:: دوره 6، شماره 3 - ( 11-1396 ) ::
جلد 6 شماره 3 صفحات 138-113 برگشت به فهرست نسخه ها
بازتاب مشارکت اجتماعی در گلستان سعدی
علی محمد سهراب نژاد، علی گراوند، یارمحمد قاسمی
دانشگاه فرهنگیان
چکیده:   (4291 مشاهده)

ازرویکردهای نوین جامعه‌شناسی«سرمایه‌ی‌اجتماعی»  است. در سایر علوم نیز به آن توجّه شده، ارتباط اساس این رویکرد است. از آن به عنوان سرمایه‌ای در کنار سایر سرمایه‌ها(انسانی، مادّی، فیزیکی و ...) نام می‌برند. مؤلّفه‌ها‌ی اصلی آن هنجارگرایی، اعتماد و مشارکت است. مفاهیم سرمایه‌ی اجتماعی را در نظرات اندیشمندان قدیم می‌توان یافت؛ ازجمله سعدی که به سبب سفرهای متعدد با زندگی جوامع عصر خویش آشنایی داشته است. گلستان بعنوان اثری تعلیمی- اخلاقی گزارشگر جامعه‌ واقعی روزگار سعدی‌است. این مقاله مؤلّفه‌ی مشارکت را در گلستان به شیوه‌ی اسنادی همراه با تحلیل محتوای کمّی و کیفی بررسی نموده و نشان داده از بین شاخص‌های مشارکت، مشارکت اجتماعی بالاترین بسامد را داشته و از نظر نوع مشارکت، مشارکت ابزاری که ردّپای انگیزه‌ها‌ی شخصی و کسب منفعت در آن است، دارای بیشترین بسامد می‌باشد. مشارکت برمبنای تقسیم‌کار در جایگاه دوم و مشارکت درون‌سویه که در آن انتظار کمکِ متقابل هست، سومین نوع مشارکت است. بسامد این مشارکت‌ها با توجه به واقعیّت‌های پساهجوم غزنویان، سلجوقیان و مغولان که دنیای ویرانی مادی و معنوی زندگی اجتماعی ایرانیان است، طبیعی است. سپس مشارکت برون سویه و مشورتی نمود دارد. مشارکت بر اساسِ تقسیم کار دارای بسامد صفر است و این یافته با ویژگی‌های جامعه تمایز‌نیافته عصر سعدی همخوانی دارد.

واژه‌های کلیدی: "، سعدی"، گلستان"، جامعه شناسی"، سرمایه‌ی اجتماعی"، مشارکت اجتماعی"
متن کامل [PDF 430 kb]   (1656 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: تخصصي
دریافت: 1396/4/3 | انتشار: 1396/11/26
فهرست منابع
1. سعدي، شیخ مصلح الدین )1393 گلستان، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزم
2. (» 1390)لیلارکابدار، هاي سرمایهبررسی مؤلّفه یاريبهمن ينامهي اجتماعی در داستان ، » ، دانشکدهي کارشناسی ارشدنامهپایان ي ادبیات و علوم انسانی دانشگاه مازندران
3. - احمدی انارمرزی، ارسلان(1390)، «بررسی مؤلّفه‌های سرمایه‌ی‌اجتماعی در تاریخ بیهقی و قصاید ناصر خسرو» پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، استاد راهنما مرتضی محسنی، دانشگاه بابلسر.
4. - ازکیا، مصطفی وغلامرضاغفاری(1380)، توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران، تهران: نشر نی.
5. - امیر کافی، مهدی(1380)، «اعتماد اجتماعی و عوامل موثر بر آن»، فصلنامه نمایه پژوهشی، سال پنجم، شماره 18، صص 145-132.
6. - انوری، حسن(1393)، فرهنگ روز سخن، انتشارات سخن، چاپ نهم.
7. - پاتنام، روبرت(1392)، دموکراسی و سنت ‌های مدنی، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران: انتشارات. جامعه‌شناسان.
8. - تاجبخش، کیان(1389)، سرمایه‌ی‌اجتماعی، انتشارات شیرازه، چاپ سوم.
9. - جاوید، محمدجواد و اصغر ایزدی جیران(1389)، سرمایه‌ی‌اجتماعی و وضعیت آن در ایران، انتشارات مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
10. - خلیلی، محسن(1387)، «سرمایه‌ی‌اجتماعی در تاریخ بیهقی»، مجله‌ی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال چهل و یکم، شماره پی در پی 160صص73- 151.
11. - خورسندی طاسکوه، علی(1389)، «سرمایه‌ی‌اجتماعی و آموزش سرمایه زا »، سرمایه‌ی‌اجتماعی و وضعیت آن در ایران، انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
12. - سیف‌الهی، سیف‌الله(1373)، جامعه‌شناسی(اصول، مبانی و مسائل اجتماعی)، مشهد: نشر مرندیز.
13. - فیروزآبادی، سیداحمد و حسین ایمانی جاجرمی(1385)، «سرمایه‌ی‌اجتماعی و توسعه‌ی اقتصادی- اجتماعی در کلان شهر تهران»، رفاه اجتماعی، شماره 23، صص224- 197.
14. - متفکرآزاد، محمّدعلی و همکاران(1393)، «بررسی رابطه‌ی بین سرمایه‌ی‌اجتماعی و بهره‌وری کل عوامل تولید در ایران» دو فصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه، سال سوم، شماره اوّل، صص 163-139.
15. - محسنی، مرتضی(1392)، «ماهیت و جایگاه انواع مشارکت در ضرب المثل‌های داستان نامه‌ی بهمنیاری»فصلنامه مطالعات توسعه فرهنگی اجتماعی، دوره دوم، شماره1، صص127-101.
16. - مشایخی، حمید رضا و ارسلان احمدی انارمرزی(1390)، «نقدسرمایه‌ی‌اجتماعی و ضد سرمایه‌ی‌اجتماعی درشعرداروگ وآی‌آدم‌ها‌ینیما و سرود باران بدر‌ شاکرسیاب»مجله‌ی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، شماره 2، صص66- 139.
17. - موسوی، میر طاهر(1385)، «مشارکت اجتماعی یکی از مؤلّفه های سرمایه‌ی‌اجتماعی»رفاه اجتماعی، شماره 23، صص92- 67.
18. - نصر اصفهانی، علی و همکاران(1388)، « بررسی تحمّل و مدارا به عنوان یکی از اجزای سرمایه‌ی‌اجتماعی با تکیه بر دیدگاه سعدی»نشریه‌ی مطالعات ملی، دوره10، شماره 4، صص32- 117.
19. - نصراصفهانی، علی و همکاران(1390)، «بررسی سرمایه‌ی اجتماعی سازمانی درسازمان‌های خدماتی استان اصفهان (بارویکرد آموزه‌های مدیریت در آثار سعدی)»مجله‌ی جامعه شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان، دوره 22، شماره1(پیاپی41)، صص 134-107.
20. -زارع شاه‌آبادی، اکبر و محمد نوریان نجف(1391)، /«بررسی رابطه‌ی اعتماد اجتماعی با مشارکت اجتماعی در بین دانشجویان دانشگاه یزد»، دو فصل نامه جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، شماره اوّل، صص69-47.
21. -قاسمی، وحید و همکاران(1385)، «سطح بندی سرمایه‌ی‌اجتماعی در شهرستان‌های استان اصفهان» رفاه اجتماعی، شماره23، صص48- 225.
22. -یزدان‌پناه، لیلا(1386)، «موانع مشارکت اجتماعی شهروندان تهران» رفاه اجتماعی، سال هفتم، شماره 26، صص 104-85.
23. ــــــــــــــــــــ (1384)، «جامعه برخوردار، سرمایه‌ی‌اجتماعی و زندگی عمومی »مجموعه مقالات سرمایه و اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، انتشارات شیرازه، چاپ سوم.
24. ـــــــــــــــــــــ (1384)، سرمایه‌ی‌اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه، انتشارات شیرازه.
25. 13قرآن کریم، سوره سبا، آیه


XML   English Abstract   Print



بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 6، شماره 3 - ( 11-1396 ) برگشت به فهرست نسخه ها