14 نتیجه برای جنسیت
محمود شارع پور، فاطمه آرمان،
دوره 3، شماره 1 - ( 5-1393 )
چکیده
سرمایهی اجتماعی یکی از انواع سرمایهی فرد در کنار سرمایهی اقتصادی و سرمایهی فرهنگی محسوب میشود که فرد از طریق آن به منابع و حمایتهای موجود در گروههای مختلف و جامعه دسترسی مییابد. هدف اصلی این پژوهش، مطالعهی سطوح مختلف سرمایهی اجتماعی زنان و مردان در تهران است. فرض بر این است که زنان و مردان به دلیل تفاوتهای فرهنگی و اجتماعی و به دلیل نابرابریهای جنسیتی، دارای سرمایهی اجتماعی متفاوت هستند. این پژوهش به تحلیل ثانویهی دادههای جمع آوری شده در شهر تهران پرداخته که این دادهها در مرداد و شهریور 1387 از سوی دانشگاه علوم پزشکی ایران، سازمان بهداشت جهانی، شهرداری تهران و جهاد دانشگاهی در سطح کلیهمحلات شهر تهران در قالب پروژهی «ابزار ارزیابی و پاسخ گویی عدالت در حوزهی سلامت شهری» جمع آوری شده است. تعداد نمونهی این پژوهش بالغ بر 20670 نفر از شهروندان بالای 18 سال ساکن شهر تهران است. نتایج پژوهش حاکی از این است که از لحاظ میانگین سرمایهی اجتماعی خانواده و خویشاوندان در میان زنان و مردان تفاوت معنیداری وجود ندارد؛ در حالی که از نظر میانگین سرمایهی اجتماعی دوستان، محله و سرمایهی اجتماعی کل میان مردان و زنان تفاوت معنیداری وجود داشت. بدین معنی که مردان از میانگین سرمایهی اجتماعی دوستان، محله و کل بیشتری نسبت به زنان برخوردار بودند.
سمیه سادات شفیعی، زهرا پورباقر،
دوره 3، شماره 4 - ( 2-1394 )
چکیده
در این مقاله سعی شده تا جایگاه زنان در برنامه چهارم توسعه بررسی و در مقایسه با سایر برنامه های پیشین مورد واکاوی قرار گیرد. در مرحله بعد، شاخص های توسعه در مدت زمان اجرای برنامه چهارم به کمک داده های ملی و بین المللی مورد مطالعه جنسیتی قرار گرفته تا چگونگی تحقق این برنامه در عمل مشخص شود. این پژوهش با استفاده از روش اسنادی، کتابخانه ای و روش تحلیل داده های مرتبط انجام شده است. اطلاعات در خصوص شاخص های توسعه عمدتا برگرفته از داده های انتشار یافته قابل دسترس مرکز آمار ایران، سازمان بهداشت جهانی، گزارش شکاف جنسیتی مجمع جهانی اقتصاد و نیز بانک جهانی است. مطالعه جنسیتی مفاد برنامه نشان می دهد درحالیکه نقطه تمایز برنامه چهارم توسعه نسبت به برنامه های پیشین، مبتنی بر ایجاد زمینه برای افزایش مشارکت اقتصادی، اجتماعی زنان است، واقعیت امر به گونه دیگری است. به عبارت دیگر اگر چه شاخص های بهداشت و سلامت و نیز آموزش، خصوصا آموزش عالی حکایت از بهبود وضعیت زنان دارد، شاخص های اقتصادی و نیز سیاسی نسبت به برنامه سوم توسعه و نیز انتظارات مندرج در برنامه چهارم، رشد مطلوبی نداشته است. این مهم، در کنار درک برخی استلزامات سیاستگزاری، ضرورت اتخاذ رویکردی استراتژیک در برنامه های کلان معطوف به زنان را برجسته می سازد.
یعقوب فروتن،
دوره 3، شماره 4 - ( 2-1394 )
چکیده
هدف اساسی تحقیق حاضر این است که مهمترین ویژگیهای مرتبط با چگونگی بازنمایی فرآیند جامعه پذیری و شکلگیری هویتهای دینی و ملی و قومی را با تاکید بر نقش عنصر جنسیت و جایگاه سیستم های آموزشی مورد مطالعه و بررسی قرار دهد تا از این طریق، مبانی نظری و یافتههای پژوهشی لازم بمنظور سنجش بازتولید مدل هژمونی مردانه جامعهپذیری در ایران ارائه گردد. مطابق یافتههای این تحقیق، بازتولید الگوهای ناظر بر هژمونی مردانه از طریق سیستم آموزشی در عرصههای گوناگون جامعه پذیری جنسیتی و دینی و ملی، کاملاً چشمگیر و فراگیر است، که تایید کننده این واقعیت اساسی است که تفوق مطلق جنس مذکر اصولا معطوف به مفروضات و گزارههایی است که پیشاپیش پذیرفته شده و قطعی تلقی میشوند و بر اساس آنها نقشهای جنسیتی متفاوت برای مردان و زنان در فرهنگ و اقتصاد خانواده و جامعه شکل یافته و سازماندهی میشوند و چنین باورهایی را از طریق مکانیسمهای متعدد جامعه پذیری بویژه سیستمهای آموزشی و رسانه ای در جامعه تقویت و نهادینه میکنند.
احمد بخارایی،
دوره 4، شماره 3 - ( 11-1394 )
چکیده
امروزه شاهد تغییر و تحولاتی در خواسته ها و نیازهای زنان جامعه هستیم که این خواسته ها در جهت احقاق حقوق از دست رفته ی آنها و دستیابی به عدالت جنسیتی است. تحقیق حاضر با هدف مطالعه ی عوامل فرهنگی- اجتماعی موثر بر نابرابری جنسیتی، انجام شده است و متغیرهایی مثل ایدئولوژی مردسالاری، باورهای قالبی جنسیتی، جامعه پذیری جنسیتی و... مورد بررسی قرارگرفته اند. در این تحقیق از نظریه های نابرابری جنسیتی فمنیستها، نظریه نابرابری جنسیتی چافتز، نظریه بوردیو استفاده شده‌است. جامعه ی آماری این تحقیق زنان متاهل 49-20 سال شهر اصفهان است که 385 نفر از آنان به عنوان نمونه انتخاب شده اند. روش نمونه گیری در این پژوهش سهمیه ای است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که میزان نابرابری جنسیتی به خصوص در ابعاد اقتصادی و فرهنگی به نفع مردان است، بین عقاید قالبی جنسیتی و نابرابری جنسیتی رابطه وجود ندارد، بین پایبندی به ایدئولوژی مردسالارانه و نابرابری جنسیتی رابطه وجود ندارد، بین شیوه ی جامعه پذیری و نابرابری جنسیتی رابطه وجود دارد.
یعقوب فروتن، حیدر جانعلیزاده، سهیلا نیک بخش،
دوره 5، شماره 1 - ( 5-1395 )
چکیده
در این مقاله، مهمترین الگوها و تعیین کننده های مرتبط با کلیشه های جنسیتی را مورد توجه و مطالعه قرار داده ایم. برای سنجش کلیشه های جنسیتی از گویه های هفتگانه مدل ترکیبی ماکیونس(2001) و تایلور(2003)استفاده کرده ایم. جامعه آماری تحقیق را افراد 15 ساله و بالاتر نقاط شهری و روستایی شهرستان محمودآباد در استان مازندران تشکیل می دهند. مطابق یافته های تحقیق، اولا کلیشه های جنسیتی مردان و زنان اساسا در چارچوب الگوی "همسویی جنسیتی" قابل تبیین می باشند. ثانیا، کلیشه های جنسیتی بطور معنی داری تابعی از متغیر سن، سطح تحصیلات،دینداری و محل سکونت می باشد.
موسی اعظمی، کریم نادری مهدیی، لیلا زلیخایی سیار، مهرداد پویا،
دوره 7، شماره 1 - ( 5-1397 )
چکیده
این مقاله با هدف بررسی نقش سرمایه اجتماعی در تبادل دانش بین دانشجویان دانشگاه تکجنسیتی نهاوند و با رویکرد پیمایشی انجام شد. جامعه آماری دانشجویان دوره کارشناسی در چهار رشته تحصیلی موجود دانشگاه بود که با توجه به محدود بودن آنها از روش تمامشماری استفاده گردید (98 نفر). برای گردآوری دادهها در زمینه سرمایه اجتماعی از مقیاس استاندارد ناهاپیت و گوشال و پوتنام بهره گرفته شد و مولفههای تبادل دانش نیز از پرسشنامه سازمان یادگیرنده واتکینز و مارسیک اقتباس گردید. پایایی ابزار سنجش، پس از رواسازی توسط اعضای هئیتعلمی دانشگاه ، بهوسیله آزمون آلفای کرونباخ بررسی شد که به‌طور متوسط عدد 82/0 بهدست آمد. برای بررسی و تحلیل روابط بین متغیرهای مکنون («تبادل دانش» و «سرمایه اجتماعی») و آشکار از مدل یابی معادلات ساختاری و روش حداکثر درستنمایی استفاده شد. بررسی شاخص سرمایه اجتماعی در میان دانشجویان نشان داد که میانگین این مولفه بالاتر از حد متوسط بوده ولی تبادل دانش و تجربه بین دانشجویان در حد متوسط قرار دارد. در بخش مدلیابی معادلات ساختاری، شاخصهای برازندگی نشاندهنده برازش مناسب مدل مورد مطالعه با دادههای مشاهده شده بود و نتایج این بخش نشان داد که سرمایه اجتماعی بر تمامی مولفههای تبادل دانش و تجربه تاثیر مستقیم و معنادار داشته است.
سید قاسم حسنی،
دوره 7، شماره 2 - ( 8-1397 )
چکیده
فرهنگ‌ها به شیوه‌ای مختلف با توجه به تجربه‌های تاریخی، جهان‌بینی‌ها و تفکرات دینی، مذهبی و عوامل دیگر در درون فرهنگ‌شان؛ محتوی‌های خاصی را برای باورهای عامیانه در پیرامون‌شان شکل می‌دهند. این باورها می‌تواند درخصوص آسمان، زمین، طبیعت، حیوانات، مرگ، زندگی گیاهان و انسان باشد. یکی از باورهای عامیانه که بشر در طول تاریخ فرهنگی‌اش شکل بخشیده باورها یا تصورات قالبی نسبت به جنسیت زن و مرد است. چون تاریخ بشر در اغلب فرهنگ‌ها بر پایه ساختار پدرسالاری قرار گرفته است، به نظر می رسد تصورات قالبی نسبت به جنسیت مرد و زن تفاوت داشته و نسبت باورهای عامیانه در جهت زنان را افزایش داده است. بین فرهنگ‌ها تفاوت‌هایی در اشکال بازنمایی باورهای عامیانه نسبت به زنان وجود دارد.این بازنمای ها را می توان در قالب جملات،داستان،ضرب المثل ها و غیره دید. بازنمایی ها در دو مقوله رسمی و غیر رسمی تقسیم بندی می شود. بازنمایی ها در قالب باورهای رسمی در ادبیات، اسطوره‌های کلان، اشعار، دین و جهان‌بینی کلان وجود دارد. اما بازنمایی های غیر رسمی ، ایده ها و تصورات عامه مردم هستند که اغلب شفاها در زندگی روزمره توسط مردم بکار گرفته می شوند. نسبت به جنسیت می توان بازنمایی هایی در باور های رسمی و غیر رسمی
میمنت عابدینی بلترک، مصطفی عزیزی شمامی، سیروس منصوری،
دوره 8، شماره 2 - ( 8-1398 )
چکیده
کتابهای درسی در کنار دانش آموزان، آنها را برای پذیرش نقشهای متناسب با ویژگی های جنسیتی شان آماده می کنند. پژوهش حاضر به بررسی میزان توجه نقشهای جنسیتی با تأکید بر نقش های شغلی در کتاب های درسی ابتدایی پرداخته است. روش مورد استفاده در تحلیل محتوای پژوهش حاضر، آنتروپی شانون بوده و واحد تحلیل نیز متن، پرسشها، تمرینها و تصاویر) میباشد که در مجموع 3725 صفحه مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری، کلیه کتابها شامل 35جلد با نه عنوان فارسی (خوانداری)، فارسی (نوشتاری)، علوم، هدیه های آسمانی، آموزش قرآن، ریاضی، مطالعات اجتماعی، تفکر و پژوهش، کار و فن آوری بوده و نمونه آماری این پژوهش، هشت عنوان فارسی (خوانداری)، فارسی(نوشتاری)، علوم، هدیه های آسمانی، قرآن، مطالعات اجتماعی، تفکر و پژوهش، کار و فن آوری می باشد. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان دادکه در کتابهای درسی؛ نقشهای شغلی خارج از منزل و درآمد زا برای مردان و نقش شغلی داخل منزل برای زنان در نظر گرفته شده است.
سعیده حاج علی، محمد سید میرزایی، محمد صادق مهدوی،
دوره 8، شماره 3 - ( 11-1398 )
چکیده
هدف این مقاله بررسی گرایش به باروری و عوامل اجتماعی وفرهنگی موثر بر آن است . باروری و گرایش به آن یک متغیر چند وجهی است که در علوم گوناگون مطالعه شده است . در این پژوهش از بعد جامعه شناختی به آن پرداخته شده است . متغیر وابسته گرایش به باروری است و متغیرهای مستقل در دوبخش متغیرهای اجتماعی ( تحصیلات و اشتغال زنان ) و متغیرهای فرهنگی ( ترجیح جنسیتی و برابری جنسیتی ) می باشند . جامعه آماری زنان متاهل 20تا 44 ساله شهر تهران بوده . حجم نمونه 384نفروروش تحقیق پیمایش است .در چارچوب نظری از نظریه نوسازی ، برابری جنسیتی مک دونالد و عقلانیت فرهنگی و تکامل فرهنگی و محیط فرهنگی استفاده شده است . در تجزیه تحلیل اطلاعات نرم افزار spss و آزمون همبستگی اسپیرمن ،رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده شده است . نتایج نشان داد بین متغیر های اجتماعی مانند تحصیلات و اشتغال زنان و متغیرهای فرهنگی مانند برابری جنسیتی و ترجیح جنسیتی و گرایش به باروری رابطه آماری معنادار وجود دارد .درنتایج رگرسیون مشاهده شد که تحصیلات 3/15 درصد ،اشتغال زنان 8/12 درصد و ترجیح جنسیتی 5/11 درصد از تغییرات گرایش به باروری را تبیین می کنند .
لیدا هاتفی راد، مهربان پارسامهر، علی روحانی،
دوره 9، شماره 4 - ( 1-1400 )
چکیده
ساختار قدرت در خانواده در شکلگیری روابط مطلوب بین اعضای خانواده نقش مهمی ایفا می‌کند و می‌تواند چگونگی فرایند گفت‌وگو را جهت دهد. پژوهش حاضر برآن است ساختار قدرت را با تأکید بر چگونگی شکلگیری گفت‌وگو در بستر خانوادههای یزدی مورد کندوکاو قرار دهد. براساس نوع سوال پژوهش از روش‌شناسی کیفی و باتوجه به فرایندی بودن مسئله از روش نظریه زمینه‌ای استفاده شد. با استفاده از نمونه‌گیری نظری، 31 نفر از زوجین خانوادههای متعارف شهر یزد انتخاب شدند و با آنها مصاحبه‌های عمیق انجام شد. سپس اطلاعات گردآوری شده با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شدند. در مرحله کدگذاری باز دادههای تحلیل شده در قالب 60 مقوله فرعی، 25 مقوله اصلی و یک مقوله هسته‌ای با عنوان « تبلور مردسالاری همدست در گفت‌و‌گوهای خانوادگی» ارائه گردید. سپس در مرحله کدگذاری محوری، مدل پارادایمی پژوهش و در مرحله کدگذاری گزینشی، طرح‌واره نظری پژوهش ارائه شد. تبیین نتایج نشان می‌‌دهد که ساختار قدرت در خانواده، هرچند همچنان در فضای عمومی جنسیت زده اعمال میشود اما با تغییراتی مواجه بوده است. این تغییرات غالباً با حرکت از مردسالاری هژمونیک به سوی مردسالاری همدست بوده و گفت‌وگوپذیری در این بستر همراه با سازش یا گذار اولیه از مردسالاری همدست میباشد.
صدیقه رضایی پاشا، فریده شریفی فر، محمود شارع پور، علی اصغر کیا،
دوره 9، شماره 4 - ( 1-1400 )
چکیده
هدف از نگارش این مقاله تحلیل تماتیک خبرهای المپیک 2020 توکیو با تأکید بر جنسیت و ارائه الگویی بومی از مولفه های مرتبط با آن با استفاده از نظریه های متخصصان است .
روش شناسی مقاله حاضر در چارچوب استراتژی تحقیق کیفی و بر اساس روش تحلیل تماتیک داده های متنی رویداد المپیک توکیو 2020(1 مرداد- 17 مرداد ) در روزنامه شرق1400 می باشدکه به صورت نمونه گیری هدفمند ، ابتدا بر اساس وجوه مشترک، تم های مرتبط، اصلی و در نهایت تم های مرکزی هر کدام از مقولات موضوع تحقیق را شناسایی و در نهایت شبکه مضامین مرتبط با چیستی بازنمایی جنسیت در رسانه ای ایرانی را ترسیم و تحلیل می کند. روش اعتبارسنجی پژوهش نیز « روایی تفسیری » ، به معنای ارائه و بازخورد نتایج پژوهش به صاحب نظران برای تائید نهایی آن است.
یافته هانشان می دهد که مفاهیم ( هژمونی ، استعاره های ورزشی ، فوق واقعیت ) برای ترسیم بازنمایی جنسیت نقش کلیدی دارد . این پژوهش می تواند الگوی مناسبی با نگاهی کلی گرا، سیستمی و بلند مدت به مقوله جامعه شناسی ورزش المپیک باشد.
آقای عبدالرسول فدایی دولت، دکتر تقی آزاد ارمکی، دکتر علی بقائی سرابی،
دوره 10، شماره 2 - ( 8-1400 )
چکیده
توسعه‌ی صنعتی یکی از مهمترین پیشران‌های تغییرات اجتماعی و فرهنگی جوامع در چند قرن اخیر بوده است. با گسترش صنعتی شدن جوامع، اشکال متفاوتی از جامعهپذیری شکل گرفت و ارزش‌های جدیدی در جوامع سنتی حاکم گردید. هدف این پژوهش، بررسی تأثیر جامعهپذیری صنعتی بر ارزش‌های دینی و جنسیتی در منطقه ی ویژه ی اقتصادی پارس است. جامعه ی آماری شامل کلیه ی افراد 18 تا 65 ساله ی ساکن در منطقه بوده است و به‌صورت تصادفی از بین آنها اقدام به نمونه‌گیری گردید. جهت پاسخ به سؤال پژوهش، نمونه شامل دو گروه سنی زیر 30 سال و 30 سال به بالا بود و ملاک تقسیم نمونه به این دو گروه، سپری کردن دوران کودکی و بلوغ در قبل و بعد از استقرار صنایع نفت و گاز پارس جنوبی بوده است. با استفاده از روش‌های آماری تحلیل واریانس چند متغیره (MANOVA) و مدلیابی معادلات ساختاری (SEM) در نرم‌افزارهای SPSS و AMOS دادههای حاصل از پیمایش تحلیل گردید. بر اساس نتایج پژوهش، افراد زیر 30 سال ارزش‌های مردسالارانه و نگرش دینی پایین‌تری دارند. به عبارت دیگر، افرادی که در فضای صنعتی رشد کرده و جامعه‌پذیر شده‌اند، ارزش‌های برابری‌طلبانه‌تری در مورد زنان و رویکرد سکولارتری به دین دارند
خانم محبوبه سادات هدی، دکتر محمدتقی کرمی قهی، دکتر خلیل میرزایی،
دوره 11، شماره 1 - ( 5-1401 )
چکیده
این پژوهش توصیفی تحلیلی با هدف شناسایی استراتژی های زنان در مواجهه با سلطۀ مردان، انجام شده است. سؤال اصلی این است که زنان چه راهبردهایی در مواجهه و مقابله با نابرابری ها، تبعیض های جنسیتی و خشونت های ناشی از ایدئولوژی مردسالارانه، اتخاذ می کنند؟ روش گراندد تئوری و مصاحبۀ عمیق با سؤالات نیمه ساختیافته، به عنوان ابزار پژوهش و تکنیک گردآوری داده ها، در نظر گرفته شد. انتخاب 43 زن با نمونه گیری هدفمند و با تأکید بر اشباع نظری، به روایت آنها از استراتژی ها، انجام شد. نتایج نشان می دهد به دلیل غلبۀ سنت و ایدئولوژی و مشروع سازی سلطه، طی فرآیند جامعه پذیری در جامع، مردسالار و القاء جایگاه حاشیه ای زنان در سطح اندیشه و عمل، گاهی شاهد پذیرش وضع موجود، خودنادیده انگاری و سکوت اجباری تحت عنوان راهبرد خاموش با سوژۀ هژمونیک هستیم. لیکن بر اساس آگاهی از نیازها و علائق و در اعتراض به وضع موجود و لزوم دگرگون سازی آن، زنان استراتژی های اصلاحی، استقلال طلبانه، اعتراضی، تنبیهی، رهایی، حذفی، تدافعی، تهاجمی، آگاهی بخشی و پیشگیرانه را اتخاذ کرده و با کنشگری، سوژه های مصلح، مستقل، معترض، هشداردهنده، مجبور، منصرف، تلافی کننده، مهاجم، معلم و محتاط را ظهور داده و در 4 راهبرد کلی تحمل اجباری، اصلاحی، دگرگون سازی و پیشگیرانه، به تصویر کشیدند.
خانم مینو غلام حسین، دکتر یحیی قائدی، دکتر سعید ضرغامی، دکتر رمضان برخورداری، دکتر علی اکبر صالحی،
دوره 11، شماره 4 - ( 2-1402 )
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی چالش‌های آموزش تربیت شهروندی بر مبنای ادراک دانش‌آموزان مهاجر افغان است که با هدف توصیف و تفسیر تجارب زیسته از مؤلفه‌های تربیت شهروندی، انجام شده است. روش پژوهش، شامل جامعۀ والدین و دانش‌آموزان در مقطع ابتدایی منطقۀ 4 استان البرز، شامل 6 دختر و 10 پسر مهاجر بود. ابزار گردآوری دادهها، مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته بود که تا حد اشباع دادهها ادامه یافت و با به‌کارگیری روش استرابرت و کارپنتر، مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار گرفت. پس از تحلیل دادهها و حذف کدهای مشترک، کد مفهومی که بیانگر تجارب مشارکت‌کنندگان بود، استخراج شد و در 10 مضمون اصلی دسته‌بندی شد. یافته های پژوهش حاضر حاکی از این است که پاسخ های مصاحبه شوندگان را می توان در محورهای حفاظت از محیط زیست، مبتنی‌بر تحلیل مصاحبه‌ها، حاکی از مضامین حفاظت از محیط‌زیست، حقوق و وظایف شهروندی، همدلی، مسئولیت‌پذیری، احترام به حقوق دیگران، همکاری، تبعیض، روحیۀ عدالت‌خواهی، انتقادگری و انتقادپذیری و برقراری ارتباط، مضمون‌بندی کرد. مضمون های تبعیض، همدلی، همکاری و ارتباط مضمونه ایی بودند که مصاحبه شوندگان، بیشترین چالش را در مورد کم‌و‌کیف آن با توجه به تجربه در آموزش و پرورش ایران داشتند، قابل توجه بود. براساس تحلیل مضامین فوق، سوگیری جنسیتی به نفع مردان و نقش حاشیه‌ای زنان، یکی از تمایزهای مشخص مصاحبه‌شوندگان است.
