---

---

---

این مقاله حاصلپژوهشی است که به نقش تبلیغات تله‌شاپینگ شبکه­ی «بازار» و شبکه­ی «جم‌تی‌وی» بر اقدام به خرید بانوان تهرانی پرداخته است.

در این پژوهش سه دسته متغیّر مستقل که عبارتند از متغیّرهای تفاوت فردی، متغیّرهای موقعیتی و متغیّرهای محرّک، شناسایی شدند و نقش هریک از این عوامل در رویارویی با تبلیغات، ضربه­ی خرید و در نهایت اقدام به خرید بررسی شد. روش این تحقیق پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسش­نامه است. حجم نمونه 400 پاسخ­گو در نظر گرفته شد که با استفاده از شیوه­ی گلوله­ی برفی از میان بانوان تهرانی بالای 18 سال انتخاب شدند.

نتایجنشان داد میزان اقدام به خرید محصولات تبلیغات تله‌شاپینگ از سطح بالایی برخوردار نیست. با این وجود، رابطه­ی معناداری میان ضربه­ی خرید و اقدام به خرید مشاهده شد. هم­چنین احتمال وجود رابطه میان متغیّرهای تفاوت فردی و متغیّرهای محرک با رویارویی با تبلیغات و ایجاد ضربه­ی خرید و در نهایت اقدام به خرید تأیید شد. هم­چنین مشاهده شد که داشتن زمان و پول کافی بر رویارویی باتبلیغات تله‌شاپینگ و ایجاد ضربه خرید تأثیرگذار نیست. علاوه براین نتایج نشان می‌دهد که تفاوت معناداری میان خرید از شبکه­ی بازار و شبکه­ی جم­تی­وی وجود ندارد.

---

در اثر گسترش مدرنیته از یک سو ناظر پیدایش دینداری‌های متنوع و هویت‌ها‌ی دینی جدید و از سوی دیگر رواج سبک‌های مدرن زندگی در کشورمان هستیم. در این شرایط از آن‌جا که در جامعه‌ی ما دین و هویت دینی همواره نقشی تعیین کننده در نگرش‌ها،گزینش‌ها و اعمال افراد دارند مطالعه‌ی نقش باورهای دینی در مواجهه با فرهنگ و سبک زندگی مصرف‌گرای مدرن در جامعه‌ی کنونی ایران ضروری می‌نماید. این پژوهش بر روی زنان تنکابنی انجام گرفته و در آن سعی شده پذیرش یا مقاومت این زنان در مقابل فرهنگ مصرف گرا و یا نحوه‌ی ترکیب آن با فرهنگ دینی که همواره به اعتدال در مصرف توصیه می‌کند مورد واکاوی قرار گیرد. شیوه‌ی نمونه‌گیری هدف‌مند بوده و افراد براساس میزان پایبندی دینی و اشتغال در 4 تیپ جای گرفته و مورد مطالعه واقع شدند. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که میان دینداری و سبک زندگی زنان تنکابنی مورد مطالعه ارتباط وجود دارد، یعنی هر چه میزان دینداری افراد بیش‌تر بوده، کمتر ازسبک های مدرن زندگی پیروی کرده‌اند. به علاوه مقایسه‌ی سبک زندگی و دینداری زنان مذهبی شاغل و غیرشاغل نشان می‌دهد که اشتغال در رویکردهای مصرفی و شیوه‌ی زندگی این زنان تفاوت عمده‌ای ایجاد نمی‌کند و در هر دو تیپ گرایش دینی در انتخاب‌های زندگی روزمره تأثیر بیش‌تری داشته است. هم‌چنین سبک زندگی زنان شاغل با سبک زندگی زنان غیرشاغل متفاوت بوده، زنان شاغل که سطح تحصیلاتشان نیز بالاتر بوده فراغت خود را غالباً بیرون از خانه و با برنامه‌ریزی سپری کرده، تقسیم کار خانگی در منزل آنان غالباً مشارکتی بوده و در خرید و مصرف کالا بیش‌تر به معیارهای کاربردی توجه می‌کردند. در مقابل زنان غیرشاغل اوقات فراغت شان غالباً در خانه و بدون برنامه ریزی سپری شده، تقسیم کار خانگی در آنان عمدتاً جنسیتی و غیرمشارکتی بوده و غالب آنان در خرید کالا ضمن لحاظ کردن معیارهای کاربردی به معیارهای ظاهری و مد بودن آن نیز اهمیت می دادند.

---

شلوار جین یکی از پوشاک های مردم پسند در ایران به شمار می رود. و به جرات می توان گفت که این لباس توسط مردان و زنان در سن و سالهای مختلف پوشیده می شود. ایرانیان مسجدرو از پوشیدن شلوار جین معنای خاصی را در ذهن دارند و در عین حال این پوشاک به نوعی دارای ارزش های امریکایی و غربی است. این پژوهش سه ادعا را مطرح می کند: 1. مسجدروها هم از شلوار جین استفاده می کنند. 2. جین های مورد استفاده مسجدروها از نظر رنگ، مدل، برند و ... با هم متفاوتند. 3. معانی جین پوشان مسجد رو از پوشش جینشان در نقاط مختلف متفاوت است. سوال تحقیق این بوده که چرا مسجدروها که بخشی از جامعه مذهبی ایران هستند و از نظر ارزشی، ارزش هایشان در تضاد با ارزش های غربی است از شلور لی که نماد جامعه غربی و امریکایی است استفاده می کنند. این پژوهش بر مبنای نظریه جان فیسک در کتاب برای درک فرهنگ عامه و روش تحقیق کیفی و با استفاده تکنیک مصاحبه عمقی انجام شده است. جامعه آماری از میان مسجد روهای دو منطقه در شرق و شمال غرب تهران انتخاب شده اند و در مصاحبه در مورد سائق های آنها برای پوشیدن شلوار جین پرسیده شده است. مثلا افرادی که در مسجد جامع شهرک غرب حضور یافته بودند بیشتر از شلوارهای جین برند اصلی استفاده می کردند و کسانی که در مسجد رسالت حضور داشتند بیشتر جین های قلابی می پوشیدند. معنای ضمنی جین برای کسانی که در مسجد جامع شهرک غرب حضور داشتند بیشتر نشان از تشخص، به روز بودن و مدرن بودن داشت، اما برای کسانی که در مسجد رسالت جین می پوشیدند، صرفا از این جهت که لباسی معمولی، جوان پسند و پردوام بود اهمیت داشت. و در عین حال این گروه ها کمتر نسبت به امریکایی بودن جین توجهی نشان ندادند.

---

هدف مقاله حاضر بررسی تاثیر فوردیسم ایرانی بر اقتصاد، جامعه و فرهنگ ایران (در دوره پهلوی دوم) می باشد، که تا امروز نیز تاثیراتش را گذاشته است. برای نیل به این هدف از روش تاریخی و تحلیل ثانویه تاریخ شفاهی استفاده شده است. فوردیسم که سیستمی متشکل از هم زمانی، دقت و تخصص در صنعت بود بخش های وسیعی از جوامع توسعه یافته را متاثر خود نمود. البته این ایده تنها اثر گذار بر جهان غرب نبود و کشورهای جهان سوم، نظیر ایران را بر آن داشت تا برای دستیابی به توسعه باید از منطق بسیاری از سیاست های صنعتی فوردیسم تبعیت کنند. نتایج تحقیق نشان می دهد در دوره پهلوی دوم برنامه ریزی های عمرانی استراتژیکی در جهت توسعه اقتصادی کشور گرفته شد و این راهبردها کشور را در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن چنان متحول ساخت که گاهی از آن به «انقلاب صنعتی کوچک» یاد می کنند. لیکن این اقدامات منجر به یک مجموعه مسائل اجتماعی و فرهنگی نیز شد که از اهم آن ها می توان به رشد مصرف گرایی، تعارض فرهنگ بومی و غربی، حاشیه نشینی، مهاجرت های گسترده و... اشاره کرد.             

---

نگرانی‌های گسترده‌ پیرامون مسائل زیست‌محیطی، لزوم ایجاد تغییر و تحولاتی در زمینه تولید و مصرف را آشکار ساخته‌است. معرفی محصولات سبز، به‌عنوان جایگزینی برای محصولات رایج در بازار که به سلامت انسان و محیط‌زیست آسیب می‌رساند و ترویج فرهنگ مصرف‌سبز در جامعه و شناخت عوامل مؤثر بر آن، می‌تواند راه‌حلی برای بهبود وضعیت محیط‌زیست ‌باشد. این پژوهش، با هدف بررسی نقش عامل فردی و محیطی مؤثر بر قصد خرید سبز مصرف‌کننده و با تأکید بر ابعاد ارزش ادراک‌شده انجام گرفته‌است. تحقیق حاضر از حیث هدف، یک تحقیق کاربردی و از نظر روش توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش، مصرف‌کنندگان محصولات سبز در شعب فروشگاه‌های بامیکا در سطح شهر تهران می‌باشد. نمونه‌گیری به شیوه تصادفی بوده و مطالعه بر روی 355 پرسش‌نامه انجام شده‌است. برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها از مدل‌یابی معادلات‌ساختاری با استفاده از نرم‌افزار SPSS و Lisrel استفاده شده‌است. نتایج تحقیق نشان داد از میان عوامل ادراکی و محیطی تعریف‌شده، به‌ترتیب، مسئولیت‌پذیری زیست‌محیطی ادراک‌شده و هنجارهای اجتماعی دارای بیش‌ترین تأثیر و پس از آن به‌ترتیب کانون‌ کنترلی خارجی، دیداری زیست‌محیطی قرار داشتند. در میان ابعاد ارزش ادراک‌شده، بعد احساسی نقش پررنگ‌تری در تقویت قصد خرید سبز ایفا کرده‌ و بعد اجتماعی ارزش ادراک‌شده، رابطه معناداری با قصد خرید سبز نداشت.

---

وسایل ارتباط جمعی به عنوان مهمترین مجرای ارتباط سیاسی، می توانند نقش تعیین­کننده و حساسی در میزان مشارکت سیاسی داشته باشند. بنابراین مطالعه علمی درباره نقش وسایل ارتباط جمعی در تغییرات مشارکت سیاسی بسیار با اهمیت و ضروری می­باشد. با توجه به این مهم، هدف از این مطالعه، شناسایی رابطه بین میزان مصرف رسانه­ای با مشارکت سیاسی شهروندان است. روش تحقیق، از نوع پیمایشی بوده که طی آن 407 نفر از شهروندان بالای 19 سال شهر گرگان، در نیمه اول سال 1395 با استفاده از روش نمونه­گیری تصافی طبقه­ای متناسب انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده­ها پرسشنامه­ی محقق ساخته بوده که اعتبار ابزار با استفاده از اعتبار صوری و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تأئید قرار گرفت. فرضیه اصلی پژوهش دال بر این است که با افزایش مصرف رسانه­ای، میزان مشارکت سیاسی نیز افزایش می­یابد. نتایج نشان داد که بین میزان استفاده از تلویزیون ایران، مطبوعات و کتابهای غیردرسی با میزان مشارکت سیاسی همبستگی معنی­داری وجود دارد. همچنین مشخص شد که بین جنسیت با مشارکت سیاسی تفاوت معنی داری وجود دارد به طوری که مشارکت سیاسی مردان بالاتر از زنان می باشد.

---

در این مقاله به بررسی نحوه تعامل مخاطبان با رسانه‌های خبری پرداخته شده و این سوال مطرح شده است که خبر و رسانه‌های خبری در زندگی روزمره مخاطبان چه جایگاهی دارند. بدین منظور با استفاده از روش مصاحبۀ کیفی نیمه‌ساخت‌یافته 29 مصاحبۀ فردی و گروهی با 54 نفر از شهروندان تهرانی از گروه‌های سنی و جنسی مختلف به عمل آمده است. نتایج نشان داد که خبر در زندگی مخاطبان در هر دو گروه مردان و زنان و در گروه‌های اجتماعی، حضوری مناسکی دارد و تجربه غیاب خبر، این مناسکی‌ بودن را آشکارتر می‌کند. همچنین مواجهه همزمان مصاحبه‌شوندگان با اخبار رسانه‌های داخلی و خارجی (رسانه‌های حاوی گفتمان رسمی کشور و گفتمان‌های رقیب) پنج دلیل و کاربرد مشخص برای آنان دارد: دستیابی به واقعیت رویداد، اطلاع از گفتمان رقیب، اجبار و انحصار، اعتماد به خبر تلویزیون داخلی و خارجی، جذابیت و حرفه‌ای‌گری. علاوه بر این الگوی مصرف خبر در میان مخاطبان تهرانی را می‌توان به پنج سطح دسته‌بندی کرد؛ ضعیف، متوسط، قوی (گسسته ـ هدفمند، پیوسته ـ غیرهدفمند و پیوسته ـ هدفمند). در میان افرادی که ارتباط قوی با رسانه­ها دارند، میزان اعتماد به رسانه­ها به دلیل تنوع گفتمان­های در دسترس، پایین است.

---

هدف این تحقیق بررسی عوامل فرهنگی، اجتماعی مؤثر بر مصرف آب است. جامعه آماری تحقیق را کشاورزان شهرستان گرمسار تشکیل می‌دهند که بنابر آمار اداره جهاد کشاورزی 5675 نفر می‌باشند. از این تعداد بر اساس نمونه‌‌گیری کوکران 366 نفر به عنوان نمونه و به صورت تصادفی انتخاب و از طریق پرسشنامه، اطلاعات لازم گردآوری شده است. روش تحقیق کمی بوده و تلاش شده است تا با استفاده از روش چند متغیره مدل سازی معادله ساختاری مدل بر آمده از چارچوب نظری تحقیق آزمون شود. چارچوب نظری تحقیق را نظریه خرده فرهنگ دهقانی و نظریه بوردیو درباره انواع سرمایه فرهنگی، اجتماعی تشکیل می‌دهد. یافته‌ها نشان می‌دهند که داده‌های تجربی بر اساس انواع مختلف شاخص‌های پردازش مدل نظری را حمایت می‌کنند. همچنین فرضیاتی که بیانگر رابطه معنادار بین انواع مختلف سرمایه و خرده فرهنگ دهقانی بودند تأیید و آن‌هایی که بر وجود رابطه معنادار بین انواع مختلف سرمایه و نگرش به مصرف آب تأکید داشتند رد شده‌اند. همچنین ارتباط معنادار و قوی‌ای بین خرده فرهنگ دهقانی و نگرش به مصرف آب وجود دارد. براساس نتیجه نهایی مقاله، انواع مختلف سرمایه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به صورت غیرمستقیم و از طریق متغیر خرده فرهنگ دهقانی بر نگرش به مصرف آب تأثیر دارند.

---

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل اجتماعی موثر بر رفتار حا‌می‌محیط زیست در بین شهروندان شهر گرگان انجام شده است. این پژوهش توصیفی- تحلیلی با استفاده از روش پیمایش بصورت مقطعی روی 400 نفر از شهروندان شهر گرگان در سال 1396 انجام شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرشسنامه استاندارد است. برای نمونه گیری از روش تصادفی چند مرحله ای توام با تصادفی طبقه ای استفاده شده است. داده‌های جمع‌آوری شده از طریق آزمون پارامتری (آزمون T تک متغیره)، آنالیز واریانس و آزمون همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج بررسی متغیرهای زمینه ای پژوهش نشان می‌دهد که بین سن با رفتار حا‌می‌محیط زیست رابطه وجود دارد اما ربطه ای بین جنسیت و وضعیت تأهل با رفتار محیط زیستی مشاهده نشد. همچنین بر اساس یافته‌های پژوهش بین پایگاه اجنماعی اقتصادی، مصرف رسانه ای و اعتماد اجتماعی شهروندان شهر گرگان با رفتار حا‌می‌محیط زیست رابطه وجود دارد.

---

سلیقه و مد برای بوردیو یک امر بدیهی و ساده است که در ذات انسان جامعه مدرن بوده و می‌توان به‌وسیله آن سلسله مراتب اجتماعی جامعه را درک کرد. آنچه این پدیده را شکل می‌دهد عوامل متعددی است که در این پژوهش سعی شده به بخشی از آن در قالب جهانی شدن در ساحت فرهنگ پرداخته شود. هدف از این پژوهش شناسایی آگاهی از رابطه جهانی‌شدن فرهنگی و سلیقه مصرفی در یک نسل سی ساله (دهه‌های 1350 تا 1370 شمسی) در شهر شیراز می‌باشد. داده‌ها با استفاده از پیمایش بر روی 425 نفر از زنان و مردان جمع‌آوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که جهانی شدن فرهنگی تاثیر فراوانی در زمینه سلیقه مصرفی بین نسل یاد شده داشته است؛ در میان متغیرهای جهانی شدن فرهنگی، به ترتیب فردگرایی (6/32)، فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی نوین (5/6) و بازاندیشی (8/2) رابطه معناداری با متغیر وابسته دارند که جمعاً توانسته‌اند حدود 42 درصد از سلیقه پاسخگویان را تبیین کنند؛ این عدد به ما می‌گوید 42 درصد از تغییرات سلیقه پاسخگویان تحت تاثیر متغیرهای جهانی شدن می‌باشند.

---

 

---