وندالیسم یا تخریب عمومی، یکی از پیچیده‌ترین نمونه‌های رفتار انسانی است که نتیجه‌ی عوامل و شرایط مختلف فردی، اجتماعی و خانوادگی است. هدف از این پژوهش، شناسایی و تعیین برخی عوامل مؤثر بر بروز رفتارهای وندالیستی در میان دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه منطقه‌ی کوت‌عبدالله شهر اهواز است. در این زمینه با توجّه به نظریات مطرح شده، رابطه‌ی جنسیت، پایگاه اجتماعی اقتصادی، موفقیّت تحصیلی، متغیّرهای درون فردی(شامل احساس محرومیّت نسبی، تبعیض، عزت نفس، خویشتن­داری)، و پیوند اجتماعی(خانه، مدرسه، دوستان) با بروز رفتارهای وندالیستی بررسی گردید. روش تحقیق پیمایشی بوده و جهت انتخاب افراد نمونه از روش نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای استفاده شد و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 385 دانش­آموز انتخاب گردید. ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق پرسش‌نامه بوده و با استفـاده از آزمون‌های همبستگی پیرسون، آزمون t و رگرسیون چند متغیّره به بررسی فرضیّات پرداخته­شده­است. نتایج نشان می‌دهد به جز جنسیت، میان تمام متغیّرهای ذکر شده با وندالیسم رابطه وجود دارد. مقدار R یا هم‌بستگی میان مقادیری که به­وسیله معادله پیش­میانی می­شوند معادل 711/0 است که در سطح 01/0 معنادار است. باتوجّه به این که مدل پژوهش، توان استه است با استفاده از متغیّرهای مستقل تعریف شده 50 درصد از واریانس متغیّر وابسته را تبیین کند، می‌توان گفت از قدرت پیش­میانی خوبی برخوردار بوده­است.

هدف از انجام این پژوهش کسب شناخت در باره­ی تأثیر عملکرد خانواده بر میزان بروز رفتارهای خرابکارنه در دانش آموزان دبیرستانی شهر جوانرود از توابع استان کرمانشاه بوده است. روش تحقیق توصیفی هم­بستگی از نوع میدانی (پیمایشی) است. جمعیت آماری را کلیه­ی دانش آموزان دختر و پسر دوره­ی اول، دوم و سوم دبیرستان در شهر جوانرود استان کرمانشاه تشکیل می­دهد و با استفاده از فرمول کوکران تعداد 357 نفر از آنان به عنوان حجم نمونه با استفاده از روش نمونه­گیری خوشه ای چند مرحله­ای انتخاب شده­اند. ابزار گرد آوری داده­ها پرسش­نامه استاندارد   مک مستر برای عملکرد خانواده و پرسش­نامه­ی محقق ساخته برای رفتارهای وندالیستی است. یافته­ها نشان می­دهد میان میزان کلی عمکلرد خانواده و شاخص های سه گانه­ی آن( ایفای نقش های خانوادگی، حل مشکل و میزان ابراز عواطف در خانواده) با متغیّر میزان بروز رفتارهای وندالیستی ارتباط معکوس وجود دارد. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیونی، میزان حل مشکل در خانواده­ی دانش آموزان با بتای 737/0-، میزان ابراز عواطف در خانواده با بتای 692/0- و میزان ایفای نقش­های خانوادگی با بتای 069/0 به ترتیب بیش­ترین سهم را در تبیین متغیّر وابسته رفتارهای خرابکارانه دانش آموزان دارند.

وندالیسم از جمله کجروی‌های جامعه جدید است که ناشی از تغییرات سریع اجتماعی، رشد آنومی و تمایلات روزافزون انسان و ناکامی وی در رسیدن به این تمایلات است. وندالیسم از نظر جامعه‌شناختی به مفهوم داشتن نوعی روحیه بیمارگونه به کار رفته است که بیان کننده تخریب اموال و تأسیسات عمومی می‌باشد20-15 سال شهر لردگان است که 360 نفر به عنوان نمونه با توجه به جدول حجم نمونه مورگانتعیین و با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. جهت گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استاندارد(جواهرچیان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد جامعه شناسی:1392) استفاده شد. داده‌های پژوهش با بهره‌گیری از آمارتوصیفی، همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. یافته‌های تحقیق نشان‌دهنده آن است که بین متغیرهای میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی، رابطه با افراد بزهکار و ازخود بیگانگی ارتباط معنی‌دار و مثبتی با متغیر وابسته وجود دارد اما بین متغیر پیوند اجتماعی با متغیر وابسته وندالیسم ارتباط معنی‌دار و معکوسی وجود دارد. همچنین نتایج رگرسیون چندگانه نشان داد که در مجموع متغیرهای مستقل 6/21 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین نمودند.

وندالیسم گرافیکی یکی از انواع وندالیسم است که برای اشاره به دیوارنویسی‌هایی به کار می‌رود که معابر و مکان‌های عمومی و به طور کلی مبلمان شهری را به شکلی زشت درمی‌آورد و به تخریب مکان‌های عمومی یا خصوصی منجر می‌شود. هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل زمینه‌ساز وندالیسم گرافیکی با تأکید بر مضامین دیوارنویسی‌ها و صندلی نویسی‌ها و روش پژوهش، روش کیفی با تأکید بر رویکرد نظریه داده‌بنیاد بود. مشارکت ‌کنندگان این پژوهش 22 نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز (در سال 1395) بودند. در این پژوهش از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده شد. داده‌ها با استفاده ازروش مصاحبه با تعیین وقت قبلی و با تأکید بر محرمانه بودن اطلاعات فردی دانشجویان گردآوری شد. سؤالات محوری این پژوهش عبارت بودند از: آیا تا کنون صندلی‌نویسی و یا دیوارنویسی کرده‌اید؟ مضامین نوشته‌های شما بیشتر چه چیزی بوده است؟ عوامل زمینه‌ساز و پیامدهای بروز وندالیسم گرافیکی چیست؟ چه باید کرد (استراتژی‌ها)؟ یافته‌ها نشان داد که عوامل فردی (عادی شدگی، احساس عدم تعلق، تخلیه درونی، احسساس ناکامی منزلتی) و عوامل ساختاری (یادگیری اجتماعی، نبود حوزه عمومی گفت‌و‌گو) مهمترین عوامل ارتکاب وندالیسم گرافیکی است و احساس عدم تعلق به عنوان هسته مرکزی شناسایی شد.