---

مزارها متناسب با فرهنگ و تفکرات انسانی‌ در هر منطقه‌‌ای شکل می‌گیرند. بر مزارها از نقوش مختلف انسانی، گیاهی، حیوانی گرفته تا نقوش هندسی، اسلیمی و غیره ترسیم می‌شوند. پژوهش حاضر با هدف بررسی مردم‌شناختی نقوش گیاهیِ مزارهای آرامگاه میرزا کوچک در محلّه‌ی سلیمان‌داراب رشت انجام شده است. با تغییر و تحولِ مزارها در گذر زمان، بخشی از فرهنگ مردم دچار دگرگونی و حتی گاهی منسوخ می‌شود؛ از این رو، پژوهش در این امر ضرورت می‌یابد. داده‌ها به روش مردم‌شناسی ژرفانگر و از طریق مشاهده‌ی مشارکتی مستقیم در محل تحقیق گردآوری شده و به­عنوان نمونه از 2064 فقره از مزارها عکس فراهم آمده است. این پژوهش در چارچوب مکتب کارکردگرایی مالینوسکی انجام شده و داده‌ها به روش توصیفی- تحلیلی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته‌اند. حاصل کار این­که نقوش گیاهی مزارهای این آرامگاه با فرهنگ ایرانی و بومی رشت رابطه‌ای عمیق دارند و برخی از آن­ها مانند: ساقه‌های گندم و برنج از اعتقادات و باورهای مردم منطقه نشأت می‌گیرند. 

---

این پژوهش با هدف شناسایی چالش‌های توسعه اجتماعی اعضای هیات علمی به واکاوی پدیده زورگویی پرداخته است. بدین ترتیب تلاش شد تا جنبه‌های مختلف این مسائل با توجه به بافت حاکم بر نهاد دانشگاه در ایران واکاوی و بازنمایی شود. پژوهش حاضر درچارچوب رویکرد کیفی و با استفاده از روش تحقیق نظریه مبنایی(با نگاه سیستمی اشتراوس و کوربین) صورت گرفته است. برای جمع‌آوری داده‌ها از اطلاع رسان‌ها، مصاحبه‌های عمیق و غیر رسمی مورد استفاده قرار گرفت و انتخاب اطلاع رسان‌های پژوهش به صورت هدفمند و با استفاده از راهبردهای نمونه‌گیری با حداکثر تنوع و نمونه‌گیری نظریه‌ای صورت پذیرفت. اطلاع رسان‌های پژوهش شامل 32 عضو هیات علمی(استادیار، دانشیار، استاد) دانشگاه‌های جامع شهر تهران بودند. تحلیل داده‌های حاصل درسه مرحله کدگذاری باز، محوری و گزینشی صورت پذیرفت تم‌های بدست آمده است. بر اساس یافته‌ها، پدیده زورگویی در روابط اعضای هیات علمی در آموزش عالی ایران دارای ابعاد کلامی، جسمانی یا روانی و اجتماعی می‌باشد. این پدیده به دلیل شرایط سازمانی و فردی ظهور یافته و منجر به واکنش‌هایی چون اجتناب، تقابل، پذیرش شده است. این واکنش‌ها تحت تاثیر پاسخ مسئولان، تاب آوری ‌و باورهای رایج (شرایط مداخله‌گر)، ساختارو فرهنگ دانشگاهیبروز پیدا کرده و منجر به آسیب‌پذیری شغلی،فردی،اجتماعی و اقتصادی شده‌اند.
 

---

یکی از حوزه­های اصلی جامعه­پذیری، تقویت و بازتولید هویّت ملّی است؛ ضرورت این امر در جوامعِ در حال توسعه به دلیل وقوع تحوّلات مداومِ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، بیشتر از دیگر جوامع احساس می‌شود. در ایران توجّه به هویّت ملّی، هم­زمان با آشنایی ایرانیان با مظاهر فرهنگ غرب مطرح شد. در این میان، شاعران و نویسندگان در باززایی و تعمیق هویّت ملّی و ترسیم مرز­های این هویّت، نقش مؤثّری ایفا نموده و بسیاری از مؤلفه­های آن را در اشعار خویش بازنمایی کرده­اند. نوشتار حاضر می­کوشد با بهره­گیری از روش توصیفی-تحلیلی، نسبت متن و فرامتن‌های سیاسی-اجتماعی را در شعر دوره­ی مشروطه بررسی کند و ضمن برجسته­سازی و تحلیل مهم‌ترین مؤلّفه­های هویّت ملّی در شعر این دوره، نقش شاعران مشروطه را در باززایی هویّت ملّی تبیین نماید. یافته­های پژوهش نشان می‌دهد که شاعران این دوره­، به شاخصه­های هویّت‌بخشیِ ایرانیان توجّه ویژه­ای داشته­اند؛ به­خصوص آن­که ماهیّت انقلابی و توسعه­گرایانه­ی شعر مشروطه نیازمند تقویت همگرایی جمعی و هویّت ملّی بوده است. همچنین این شاعران تحت­تأثیر شاهنامه و جریان گفتمانیِ غالب در دوره­ی پیشامشروطه و مشروطه، بر سه مؤلّفه­ی وطن مشترک، تاریخ مشترک و زبان مشترک به­عنوان مهم­ترین مؤلّفه­های هویّت ملّی تأکید کرده­ و در تثبیت گفتمان ملّی‌گرایانه در جامعه­ی ایرانی، تأثیر بسزایی داشته­اند.  

 

---

پژوهش حاضر با هدف واکاوی عاملیت اجتماعی دختران دانشجو در گذار تحولات اجتماعی و فرهنگی جامعه که در ازای گسترش کمّی دانشگاه‌های طی نزدیک به دو دهه‌ی گذشته در ایران رخ داده، در سپهر فلسفی تفسیر گرایی و رویکرد کیفی، با استفاده از روش پدیدارشناسی است. ابزار جمع‌آوری داده مصاحبه‌ی عمیق بدون ساختار بود. مشارکت‌کنندگان 60 نفر از سه گروه اعضای هیات علمی، فعلان اجتماعی و دختران دانشجو از چهار استان گیلان، قم، کردستان و سیستان و بلوچستان بودند که با راهبردهای نمونه گزینی هدفمند در دست رس و نمونه گزینی با حداکثر تنوع برگزیده شدند. داده‌ها بر اساس راهبرد هفت مرحله‌ای کلایزی تحلیل شده و  و از راهبردهای بازبینی اعضا و چند سویه سازی منابع برای افزایش صحت پژوهش استفاده شده است.یافته‌ها نشان می‌دهد اگرچه برخی از مشارکت کنندگان برخی «آسیب‌های ناشی از آموزش‌های دانشگاهی زنان» را  جدی می دانند اما با این حال به باور آن ها، دگرگونی ها در حوزه ی زنان و تغییرات اجتماعی که در گرو عاملیت اجتماعی زنان به وجود آمده نقطه ی عطف پیامد های حاصل از افزایش دسترسی آموزش عالی در کشور است.«دگرگونی باورها»،«سبک جدید زندگی برای زنان»،«کم‌رنگ شدن کلیشه‌های جنسیتی»،«درک هویت جدید برای دختران» و «افزایش احساس توانمندی» از نمونه‌های این دگرگونی‌ها هستند.