدلر است که به همراهِ علاقه‌ی اجتماعی به عنوان معیار سلامت روانی شناخته می‌شود؛ ارزیابی این مؤلفه در ضرب‌المثل‌های فارسی امثال و حکم، می‌تواند بستری مناسبی برای درکِ کارکرد گزاره‌های مرتبط با فعالیت و کار در ادبیات عامیانه باشد‌. ضرب‌المثل‌ها از سویی نمود حالات روانی و تمایلات گویشوارن یک زبان هستند و از دیگر سو می‌توانند تأثیراتی ژرف بر سبک زندگی افراد یک جامعه بگذارند و کیفیت مؤلفه‌ی «فعالیت» را تحت تأثیر خود قرار دهند. با پیش چشم داشتن دیدگاه‌های روان‌شناختی آدلر و آسیب‌شناسی ضرب‌المثل‌های فارسی امثال و حکم دهخدا با روش تحلیل محتوای تلخیصی، می‌توان به درکی ژرف از آسیب‌ها و منافع این بخش از فرهنگ و ادب عامیانه‌ی ایران برای مؤلفه‌ی «فعالیت» اجتماعی دست یافت. نتیجه‌ی این بررسی نشان از آن دارد که بسامد گزاره‌های تأثیرگذارِ مثبت در ضرب‌المثل‌های فارسی بالاتر از ضرب‌المثل‌ها آسیب‌زاست و این بخش از ادب عامیانه به عنوانِ سرمایه‌ای فرهنگی می‌تواند در توسعه‌ی اجتماعی به کار گرفته شود.