---

مسأله «ما و دیگری» از مسائلی است که ارزیابان اجتماعی و فرهنگی بوستان‌های شهری باید به آن توجه کنند. مقاله­ی حاضر با رویکرد نظری فضاهای عمومی به بررسی نقش بوستان‌ها در حوزه­ی اجتماعی و فرهنگی پرداخته است، یافته‌های به­دست آمده درباره­ی دو بوستان شریف و رشد در منطقه­ی 22 شهرداری تهران نشان می‌دهد که دیدگاه پاسخ­گویان تقریباً در تضاد با اهداف، کارکردها و پیامدهایی است که برای فضاهای عمومی تعریف شده است.

گله‌مندی و ناخرسندی از حضور دیگرانی با پایگاه اقتصادی و اجتماعی پایین‌تر، از نظر موقعیت مکانی متفاوت‌تر، از نظر سنی جوان‌تر، و از نظر رفتار اجتماعی نابهنجارتر و.... بیان­کننده­ی فرایندهای اجتماعی موجود در این فضاها به­سوی تضاد و تنش در روابط اجتماعی است تا اینکه گرایش به ایجاد هم­بستگی و سرمایه‌های اجتماعی داشته باشد.

مقاله حاضر تکیه بر نتایج دو مطالعه­ی ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی دو بوستان شریف و رشد در منطقه­ی 22 شهرداری تهران داشته و داده‌های آن با روش کیفی مبتنی بر مصاحبه و مشاهده به­ دست آمده است.

تحلیل نظری نتایج بر اساس دیدگاه نظری پیر بوردیو درباره­ی «تمایزیابی» روشن می‌کند که این امر تا حدودی به­عنوان یکی از پدیده‌های گریزناپذیر زندگی اجتماعی امروزین است. اما ارزیاب تأثیر اجتماعی و فرهنگی باید دقت کند که پیامدهای انباشتی ممکن است این تضاد را از حوزه­ی تمایزیابی به حوزه­ی تنش و مقاومت و مقابله ببرد؛ بنابراین باید زمینه­های موجود تضاد در محل شناسایی و نقش بوستان در تقویت آن­ها را بررسی و در راستای کاهش آن­ها راه کارهایی را ارائه کند. 

---

هدف این تحقیق بررسی عوامل فرهنگی، اجتماعی مؤثر بر مصرف آب است. جامعه آماری تحقیق را کشاورزان شهرستان گرمسار تشکیل می‌دهند که بنابر آمار اداره جهاد کشاورزی 5675 نفر می‌باشند. از این تعداد بر اساس نمونه‌‌گیری کوکران 366 نفر به عنوان نمونه و به صورت تصادفی انتخاب و از طریق پرسشنامه، اطلاعات لازم گردآوری شده است. روش تحقیق کمی بوده و تلاش شده است تا با استفاده از روش چند متغیره مدل سازی معادله ساختاری مدل بر آمده از چارچوب نظری تحقیق آزمون شود. چارچوب نظری تحقیق را نظریه خرده فرهنگ دهقانی و نظریه بوردیو درباره انواع سرمایه فرهنگی، اجتماعی تشکیل می‌دهد. یافته‌ها نشان می‌دهند که داده‌های تجربی بر اساس انواع مختلف شاخص‌های پردازش مدل نظری را حمایت می‌کنند. همچنین فرضیاتی که بیانگر رابطه معنادار بین انواع مختلف سرمایه و خرده فرهنگ دهقانی بودند تأیید و آن‌هایی که بر وجود رابطه معنادار بین انواع مختلف سرمایه و نگرش به مصرف آب تأکید داشتند رد شده‌اند. همچنین ارتباط معنادار و قوی‌ای بین خرده فرهنگ دهقانی و نگرش به مصرف آب وجود دارد. براساس نتیجه نهایی مقاله، انواع مختلف سرمایه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی به صورت غیرمستقیم و از طریق متغیر خرده فرهنگ دهقانی بر نگرش به مصرف آب تأثیر دارند.

---

کیفیت و میزانِ فعالیت و کار در توسعه‌ی اجتماعی یک جامعه نقش بسزایی دارد و تمایلِ افرادِ یک جامعه به فعالیت، بستگی به ویژگی‌های روان‌شناختی‌ای دارد که بستر فرهنگی جامعه و خانواده در سبک زندگی آنان گنجانده‌است. فعالیت یکی از مؤلفه‌های بنیادین در دیدگاه روانشناختی آلفرد آدلر است که به همراهِ علاقه‌ی اجتماعی به عنوان معیار سلامت روانی شناخته می‌شود؛ ارزیابی این مؤلفه در ضرب‌المثل‌های فارسی امثال و حکم، می‌تواند بستری مناسبی برای درکِ کارکرد گزاره‌های مرتبط با فعالیت و کار در ادبیات عامیانه باشد‌. ضرب‌المثل‌ها از سویی نمود حالات روانی و تمایلات گویشوارن یک زبان هستند و از دیگر سو می‌توانند تأثیراتی ژرف بر سبک زندگی افراد یک جامعه بگذارند و کیفیت مؤلفه‌ی «فعالیت» را تحت تأثیر خود قرار دهند. با پیش چشم داشتن دیدگاه‌های روان‌شناختی آدلر و آسیب‌شناسی ضرب‌المثل‌های فارسی امثال و حکم دهخدا با روش تحلیل محتوای تلخیصی، می‌توان به درکی ژرف از آسیب‌ها و منافع این بخش از فرهنگ و ادب عامیانه‌ی ایران برای مؤلفه‌ی «فعالیت» اجتماعی دست یافت. نتیجه‌ی این بررسی نشان از آن دارد که بسامد گزاره‌های تأثیرگذارِ مثبت در ضرب‌المثل‌های فارسی بالاتر از ضرب‌المثل‌ها آسیب‌زاست و این بخش از ادب عامیانه به عنوانِ سرمایه‌ای فرهنگی می‌تواند در توسعه‌ی اجتماعی به کار گرفته شود.