14 نتیجه برای روستا
منصور وثوقی، سونا حبیبی،
دوره 2، شماره 4 - ( 2-1393 )
چکیده
توسعهی
روستایی باید با شرایط محیطی، فرهنگی و اجتماعی یک جامعه سازگار باشد. تحقّق توسعهی
روستایی گامی در جهت خودکفایی و بهبود وضعیت جامعه روستایی است .بنابراین توجه به زمینههای
بومی لازم است. مقالهی حاضر یک مطالعهی بنیادی و کتابخانهای
برای معرفی دانش بومی بهعنوان بستری مناسب برای بومیسازی
توسعهی روستایی است و به این موضوع پرداخته شده که با مّد
نظر قرار دادن دانش بومی و ویژگیهای آن مانند کلنگر، انباشتی، پویا و عجین با
فرهنگ یک قوم و نیز کاربرد عملی آن نه تنها توسعهی روستایی منطبق با شرایط محلی
یک اجتماع است بلکه میتوان به توسعهای درونزا دست
یافت. روستاییان نیز در سایهی ارائهی دانش و تجارب خود میتوانند
از نتایج توسعهای همه جانبه بهرهمند شوند، ضمن اینکه به
توانمندسازی روستاییان بهجای وابستگی صِرف میانجامد،
در آنان احساس امنیت، کارآمد بودن، اثرگذار بودن، ارزشمند بودن و برخورداری از حق
انتخاب ایجاد میشود
وکیل حیدری ساربان،
دوره 4، شماره 2 - ( 8-1394 )
چکیده
متون توسعه نشان می دهد ICT نقش مهمی در افزایش قدرت تصمیم گیری روستاییان، تقویت سرمایه اجتماعی، کاهش آثار و بلایای طبیعی، توانمندسازی فقرای روستایی، افزایش کیفیت زندگی و توسعه اجتماعی در مناطق روستایی بازی می کند که هدف این مقاله بررسی نقش ICT در توسعه اجتماعی در مناطق روستایی شهرستان مشگین شهر می باشد. این تحقیق از لحاظ هدف، توسعه ای، و از لحاظ ماهیت، توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش، شامل تمام روستاهای دارای دفاتر ICT روستایی شهرستان مشگین شهر است. برای برآورد حجم نمونه از روش نمونه گیری کوکران با سطح اطمینان 95درصد و احتمال خطای 5 درصد استفاده شده است در این تحقیق روش گردآوری داده ها برای پاسخگویی به سئوالات تحقیق، به دو صورت اسنادی (داده های ثانویه) و پیمایشی(داده های اولیه) و ابزار مورد استفاده در روش پیمایشی پرسش نامه و مصاحبه بوده است. روایی صوری پرسش نامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسش نامه صورت گرفت و با داده های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم افزار ICT ، پایایی بخش های مختلف پرسش نامه تحقیق 78/0 الی 92/0 بدست آمد. در نهایت نتایج تحقیق نشان داد که به جز متغیرهای عدالت اجتماعی، اختلافات و درگیری و تعاون اجتماعی بین تمامی متغیرهای تحقیق و بهره گیری از خدمات ICT رابطه معنی داری وجود دارد. در نهایت، با توجه به نتایج پژوهش پیشنهادات کاربردی ارائه شده است.
علی اصغر مهاجرانی، منصور حقیقتیان، مهدی یوسف نیا،
دوره 4، شماره 2 - ( 8-1394 )
چکیده
تحت تأثیر شهرنشینی، عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی گوناگونی سبک زندگی افراد را دچار تغییر و دگرگونی می کنند. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر شهرنشینی بر سبک زندگی ساکنان روستاهای تبدیل شده به شهر در شهرستانهای خواف و رُشتخوار در استان خراسان رضوی انجام شده است. مبانی نظری پژوهش حاضر بر مبنای نظریات ابن خلدون، بوردیو، گیدنز و چِنی تدوین شده و روش انجام پژوهش پیمایشی است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که بیشتر تغییرات سبک زندگی در شهرهای نشتیفان و سلامی متأثر از عوامل فرهنگی و در شهر جنگل ناشی از عوامل اقتصادی بوده اند. طبق آزمون فرضیه های تحقیق بین مشارکت اجتماعی، شبکه راهها و وسایل ارتباطی، روحیه فردگرایی، هویت طبقاتی، امکانات فرهنگی و آموزشی، مصرف رسانه ای، سرمایه فرهنگی، مصرف گرایی، ایجاد بازار و مراکز خرید، تمایل به منافع سوداگرانه، کمرنگ شدن حمایت های مشترک، سطح رفاه اقتصادی افراد و سبک زندگی ساکنان روستاهای تبدیل شده به شهر ارتباط معناداری وجود دارد.
علی رحمانی فیروزجاه، صدیقه رضایی پاشا، مرتضی مهرعلی تبار فیروزجاه،
دوره 4، شماره 2 - ( 8-1394 )
چکیده
هدف پژوهش حاضر، شناسایی و تبیین اثرات و پیامدهای زیستمحیطی توسعهی گردشگری انبوه در نواحی روستایی دهستان تمشکل از شهرستان تنکابن بر اساس نگرش جامعهی میزبان، میهمان و مستندات عینی است. ناحیهی مورد مطالعهی این تحقیق با 18 نقطهی روستایی، 2481 خانوار و 9024 نفر جمعیّت در بخش نشتای شهرستان تنکابن قرار دارد. روش تحقیق از نوع پیمایشی مبتنی بر پرسشنامه است و برای نمونهگیری، از روش نمونهگیری تصادفی ساده استفاده شده است. 190 پرسشنامهی سرپرست خانوارهای ساکن محلّی از 9 روستای نمونه و 180 پرسشنامه از جامعهی گردشگران تکمیل گردیده و دادههای جمعآوری شده از طریق آزمون آماری پارامتری (آزمون T تکمتغیّره، زوجی و وابسته) مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد که توسعهی انبوه گردشگری و ضعف سیستم مدیریّت محلّی، پیامدهای منفی عمیقی همچون تخریب منابع طبیعی، تغییر کاربری اراضی زراعی و باغها و افزایش آلودگیهای محیطی، در نواحی روستایی مورد مطالعه در پی داشته است. افزون بر این، بر اساس نگرش ساکنان محلّی (جامعهی میزبان)، جامعهی گردشگران (میهمان) و مستندات عینی، توسعهی انبوه فعّالیّتهای گردشگری در دهستان تمشکل، به دلیل فقدان برنامه ریزی و مدیریّت کارآمد موجب بروز اثرات و پیامدهای نامطلوب زیستمحیطی شده است.
هابیل حیدرخانی، منصور حقیقتیان، نوذر قنبری، شیما پرندین،
دوره 5، شماره 2 - ( 8-1395 )
چکیده
سلامت اجتماعی که اساسی ترین جزء رفاه اجتماعی به شمار می رود، بیش از مداخلات پزشکی، به عوامل اجتماعی و اقتصادی وابسته بوده و یکی از مفاهیم محوری توسعه پایدار است. سلامت مقوله ای است که نقش آن در ارتقاء شاخص های توسعه ی انسانی انکارناپذیر است.
با توجه به اهمیت بحث از سلامت اجتماعی، پژوهش حاضر با استفاده از روش میدانی، تکنیک پیمایش و ابزار تحقیق پرسشنامه به دنبال پاسخ به این سؤال اصلی می باشد که آیا بین ابعاد مختلف حمایت اجتماعی و سلامت اجتماعی زنان سرپرست خانوار ارتباط وجود دارد؟ جامعه آماری پژوهش حاضر زنان سرپرست خانوار روستاهای شهر کرمانشاه می باشد که تعداد 300 نفر از آنها به عنوان حجم نمونه مورد بررسی قرار گرفته است.
نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین حمایت عاطفی (34/0)، حمایت ابزاری (30/0)، حمایت اطلاعاتی (23/0)، حمایت ارزیابانه (17/0) و درآمد (27/0) با میزان سلامت اجتماعی زنان ارتباط مثبت و مستقیم و معنادار وجود دارد. اما بین متغیر سن و سلامت اجتماعی ارتباط معناداری مشاهده نشد. نتایج تحلیل رگرسیونی نیز نشان می دهد که 20 درصد از کل تغییرات میزان سلامت اجتماعی در بین زنان سرپرست خانوار وابسته به 4 بعد حمایت اجتماعی می باشد.
جواد علی‌بیگی، یارمحمد قاسمی، حسین مهدی زاده،
دوره 5، شماره 4 - ( 2-1396 )
چکیده
در مقاله حاضر تلاش شده با استفاده از شاخص‌های ذهنی، سطوح و اختلاف کیفیت زندگی در 9 سکونتگاه روستایی دهستان زنگوان تعیین شود و ارتباط آن با میزان جمعیت روستاها مشخص گردد. تحقیق حاضر بر مبنای روش توصیفی - تحلیلی و بر اساس هدف از نوع مطالعات کاربردی است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل همه روستاهای دارای بیست خانوار و بیشتر دهستان زنگوان است. تعداد نمونه‌ها با بهرهگیری از فرمول کوکران، تعداد 248 خانوار به صورت نمونهگیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شده‌اند. شاخصها و گویه‌های مورد در چهار بعد اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و محیطی انتخاب شده‌اند. تجزیه و تحلیل دادههای بدست آمده از پرسشنامه به‌وسیله نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون T و تحلیل واریانس صورت گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از نامناسب بودن وضعیت شاخص‌های کیفیت زندگی در روستاهای دهستان زنگوان دارد، به‌طوری که بر اساس دیدگاههای جامعه نمونه، کیفیت آموزش، کیفیت اوقات فراغت، کیفیت محیط مسکونی، کیفیت زیرساخت‌ها، کیفیت درآمد و اشتغال، کیفیت محیطی پایین‌تر از حد متوسط ارزیابی شده‌اند. مؤلفه کیفیت سلامت و امنیت در حد متوسط است. همچنین، در این پژوهش رابطه معناداری مثبتی بین جمعیت و سطح کیفیت زندگی در روستاهای مورد مطالعه مشاهده گردید.
یعقوب زارعی، مهدی رحمانیان کوشککی،
دوره 6، شماره 1 - ( 5-1396 )
چکیده
پژوهش حاضر که با هدف سنجش سطح توسعه روستایی شهرستانهای استان بوشهر انجام گردید، یک پژوهش کاربردی است که با بهرهگیری از روشهای تصمیمگیری چندشاخصه به انجام رسیده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانهایی و ابزار جمعآوری با توجه به اهداف پژوهش مبتنی بر دادهها و اطلاعات جداول و فرمهای رایج آمارنامه سرشماری عمومی نفوس و مسکن (بویژه سالنامه آماری سال1390 استان بوشهر) بوده است. جامعه آماری پژوهش کل مناطق روستایی شهرستانهای استان بوشهر بوده است که جهت سنجش سطح توسعه آنها، 48 مولفه در قالب 5 شاخص (زیربنایی،آموزشی، سیاسی- اداری، بهداشتی- درمانی و ارتباطی) از آمارنامه رسمی استان بوشهر استخراج و با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی مورد بررسی قرار گرفت. تحلیل یافتههای پژوهش ضمن ترسیم یک فضای منطقهایی نابرابر در استان بوشهر و تخصیص ناعادلانه امکانات و خدمات روستایی، نشان داد که در مجموع شاخصها، شهرستانهای بوشهر و کنگان دارای بالاترین میزان توسعه و شهرستانهای جم و دیر پایینترین میزان توسعه روستایی را دارا بودهاند. در پایان نیز جهت رفع عدم تعادل در استان بوشهر و برقراری عدالت اجتماعی در مناطق روستایی شهرستانهای استان، پیشنهاداتی کاربردی ارائه گردید و اولویتهای توسعه به تفکیک شهرستان تعیین گردید.
- ناصر علیقلی زاده فیروزجایی،
دوره 6، شماره 1 - ( 5-1396 )
چکیده
هدف از این تحقیق شناخت و تحلیل سطح انتظارات و تجربیات گردشگران و همچنین سنجش سطح رضایتمندی و عوامل موثر برآن در دهستان مبارکه از شهرستان بافق است. این منطقه دارای سایت کویرگردی در نزدیک روستای صادق آباد می باشد که عمدتاً در فصل پاییز و زمستان گردشگران زیادی از این سایت بازدید می کنند. روش تحقیق به لحاظ ماهیت توصیفی- تحلیلی مبتنی بر پیمایش و به لحاظ هدف کاربردی است. داده های تحقیق از طریق پرسشنامه جمع اوری، و با توجه به حجم زیاد جامعه آماری ، از روش نمونه گیری کوکران استفاده شد. براین اساس حجم نمونه مورد مطالعه این تحقیق، 256 نفر تعیین شد. به منظور انالیز داده های تحقیق، آزمون آماری تی وابسته و رگرسیون در نرم افزار SPSS مورد استفاده قرار گرفت. یافته تحقیق حاکی از آن است تجربیات گردشگران در مولفه جاذبه فراتر از انتظارات آنها بود و در این رابطه تفاوت معناداری میان سطح انتظارات و تجربیات گردشگران از سایت مورد مطالعه دیده می شود اما سطح تجربیات در مولفه های امکانات و خدمات ، اقتصادی و اجتماعی، در سطحی پایین تر از میزان انتظارات بود. بر این اساس تفاوت آماری معنادار میان سطح تجارب و انتظارات تایید می شود.
وکیل حیدری ساربان،
دوره 6، شماره 2 - ( 8-1396 )
چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی اثرات سرمایه اجتماعی در حکمروایی روستایی (شهرستان اردبیل) هست. این تحقیق از لحاظ هدف، توسعهای، و از لحاظ ماهیت، توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش را ساکنین بالای 15 سال روستاهای اردبیل به تعداد 123264 تشکیل می‌دهند؛ و برای محاسبه حجم نمونه آماری این جامعه از فرمول کوکران استفاده و حجم نمونه 383 نفر انتخاب شد در این تحقیق روش گردآوری دادهها برای پاسخگویی به سئوالات تحقیق، به دو صورت دادههای اولیه (اسنادی) و دادههای ثانویه (پیمایشی) و ابزار مورد استفاده در روش پیمایشی پرسشنامه و مصاحبه بوده است. روایی صوری پرسشنامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد 30 پرسشنامه صورت گرفت و با دادههای کسب شده و استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم افزار SPSS، پایایی بخش‌های مختلف پرسشنامه تحقیق 83/0 الی 93/0 بدست آمد. تجزیه و تحلیل دادههای این تحقیق با استفاده از نرم‌افزار SPSS صورت گرفت در نهایت نتایج تحقیق نشان داد که بین ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی و حکمروایی روستایی منطقه مورد مطالعه رابطه‌ی معناداری وجود دارد و در پایان، با توجه به نتایج پژوهش پیشنهادات کاربردی ارائه شده است.
آذر اسکندری، مهدی نوری پور،
دوره 6، شماره 4 - ( 2-1397 )
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر ارتقای روستا به شهر بر شاخص‌های توسعه اجتماعی در منطقه سیستان انجام شده است. تحقیق حاضر از نظر نوع پژوهش، کاربردی و از لحاظ روش‌شناسی از پژوهش‌های علی- مقایسه‌ای بوده که دادههای مربوط به آن با استفاده از پرسشنامه گردآوری شده است. جامعه آماری تحقیق شامل 2851 خانوار از مناطق مورد مطالعه در سیستان بود که با استفاده از روش نمونهگیری طبقه‌بندی تصادفی، نمونه‌ها انتخاب و پرسشنامه بین آنها توزیع شده است. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصین بررسی و پایایی مربوط به ابزار سنجش با استفاده از آلفای کرونباخ در محدوده (81/0 - 91/0) محاسبه شد. در تجزیه و تحلیل دادهها نیز از آزمون‌های تی زوجی، تی مستقل و تحلیل کوواریانس استفاده شده است. نتایج نشان داد در هر دو گروه شهر و روستا، توسعه اجتماعی در پنج سال قبل نسبت به وضعیت حال حاضر کاهش یافته است. همچنین تفاوت معناداری میان شهر و روستا از لحاظ توسعه اجتماعی وجود ندارد. در مجموع میتوان گفت که ارتقای روستا به شهر تأثیر مثبت و معناداری بر توسعه اجتماعی در منطقه نداشته است.
حمداله سجاسی قیداری، حمیده محمودی،
دوره 7، شماره 1 - ( 5-1397 )
چکیده
تحقیق حاضر به بررسی نقش جاذبه های فرهنگی- تاریخی مقصدهای روستایی در توسعه گردشگری فرهنگی در نواحی روستایی می‌پردازد. پژوهش از نوع کاربردی و روش انجام تحقیق توصیفی– تحلیلی است. با توجه به مطالعات صورت گرفته در دو شهرستان مشهد و بینالود 14 روستایی که دارای جاذبههای تاریخی و فرهنگی هستند به عنوان نمونه انتخاب گردید. همچنین حجم گردشگران با استفاده از فرمول کوکران 196 نفر و حجم جامعه میزبان هم 222 نفر تعیین شد. محدوده تحلیل در این پژوهش "خانوارا" است و اطلاعات استخراج شده از پرسشنامه با استفاده از روشهای تجزیه و تحلیل آماری مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها نشان میدهد که در روستاهای مورد بررسی جذابیت، تسهیلات و خدمات و عوامل فرهنگی در حد متوسط به بالا میتوانند بر توسعه فرهنگی- اجتماعی، فرهنگی- زیست محیطی و در مجموع توسعه گردشگری فرهنگی نقش مثبتی داشته باشند. همچنین در مدل ARAS برای بعد فرهنگی- اجتماعی گردشگری فرهنگی روستای میامی در رتبه اول و روستای چاهشک در رتبه آخر قرار گرفتهاست. همچنین با توجه به نتایج تحقیق با وجود مشکلات فراوان در سطح منطقه، توجه به امکانات، زیرساختهای روستاهایی که دارای جاذبه گردشگری هستند و تبلیغات مناسب در شهر مشهد میتواند زمینه رشد گردشگری فرهنگی را فراهم کند.
ولی اله رستمعلی زاده،
دوره 7، شماره 3 - ( 11-1397 )
چکیده
برخی از مهاجرت‌های روستا- شهری بخصوص در کشورها و مناطق با سنت‌های قوی خویشاوندی، طایفه‌ای، اجتماع محلی و هم‌قومی منجر به ایجاد کسب و کارهای قومیتی/هم‌ولایتی شده و در درون این فرایند، نخبگان کارآفرین و کسب و کار ظهور می‌یابد. در پاره‌ای موارد منابع مالی این افراد به روستاهای زادگاهی آنها بازگشته و منجر به توسعه روستایی هم شده است. بنابراین این تحقیق به دنبال آن است که کارآفرینان مهاجر با چه راهبردها و پیامدهایی در توسعه روستایی نقش دارند. این تحقیق به شیوه کیفی و با رویکرد نظریه بنیانی انجام شده است. نتایج این تحقیق نشان میدهد که نخبگان مهاجر با راهبردهایی چون شکل‌دهی نهادهای توسعهای و حمایتی، شکل‌دهی شبکه‌های کسب و کار جمعی، حمایت متقابل، مشارکت مردمی و با پیامدهایی چون سرمایه‌گذاری در زادگاه، اقدامات توسعهای و عمرانی و علاقه به بهبود وضعیت اشتغال و ماندگاری جوانان، در توسعه روستاهای مورد مطالعه تاثیر داشته‌اند. همچنین این تحقیق نشان داد که برای شکل‌گیری نخبگان و کارآفرینان مهاجر، وجود روحیه پیشرفت‌خواهی و نیاز به موفقیت، الگوگیری از پیشروان اولیه مهاجر، تعلق به زادگاه، پیگیری کسب و کارهای قومی، دیدگاه مثبت به روستا، اقدامات پیشروان اولیه مهاجر و مواردی از این دست مهم بوده است.
غلامرضا خوش فر، محسن شایان، مهدی خداداد،
دوره 7، شماره 4 - ( 2-1398 )
چکیده
چکیده
زهرا رییسی دهکردی، سید ناصر حجازی، محمدعلی چیت‌ساز،
دوره 8، شماره 4 - ( 2-1399 )
چکیده
هدف این پژوهش بررسی بررسی رابطه بین توسعه گردشگری پایدار و بهبود شاخص‌های رفاه اجتماعی بر اساس تحلیل معادلات ساختاری است. با تکیه بر رویکردهای نظری جدید فرضیاتی طرح شده که این تحقیق به روش توصیفی و از نوع همبستگی در صدد آزمون آنهاست. جامعۀ آماری مورد مطالعه، همه ساکنان روستاهای شهرستان کوهرنگ به تعداد ۴۰۵۴۲ نفر هستند که براساس فرمول کوکران 616 نفر نمونه با روش نمونهگیری سهمیه ای انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. پرسشنامه‌های محقق ساخته (با استفاده از پشتوانه نظری موجود) توسعه گردشگری، رفاه اجتماعی به عنوان ابزار تحقیق مورد استفاده قرار گرفتند. تحلیل‌های آماری براساس معادله ساختاری و با استفاده از برنامه Spss وAmos انجام یافته است. نتایج نشان داد بین توسعه گردشگری و بعد اجتماعی، اقتصادی، حقوقی، آموزشی، جمعیتی و زیستی رفاه اجتماعی رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین مقادیر رگرسیونی مدل ساختاری حاکی ازآن است که متغیر توسعه گردشگری روستایی از بین ابعاد رفاه اجتماعی بیشتر اثر را بر بعد اجتماعی (0/42=ß) دارد و بعد از آن به ترتیب بر بعد جمعیتی (0/40=ß)، بعد اقتصادی (0/34=ß)، بعد حقوقی (0/28=ß)، بعد زیستی (0/27=ß) و کمترین اثر را بر بعد آموزشی رفاه اجتماعی(0/24=ß) دارد.
