---

چکیده:

امروزه نقش تلویزیون به عنوان فراگیرترین رسانه ملی، در ارتقای هویت‌های فرهنگی جامعه و به ویژه در افزایش هویت دینی شهروندان مورد توجه صاحب‌نظران قرار گرفته است. در این ارتباط، بسیاری از اندیشمندان علوم ارتباطات و صاحب‌نظران علوم دینی بر نقش تلویزیون در نشر، اشاعه و تعمیق فرهنگ و هویت دینی تأکید داشته‌اند. به طور کلی، هدف رسانه دینی و برنامه‌های دینی تلویزیون، آگاهی‌بخشی مبانی دینی به شهروندان با استفاده از روش­های اطلاع‌رسانی و تبلیغ به منظور ارتقای هویت دینی می‌باشد. بر این مبنا، تلویزیون جمهوری اسلامی ایران با هدف تعمیق و ارتقای معرفت دینی شهروندان، خود را یکی از پایگاه دینی تعریف کرده و رسالت تبلیغی خویش را بر آن استوار نموده است. با توجه به موارد فوق، هدف اساسی این مقاله، بررسی رابطه بین برنامه‌های دینی تلویزیون و هویت دینی شهروندان در جامعه‌ی آماری مورد مطالعه می‌باشد. این پژوهش از نوع مطالعه پیمایشی بوده و داده‌های تحقیق با استفاده از تکنیک پرسش‌نامه توأم با مصاحبه، جمع‌آوری گردیده است. میزان هویت دینی به عنوان متغیر وابسته تحقیق با استفاده از مدل دین‌داری گلارک و استارک در پنج بعد اعتقادی، مناسکی، عاطفی، شناختی و پیامدی با استفاده از 47 گویه در قالب طیف لیکرت سنجیده شده است. اعتبار و روایی مقیاس هویت دینی با توجه به نتایج آزمون آلفای کرونباخ (93/0a₌)مورد تأیید قرار گرفته است. جامعه آماری تحقیق، کلیه‌ی شهروندان واقع در سنین 15 تا 65 سال شهر اصفهان در سال 1390 می‌باشد. با استفاده از فرمول نمونه­گیری کوکران، تعداد 420 نفر به عنوان نمونه تعیین و با استفاده از روش نمونه‌گیری سهمیه‌ای تصادفی، انتخاب و بررسی شده‌اند. یافته‌های تحقیق، همبستگی بین متغیر برنامه‌های دینی تلویزیون و میزان هویت دینی شهروندان را نشان می‌دهد. نتایج فعالیت آماری مربوط با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون، همبستگی بین متغیرهای میزان مشاهده انواع برنامه‌های دینی تلویزیون و نوع نگرش به برنامه‌های دینی تلویزیون با میزان هویت دینی (608/0 و 674/0r=) در سطح اطمینان 99 درصد را مورد تأیید قرار می‌دهد. هم‌چنین، نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه، اثرات متغیرهای فوق بر میزان هویت دینی را به ترتیب با 46 و 39 درصد نشان داده است.

---

شناخت هویت اجتماعی هر جامعه­ای برای تصمیمات بهینه و در نهایت سلامت آن جامعه نقش مهمی دارد و این یکی از عواملی بود که ما را به نگارش این تحقیق برانگیخت. روش پژوهش پیمایش و ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسش­نامه است. جمعیت آماری، شهروندان گیلک 18 سال به بالاتر رشت به تعداد 666/443 نفر است و حجم نمونه 383 نفر برآورد شده است. برای قابل فهم بودن گویه ها  از اعتبار صوری و برای سنجش پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است.

نتایج پژوهش نشان می‌دهد که میزان گرایش پاسخ‌گویان به هویت محلی، ملی و جهانی در سطح متوسط و بالایی است. هم‌چنین شهروندان به‌ترتیب اولویت به هویت محلی، هویت ملی و هویت‌ جهانی گرایش دارند.

نتایج دیگر حاکی از این است که هویت جمعی با احساس تبعیض، مشروعیت نظام سیاسی و تعامل اجتماعی رابطه‌ی معنادار و مستقیم دارد. مقدار ضریب تعیین تعدیل‌شده نشان می‌دهد که 6/14 درصد از تغییرات هویت جمعی توسط متغیّرهای مستقل تبیین می‌شود. متغیّر تعامل اجتماعی با ضریب رگرسیون 338/0 و متغیر مشروعیت نظام سیاسی با ضریب رگرسیون 148/0 بر متغیر هویت جمعی تأثیر داشته‌اند.

---

توسعه­ی علوم انسانی و به­طور اخص توسعه­ی علوم اجتماعی پروژه‌ای است که اولین قدم آن پرداختن به مفاهیم بنیادی و تعاریف و تعابیر موجود از آن­هاست. ما در این مقاله با مطالعه­ی دقیق و مقایسه‌ای تعاریف و تعابیر مختلف از مفهوم «هویت ملی» میان متفکران و اندیشمندان متأخّر ایرانی، به یک دسته‌بندی جامعه‌شناختی از این تعاریف می‌رسیم که می‌توان از آن در تحقیقات آتی مرتبط با مفهوم «هویت ملی» بهره برد. در این مقاله، کوشیده‌ایم آثار و آرای هفت تن از متفکران و اندیشمندان متأخّر ایران در زمینه­ی هویت ملی را به نمایندگی از گرایش­های مختلف علوم انسانی (جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، تاریخ، زبان فارسی، فلسفه، و جغرافیای سیاسی) مورد بررسی و مداقّه قرار دهیم. در این مطالعه که به­منظور حیطه‌بندی مؤلفه‌های هویت ملی در آرای صاحب‌نظران به عمل آمد، بیش­ترین فراوانی تکرار و تأکید بر روی ده عنصر زیر به­عنوان مؤلفه و ابعاد هویت ملی صورت گرفته است: 1- سرزمین مشترک 2- نژاد و ملیت مشترک 3- فرهنگ و آداب و رسوم، خاطرات، باورها، سمبل‌ها، نمادها، عواطف و میراث فرهنگی مشترک 4- نظام سیاسی و دولت 5- تاریخ و پیشینه­ی مشترک 6- اقتصاد واحد و مشترک 7- زبان مشترک8- هنر و ادبیات 9- دین مشترک 10- هویت جهانی شده و سیّال.

---

هدف اصلی این نوشتار، بررسی وضعیت پایبندی به هویت فرهنگی اعضای شبکه­ی اجتماعی فیس بوک با مطالعه­ی موردی دانشجویان مقطع کارشناسی رشته­های علوم انسانی دانشگاه تهران است.

مقاله­ی حاضر این مسأله را بررسی می‏کند که وضعیت پایبندی دانشجویان عضو شبکه­ی اجتماعی فیس بوک، با توجه به مؤلفه­ها و شاخص­های هویت فرهنگی در فیس بوک چگونه است؟ این مقاله از نوع اکتشافی و حاصل یک پژوهش پیمایشی است. جامعه­ی آماری این پژوهش کلیه­ی دانشجویان مقطع کارشناسی رشته­های علوم انسانی دانشگاه تهران است. تکنیک گردآوری اطلاعات این پژوهش پرسش­نامه و نظریه­های مورد استفاده­ی ساختارگرایی آنتونی گیدنز و بازنمایی استوارت هال است. یافته­های پژوهش بیان کننده­ی آن است که در جامعه­ی مورد بررسی عضویت و مشارکت زنان مجرد در رده­ی سنی20 تا 22 سال در مقایسه با مردان در فیس بوک بیش­تر است. احساس تعلق به خط و زبان فارسی، دوستی بر اساس ارزش­ها و هنجارها، انتخاب شیوه­ی پوشش وآرایش مطابق ارزش­ها و هنجارها، احترام به فرهنگ و ملیت­های مختلف در یادداشت­ها و نظرها در فیس بوک حکایت از پایبندی دانشجویان به هویت فرهنگی در فیس بوک دارد و از سوی دیگر عدم توافق دانشجویان برتعلق شان به هنجارهای دینی- ملی و تمایل کم آن­ها در استفاده از نشانه­ها و احادیث دینی، علاقه­مندی به یادگیری اصطلاحات زبانی رایج در فیس بوک حکایت از عدم پایبندی دانشجویان به هویت فرهنگی دارد که نشان دهنده­ی این است که محتوای هویت فرهنگی دانشجویان در فیس بوک در محک ارزیابی، تغییر، مقایسه و انتخاب واقع می­گردد..

---

یکی از دغدغه ­های همه­ی دولت­ها و ملت­ها، حفظ هویت ملی است. دوام و بقای میراث فرهنگی، تاریخی و هم­چنین گام نهادن در راه توسعه­ ی همه جانبه در گرو ساخت هم­ساز و یک­پارچه اجتماعی است. درک متقن و عمیق منابع هویت ملی نیل به هدف یاد شده را مقدور می­سازد. در همین زمینه بررسی ظرفیت نهاد خانواده در تقویت هویت ملی مطمح نظر قرار گرفت. در این زمینه برای تحقیق میدانی، دانشجویان دانشگاه آموزگاری شهردوشنبه تاجیکستان انتخاب شدند. (البته انجام پژوهش­های مشابه برای سنجش دیگر منابع جامعه­ پذیری از جمله نهاد فرهنگی، نهاد دین، نهاد سیاست و... در جای خود می­تواند مؤثر باشد که زحمت پژوهشگران دیگر را می­طلبد). تحقیق پیش رو با استفاده از ابزار پرسش­نامه از 373 نفر از دانشجویان دانشگاه مذکور (با بهره­ گیری از فرمول کوکران) به­ صورت تصادفی برگزیده و اطلاعات توسط محقق جمع­ آوری گردید. پس از آن با بهره­ گیری از نرم افزار spss داده­ها تجزیه و تحلیل شد. در پایان نتایج به­ همراه پیشنهادها ارائه شده است.

---

این پژوهش به بررسی تأثیر اینترنت بر هویتِ چندفرهنگی در میان دانشجویان می­پردازد.هدف اصلیِ این پژوهش مطالعه‌ی نظری و تجربیِ ارتباط میان اینترنت و هویت چندفرهنگی است. به­منظور دست‌یابی به این هدف، نظریه‌ی ارتباطاتِ رسانه‌ای و هویت چندفرهنگی استوارت هال و نظریه‌ی اینترنت و جامعه‌ی شبکه‌ایِ مانوئل کاستلز، به­عنوان چهارچوب نظری پژوهش، مورد بررسی قرار گرفته‌اند.جامعه‌ی آماری این پژوهش شامل دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه‌های دولتی و علوم پزشکیِ کاشان در سال تحصیلی 1392-1393است (برابر با 9540 نفر) که از این میان تعداد 380 نفر، با استفاده ازفرمول کوکران، به­عنوان حجم نمونه‌ی آماری انتخاب شده‌اند.نتایج آزمون فرضیات این پژوهش نشان می‌دهند که میان مدت و میزان استفاده از اینترنت، مهارت در بهره‌گیری از اینترنت، استفاده از سایت‌های علمیِ اینترنت،استفاده از سایت‌های هنریِ اینترنت، خرید اینترنتیِ کالاهای فرهنگی، بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعیِ مجازیباهویت چندفرهنگیارتباط معنادار و مستقیم وجود دارد. هم­چنین،نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی تأثیر مستقیمِ متغیرهای شبکه‌های اجتماعیِ مجازی، استفاده از سایت‌های هنریِ اینترنت و مدت و میزان استفاده از اینترنت بر هویت چندفرهنگی را نشان می‌دهد.

---

افزایش آگاهی‌های محلی و قومی در دوران معاصر اهمیتی مضاعف یافته است؛ به ویژه آن‌که به باور گروهی عواملی هم‌چون جهانی‌شدن باعث تشدید احساسات قومی و تضعیف هویت ملی می‌شود. در برابر این ایده، برخی نیز معتقدند افزایش گرایش‌های قومی با هویت ملی افراد در تعارض نیست و می‌تواند به تقویت آن کمک کند. امروزه آزمون تجربی هریک از این نظریات در جوامع دارای تنوع قومی و زبانی یک ضرورت محسوب می‌شود زیرا اتخاذ سیاستهای هویتی در اینگونه جوامع به ویژه ایران، مستلزم رصد همیشگی میزان گرایش جمعیت فعال و به‌خصوص جوان جامعه به هویت ملی و قومی است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه‌ی هویت ملی و هویت قومی در میان دانشجویان کرد، ترک، لر، ترک و فارس دانشگاه تهران در سال 92-1393 و تأثیر متغیّرهای زمینه‌ای بر آن است. روش این پژوهش پیمایشی است وداده‌ها ازطریق پرسش‌نامه در میان 294 نمونه استخراج و با نرم افزار 22SPSS تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها نشان می‌دهد برخلاف باور رایج درمیان برخی نظریات، رابطه معکوس و متضادی میان هویت ملی و قومی وجود ندارد و رابطه‌ای مثبت و هم افزا برقرار است. هم‌چنین تحلیل تأثیر متغیّرهای زمینه‌ای بر هویت ملی و قومی نشان می‌دهد جنسیت، نوع رشته‌ی تحصیلی، سطح تحصیلات بیش‌ترین پیش‌بینی‌کنندگان هویت‌ملی و نوع مذهب بیش‌ترین واریانس از هویت قومی دانشجویان را پیش‌بینی می‌کند.

---

پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیّت فرهنگ‌سازمانی اداره کل ورزش و جوانان خراسان شمالی و تعیین رابطه بین ابعاد فرهنگ‌سازمانی با هویت سازمانی در این سازمان انجام گرفته‌است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی- هم‌بستگی است. جامعه آماری تحقیق کارکنان اداره کل ورزش و جوانان خراسان شمالی به تعداد 105 نفر بودند که از نظر تمامی آن‌ها استفاده شده است. ابزارهای پژوهش شامل پرسش‌نامه فرهنگ‌سازمانی دنیسون و پرسش‌نامه هویت سازمانی مائل و آشفرث می‌باشد. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از ضریب هم‌بستگی پیرسون و آزمون رگرسیون همزمان، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که بین فرهنگ‌سازمانی و ابعاد آن     (بر اساس مدل دنیسون) با هویت سازمانی رابطه‌ی مثبت و معناداری وجود دارد. از طرفی نتایج حاکی از این امر بود که متغیرهای فرهنگ سازمانی قادرند تغییرات هویت سازمانی را به طور معناداری پیش‌بینی کنند. هم‌چنین بر اساس یافته‌های پژوهش، میانگین فرهنگ سازمانی سازمان در هر چهار بعد بیش‌تر از مقدار متوسط است. براساس یافته‌های پژوهش می‌توان انتظار داشت با بهبود وضعیت فرهنگ‌سازمانی، هویت سازمانی افراد بیش‌تر خواهد شد.

---

هویّت قومی که یکی از مهمترین انواع هویت به شمار می رود در هویت ملی یک گروه سرزمینی موجود می باشد که ریشه ی تاریخی در هر سرزمین و کشوری دارد، و با به خطر افتادن هویت قومی، هویت ملی را نیز در آن جامعه دچار تزلزل می کند یا رو به اضمحلال می برد. هدف اصلی این مقاله تبیین تفاوت گرایش نسبت به هویت ملی بر اساس تعلق به گروه قومی می باشد. روش تحقیق پیمایشی و ابزار سنجش پرسشنامه بوده است. جامه آماری پژوهش کلیه دانشجویان دانشگاههای دولتی و آزاد مستر در مرکز استان گلستان بوده اند که تعداد آنها بر اساس آخرین آمار 83110 نفر‌ بوده است. برای تعیین حجم نمونه از فرمول منطقی کوکران استفاده شده و پس از حذف پرسشنامه های ناقص، داده های بدست آمده از 430 نفر مورد پردازش و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که از ابعاد سه گانه گرایش به هویت ملی، بعد رفتاری گرایش دانشجویان نسبت به هویت ملی بالاتر از دو بعد دیگر، و بعد عاطفی گرایش آنان بالاتر از بعد شناختی می باشد و اما شاخص میانگین حاکی از آن است که در مجموع گرایش دانشجویان نسبت به هویّت ملّی، در حدّ زیاد ( 118/4 از 5 ) است. مقایسه گروههای قومی بر حسب گرایش به هویت ملی نشان داد که با توجه به مقدار محاسبه شده آزمون مقایسه تفاوتها که برابر با 957/0 و سطح معنی داری آن که برابر با 293/0 بدست آمد، تفاوت معنی داری بین گروههای قومی مختلف بر اساس گرایش نسبت به هویت ملی وجود ندارد. تفاوتهای جزیی موجود حاکی از این است که دانشجویان کرد بالاترین گرایش را نسبت به هویت ملی دارند در حالی که دانشجویان لر در کمترین حد قرار گرفته اند. بعد از کردها، ترک ها و ترکمن ها قرار می گیرند. فارسها در رتبه ی پنجم قرار دارند و سیستانیها به عنوان یک گروه زبانی نزدیک به فارسها قرار دارند. رتبه بندی گرایش دانشجویان نسبت به هویت ملی بر حسب رشته تحصیلی نشان می دهد که تفاوت معنی داری در این زمینه وجود دارد به طوری که دانشجویان رشته های فنی و مهندسی و سپس علوم پایه بالاترین گرایش اما دانشجویان رشته های علوم پزشکی و علوم کشاورزی در رتبه های آخر قرار گرفته اند.

---

تحت تأثیر شهرنشینی، عوامل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی گوناگونی سبک زندگی افراد را دچار تغییر و دگرگونی می کنند. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر شهرنشینی بر سبک زندگی ساکنان روستاهای تبدیل شده به شهر در شهرستانهای خواف و رُشتخوار در استان خراسان رضوی انجام شده است. مبانی نظری پژوهش حاضر بر مبنای نظریات ابن خلدون، بوردیو، گیدنز و چِنی تدوین شده و روش انجام پژوهش پیمایشی است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که بیشتر تغییرات سبک زندگی در شهرهای نشتیفان و سلامی متأثر از عوامل فرهنگی و در شهر جنگل ناشی از عوامل اقتصادی بوده اند. طبق آزمون فرضیه های تحقیق بین مشارکت اجتماعی، شبکه راهها و وسایل ارتباطی، روحیه فردگرایی، هویت طبقاتی، امکانات فرهنگی و آموزشی، مصرف رسانه ای، سرمایه فرهنگی، مصرف گرایی، ایجاد بازار و مراکز خرید، تمایل به منافع سوداگرانه، کمرنگ شدن حمایت های مشترک، سطح رفاه اقتصادی افراد و سبک زندگی ساکنان روستاهای تبدیل شده به شهر ارتباط معناداری وجود دارد.

---

با تغییرات اجتماعی اقتصادی رخ داده در دنیای مدرن، بسیاری از هنجارها و ارزش های اجتماعی تغییر شده اند. ازدواج و تشکیل خانواده نیز از آن جمله اند. با ایجاد فرصت هایی برای ورود زنان به اجتماع و امکلن تحصیل و اشتغال زنان تمایل به تاخیر در سن ازدواج دارند. زنان تمایل دارند تعریف جدیدی از هویت خود ارائه دهند. در این پژوهش تلاش بر این بود که تجربه زیسته دختران بالای 35 سال با روش زمینه ای بررسی شود. دختران مورد بررسی تلاش در تعریف هویت مستقل اجتماعی و فردی خود داشتند.آنها با وجود امکان تحصیل و اشتغال توانسته اند به تعریف جدیدی از هویت خود جدای از هویت زن وابسته به خانواده و همسر برسند. در این میان اما هنوز فشار هویت سنتی بر این دختران وجود دارد. جامعه و خانواده هنوز اهمیت زیادی برای ازدواج قائلند و از دختران می خواهند که به تجرد خود خاتمه داده و ازدواج کنند. گرچه دختران نیز نقش های سنتی را کامل کنار نگذاشته و تمایل به ازدواج دارند. در کل دختران در تعریف و ساخت هویت خود در تعارض بین هویت سنتی و هویت مدرن هستند.

---

هویت ملی مفهومی ذهنی از تعلق به یک گروه ملی خاص و ویژه است که با مجموعه پیچیده­ای از شرایط و احساسات همراه است که نگرش یک فرد را نسبت به آن گروه خاص و دیگر گروه‌ها بیان می‌کند. هدف این پژوهش بررسی عوامل اجتماعی، فرهنگی مرتبط با هویت ملی می باشد که با استفاده از  نظریه کاستلز در مورد هویت، به روش پیمایشی به بررسی عوامل اجتماعی، فرهنگی مرتبط با هویت ملی در بین شهروندان 15 سال به بالای شهر اقلید پرداخته است و  تعداد 400 نفر از شهروندان به عنوان نمونه به صورت، نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای انتخاب گردیدند. اعتبار پرسشنامه از طریق اعتبار صوری و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید گردید. بر اساس نتایج، از میان 8 فرضیه­ی تحقیق، 7  فرضیه مورد تأیید قرار گرفتند. بعلاوه، نتایج رگرسیون چند متغیره نیز بیانگر آن است که چهار متغیر میزان دینداری (22 درصد)، سن (6 درصد)، گستره شبکه ارتباطی (5 درصد) و استفاده از رسانه (3 درصد)، در مجموع 36 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کرده­اند.هویت ملی مفهومی ذهنی از تعلق به یک گروه ملی خاص و ویژه است که با مجموعه پیچیده­ای از شرایط و احساسات همراه است که نگرش یک فرد را نسبت به آن گروه خاص و دیگر گروه‌ها بیان می‌کند. هدف این پژوهش بررسی عوامل اجتماعی، فرهنگی مرتبط با هویت ملی می باشد که با استفاده از  نظریه کاستلز در مورد هویت، به روش پیمایشی به بررسی عوامل اجتماعی، فرهنگی مرتبط با هویت ملی در بین شهروندان 15 سال به بالای شهر اقلید پرداخته است و  تعداد 400 نفر از شهروندان به عنوان نمونه به صورت، نمونه­گیری خوشه­ای چند مرحله­ای انتخاب گردیدند. اعتبار پرسشنامه از طریق اعتبار صوری و پایایی آن از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید گردید. بر اساس نتایج، از میان 8 فرضیه­ی تحقیق، 7  فرضیه مورد تأیید قرار گرفتند. بعلاوه، نتایج رگرسیون چند متغیره نیز بیانگر آن است که چهار متغیر میزان دینداری (22 درصد)، سن (6 درصد)، گستره شبکه ارتباطی (5 درصد) و استفاده از رسانه (3 درصد)، در مجموع 36 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کرده­ اند.

---

در این مقاله تأکید اصلی بر هویت بومی جوانان استان مازندران است. پرسش اصلی بررسی حاضر بر این است که آیا هویت بومی در بین افراد مورد بررسی دارای اهمیت است یا خیر؟ بنابراین شناسایی ابعاد هویت در ارتباط با ویژگی بومی آن مورد توجه خواهد بود. افراد اجتماع یا فرهنگ در هر مکانی که باشند خود را متعلق به یک جامعه یا گروه یا فرهنگ می­دانند و در همین راستا نوعی از هویت بین افراد شکل می­گیرد  

هر فرد یا جماعتی آگاهی­هائی نسبت به ویژگی­ها و تفاوت‌ها و شباهت‌ها دارد و براساس آن ابراز هویت می‌‌‌کند. به علاوه هر جامعه یا فرهنگی شیوه‌های خاصی برای ابراز هویت در چارچوب اجتماعی و فرهنگی‌اش دارد. یکی از اشکال هویت، هویت بومی محلی است که در بوم محله جایگاه خود را می‌یابد. فرایند این هویت و شکل­گیری آن در جنس و نسل متفاوت است و تحت تأثیر تحولات جدید در دنیای مدرن قرار دارد.تفاوت نسلی و کانون توجه افراد که در قالب این نوع از هویت جا می‌گیرند متفاوت است­. نوشته حاضر سعی می‌کند یک قشر از نسل (نسل جوان) را با نوع هویت­یابی­شان و توجه آن­ها را به هویت بومی مورد بررسی قرار دهد.

---

در این پژوهش، با بهره‌گیری از تحلیل شبکه‌ای موضوع توسعه و توسعه‌نیافتگی در ایران، با رویکردی تاریخی - تجربی، و با استفاده از روش تحلیل ثانویه‌ی یافته‌های تجربی مورد بررسی قرار گرفته است. مبنای بررسی و تحلیل این پژوهش چند پژوهش پیمایشی ملی، به ویژه پیمایش ملی رفتارهای فرهنگی ایرانیان و دو پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان، که در سال‌های 1378، 1379 و 1382 انجام شده‌اند، بوده است. یافته‌های پژوهش نشان دادند که بین متغیرهای سرمایه‌ی اجتماعی، توسعه‌ی اجتماعی و توسعه‌ی همه‌جانبه‌ی جامعه، رابطه وجود دارد. پیش‌فرض پژوهش این بوده است که ضعف سرمایه‌ی اجتماعی باعث عدم توسعه‌ی اجتماعی شده، و این پدیده نیز، به نوبه‌ی خود، می‌تواند نقش مهمی در عدم توسعه‌ی جامعه داشته باشد. این یافته‌ها نشان دادند که از نظر برخی عناصر مهم توسعه‌ی اجتماعی، همچون اعتماد به گروه‌های اجتماعی، مشارکت اجتماعی، پایبندی به ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی، احساس عدالت اجتماعی، تعلق به هویت و فرهنگ ملی و احساس وفاداری به جامعه در جامعه‌ی ایران وضعیت مطلوبی وجود ندارد. در نتیجه، فقدان توسعه‌ در این ابعادِ مهم از زندگیِ اجتماعی، که همان عدم توسعه‌ی اجتماعی است، می‌تواند توسعه‌نیافتگی در ابعاد دیگرِ جامعه را به دنبال داشته باشد.

---

پژوهش حاضر با هدف «بررسی تاثیر شبکه­ اجتماعی­ کلوب بر هویت اجتماعی کاربران» و با بهره گیری از رویکرد تلفیقی تئوری­های ارتباطات(کاشت و رضامندی) و جامعه شناسی(ساخت یابی) از طریق پیمایش و تکنیک پرسشنامه­ آنلاین دست به جمع آوری داده ها زده است. جامعه آماری این پژوهش کاربران شبکه ­اجتماعی­ کلوب می باشند؛ که با توجه به محدودیت زمانی و بالا بودن جمعیت جامعه آماری، حجم نمونه از طریق فرمول کوکران 385نفر با شیوه نمونه گیری تصادفی ­ساده انتخاب شد. جهت احتساب اعتبار شاخص از اعتبار صوری، محتوایی و جهت احتساب روایی شاخص ها از آلفای­ کرونباخ استفاده شد و در نهایت داده ها در دو بخش آمارتوصیفی و استنباطی از طریق نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.مهمترین یافته های پژوهش حاکی از این است که شبکه کلوب به عنوان یکی از عوامل آسانتر شدن پذیرش تکثر و نسبی گرایی برای کاربران، سبب برداشته شدن هاله تقدس از برخی از ارزش­های هویتی سنتی و بازاندیشی در آن گشته است. چنانچه نتایج این پژوهش نشان داد کاربران­ کلوب تا حد زیادی تحت تاثیر فضای­ کلوب هویت اجتماعی بازتابی یافته ­اند.

---

جهانی‌شدن به منزله یکی از منابع نوین دگرگونی تاریخی، زیست‌جهان اجتماعی ـ فرهنگی ما را به شیوه‌ای متمایز از اشکال پیشین دگرگون ساخته است. مقاله حاضر درچارچوب نظریه تغییرات دوره‌ای اینگلهارت و نظریه هویت‌ نسلی بالس به بررسی دگرگونی و تفاوت نسلی درسایه تجارب و فرایندهای جهانی‌شدن فرهنگی پرداخته و استدلال می­کند که ذهنیت و تجربه نسلی در عصر جهانی‌شدن به برساخت متفاوتی از هویت نسلی در بین نسل والدین و نسل فرزندان منجر شده است. از نظر روش‌شناسی این پژوهش به شیوه پیمایشی و بااستفاده از تکنیک پرسشنامه دربین دو نسل فرزندان و والدین در شهر سنندج در استان کردستان به اجرا درآمده است. یافته‌ها بیانگر این است که سبک زندگی  ـ به مثابه شاخصی برای سنجش هویت اجتماعی ـ در نسل فرزندان بیشتر از نسل والدین از ابژه‌های جهانی شدن فرهنگی تأثیر می‌پذیرد. جهانی‌شدن سبک زندگی در مولفه‌هایی چون «هنجارهای مصرف»، «گذران اوقات فراغت»، «رفتارهای خانوادگی»، «تعلق زبانی» و «ارزش‌ها و باورها» در بین نسل فرزندان بیش از نسل والدین دیده می‌شود. نتایج همچنین بیانگر این است که تبعیت از سبک زندگی جهانی در بین طبقات بالا و افراد تحصیل‌کرده بیشتر از طبقات پایین و افراد با تحصیلات پائین‌تر است. 

---

نظام­آموزشی نقشِ کلیدی را در رابطه با آموزش میراث فرهنگی و بالتبع آن، تقویت هویت ملی دارد که در صورت ناتوانی نظام آموزشی درراستای آموزش میراث فرهنگی وتقویت هویت ملی شهروندان ،دانش آموزان( به­عنوان شهروندان آینده) می­توانند از هویت ملی و میراث فرهنگی خود بیزار و بیگانه شوند.این امربه­دلیل نظام متمرکز برنامه­ریزی درسی ایران و وجود فن­آوری های اطلاعاتی و ارتباطی از قبیل اینترنت و ماهواره دوچندان میباشد.با توجه به این مهم، هدف این مقاله آن است تا با روش تحلیل محتوا کیفی به این مسأله بپردازند که درکتاب­های درسی دوره ابتدایی به­عنوان یکی ازمؤثرترین دوره­های آموزش تاچه میزان به میراث فرهنگی پرداخته شده است؟ به­منظور دسترسی به اهداف تحقیق، ضمن بررسی ادبیات موضوعی؛مؤلفه­های میراث فرهنگی ساخته و پس از آن با روش کیفی در بین کتاب­های درسی گردآوری شد.نتایج تحقیق نشان داد که با وجود در نظر گرفتن یک بخش از کتاب فارسی این دوره با عنوان"ملی میهنی" و اشاره­ی مختصری به مفاخر ملی، اساطیر،آداب و رسوم و جشن­های ملی در کتاب های دیگر این دوره؛ به دلیل اهمیت موضوع و همچنین اهداف دوره ابتدایی هنوز در این راستا ضعف اساسی احساس می­شود و نیاز به انسجام بیشتر آموزش مؤلفه­های میراث فرهنگی در جهت تقویت هویت ملی احساس می­شود

---

مشارکت سیاسی از مؤلفه ­های اصلی توسعه سیاسی به­ شمار می­آید و با توجه به این­که دانشجویان از حاملان و کارگزاران توسعه سیاسی محسوب می­شوند، شناخت علایق و جهت­گیری­های سیاسی آنان از اهمیت فزاینده­ای برخوردار است. در همین راستا، پژوهش حاضر به بررسی چگونگی و چرایی مشارکت سیاسی دانشجویان در میان نمونه­ای از دانشجویان دانشگاه کردستان پرداخته است. تحقیق به روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه در مورد370 نفر از دانشجویان دانشگاه کردستان انجام گرفته است.
جهت دسترسی به نمونه­ها، ابتدا نسبت هر دانشکده براساس جمعیت کل آن دانشکده از طریق نمونه­گیری طبقه­ای محاسبه و سپس از طریق نمونه­گیری تصادفی ساده، نمونه مورد نظر انتخاب شده است. نتایج تحقیق نشان داد که مشارکت سیاسی در نزد دانشجویان مورد بررسی از شدت قابل توجهی برخوردار نیست و پایین می­باشد و عمدتاً به سطوح پایین مشارکت سیاسی معطوف بوده و درصد کمی در تشکل­های سیاسی عضویت داشته و دارای ارتباط نهادی بوده­ اند. در بخش پایانی مقاله، با نظر به عوامل مرتبط با مشارکت سیاسی دانشجویان، راهکارهای عملیاتی در جهت ارتقای مشارکت سیاسی دانشجویان ارائه شده است.
 
 

---

هدف از انجام این پژوهش مطالعه ی جامعه شناختی تاثیر عوامل اجتماعی بر رفتار انتخاباتی در انتخابات ریاست جمهوری ایران در استان مازندران است. تحقیق مذکور از نوع توصیفی- تحلیلی و با استفاده از روش پیمایش انجام گرفت. روش گرداوری داده های آن ، پرسش نامه ی محقق ساخته بوده است. جامعه ی آماری مورد مطالعه، زنان و مردان بالای 18 سال تعریف شد و با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر بعنوان حجم نمونه تععین و سپس نمونه گیری آماریبه شیوه ی چند مرحله ای انجام شده است. ساختار نظری تحقیق حاضر بر مبنای دسته بندی نظریه های جامعه شناسی مرتبط با موضوع در سه سطح نظریو عملیاتی (خرد، کلان و میانه) دسته بندی شدند. یافته های پیمایش نشان میدهد جنسیت ، وضعیت تاهل، شغل و تحصیلات پاسخگویان از نظر رفتار انتخاباتی باهم تفاوت دارند و از لحاظ تفاوت در مکان زندگی در شهر یا روستا و تاثیر آن بر رفتار انتخاباتی تفاوتی مشاهده نشده است و درامد رابطه ی معکوس و معناداری با رفتار انتخاباتی شرکت کنندگان داشت و متغیرهای مستقل از نوع ترجیحات ارزشی، رسانه، شبکه های اجتماعی، نهادهای اجتماعی، اعتماد اجتماعی، نظم اجتماعی، هویت ملی و دینی نیز رابطه ی معناداری با رفتار انتخاباتی نشان می دهند. در مجموع نتایج نشان می دهد عوامل اجتماعی خرد نقش کم رنگ تری نسبت به عوامل کلان و میانه دارد.

---

این مطالعه به بررسی سازوکار تأثیرگذاری آگهی های بازرگانی بر هویت اجتماعی زنان ایرانی می پردازد. 60 آگهی تجاری تلویزیون ایران مورد بررسی کمی و کیفی قرار گرفتند. تحلیل بسامد نشان داد که تصویر ارائه شده از زن مطلوب و موفق ایرانی عمدتاً تحت تأثیر این عوامل است: 1) منافع سفارش دهندگان؛ 2) نوع گفتمان تبلیغاتی؛ 3) جامعه هدف و 4) راهبردهای معناشناختی به کار رفته در تولید آگهی ها. تحلیل جزئیات کلامی و بصری تعبیه شده در محتوای آگهی ها هم نشان داد که چطور شخصیت پردازی کاراکترهای زن در این گونه ی رسانه ای، کلان روایتی خاص از موفقیت را به مخاطبین ایرانی اعم از مرد و زن القا می کند. این یافته ها در چهارچوب تحلیل انتقادی گفتمان و در رابطه با سازوکارهای شکل گیری باورهای اجتماعی در مواجهه با مظاهر توسعه ی مادی مورد بررسی دقیق تر قرار گرفتند تا نشانه های تحولی بطئی ولی عمیق در نوع نگرش دست اندرکاران بخش خصوصی و متولیان تبلیغات در نهادهای دولتی به وضوح روشن شود.