149 نتیجه برای اجتماعی
خانم زهرا خدابخشی، دکتر سعید دائی کریم زاده،
دوره 11، شماره 1 - ( 5-1401 )
چکیده
مطالعۀ حاضر به بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی در 15 کشور منا (MENA) با استفاده از آمار و اطلاعات ارائه‌شده توسط بانک جهانی، طی دورۀ زمانی 2016-2010 میپردازد. در این تحلیل، از روش همبستگی کانونی به‌منظور بررسی نرخ بیکاری، نرخ تورم، تولید ناخالص داخلی، سرعت اینترنت، نرخ اشتغال، نرخ سواد، قتل عمد، نرخ اعتیاد، زادآوری و امید به زندگی در کشورهای منا استفاده شده است. نتایج نشان داد در تمام توابع همبستگی کانونی بین شاخص های اقتصادی و اجتماعی منتخب در کشورهای منا، همبستگی کانونی معنادار است. تابع اول کانونی 42 درصد، دوم با 35 درصد و سوم 20 درصد از کانون بین شاخص های اقتصادی و اجتماعی در کشورهای منا را برازش میکند. مجموع برازش دو تابع کانونی اول 77 درصد است. معادلات متغیرهای کانونی استاندارد شده برای شاخص های اقتصادی و اجتماعی نشان داد در کشورهای منا، نرخ بیکاری هر چه بالاتر می رود، میزان قتل عمد بالاتر می رود. افزایش نرخ بیکاری هم متأثر از شاخص هایی چون افزایش تورم و افزایش نرخ سواد است.
خانم فروزان کارخانه، دکتر حسن رضا یوسفوند، دکتر حسین دهقان،
دوره 11، شماره 1 - ( 5-1401 )
چکیده
نابرابری اجتماعی شامل کمبود و یا فقدان دسترسی افراد در جامعۀ انسانی به موقعیت ها و فرصت های برابر اقتصادی، فرهنگی، آموزشی، بهداشتی، قومی و... بوده و جوامع مبتلا به نابرابری اجتماعی-اقتصادی همواره با تهدیدها، ناهنجاری ها، آسیب های اجتماعی و نارضایتی عمومی در ابعاد فردی و اجتماعی مواجه هستند. از این رو، بررسی جامعه شناختی این پدیده امری ضروری و هدف پژوهش حاضراست. روش پژوهش، از نظر هدف از نوع پژوهش های کاربُردی و از نظر ماهیتی روش تحقیق کیفی است که مصاحبه با 20 نفر از مطلعین در استان های هدف تحقیق، به روش پدیدارشناسی صورت گرفته، نمونه گیری هدفمند، ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبۀ عمیق ساختارنیافته، مشاهدۀ مشارکتی و یادداشت های میدانی بودهاند .یافته های پژوهش نشان می دهد که نابرابری های اجتماعی، از سویی موجب بروز فقر می شوند و از سوی دیگر، خاستگاه بروز کشمکش ها و تضادهای اجتماعی می گردند. لذا مهم ترین پیامد نابرابری های اجتماعی؛ شکاف طبقاتی، ایجاد اختلال در نظم و انسجام و همبستگی اجتماعی یک جامعه است که به تبع آن، احساس محرومیت نسبی و احساس بی عدالتی اجتماعی در افراد به وجود می آید. تم های حاصل از تجربۀ زیستۀ نابرابری اجتماعی- اقتصادی که در بین مردمان ساکن استان های غرب کشور استخراج شده اند، حاکی از وجود تبعیض و نابرابری اجتماعی و اقتصادی در این استان هاست که آمارها نیز این مهم را تأیید می کند. نابرابری اقتصادی منجر به کاهش مشارکت اجتماعی در سطح جامعه می شود. نابرابری های اجتماعی در اثر گسترش و نفوذ جهانی عمیق تر شده و با افزایش نابرابری های اجتماعی پدیدۀ توسعه نیافتگی به نحو بارزی عوارض نامطلوب خود را آشکار ساخته است.
دکتر محمد قنبری، دکتر محمد اجزاء شکوهی، دکتر محمد رحیم رهنما، دکتر امید علی خوارزمی، آقای سلمان آل حسن،
دوره 11، شماره 2 - ( 7-1401 )
چکیده
شهرهای زیست پذیر، مکان‌هایی برای زندگی اجتماعی، خلق زیبایی و حضور همۀ ساکنان در قلمرو عمومی بدون آلودگی و ترافیک هستند. اصول اجتماعی و ارزش‌های آن در شهر زیست پذیر، جایگاه ویژه ای دارد. در شهر زیست پذیر، آستانه های رضایت اجتماعی و ارزش‌های هویتی دارای اهمیت زیادی هستند. هدف اصلی این پژوهش، تحلیل زیست پذیری شهری کلان‌شهر مشهد با تأکید بر شاخص فرهنگ و پایداری می‌باشد. روش تحقیق این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی می‌باشد. با استفاده از نرم افزار GIS نقشه‌های مربوط به وضعیت هر کدام از زیر شاخص‌های عینی براساس محدودۀ مناطق کلان‌شهر مشهد ترسیم گردیده است. برای شاخص ذهنی که دارای 15 گویه است، از پرسشنامه استفاده گردید. حجم نمونه در کل مناطق شهر مشهد برابر با 402 نفر بوده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که منطقۀ ثامن کلان‌شهر مشهد، بهترین منطقه از نظر شاخص فرهنگ و پایداری اجتماعی از بعد زیست پذیری شهری می‌باشد. پس از منطقۀ ثامن، منطقۀ 8 به لحاظ فرهنگ و پایداری اجتماعی دارای بهترین شرایط می‌باشد. نامناسب ترین منطقه هم به لحاظ فرهنگ و پایداری اجتماعی، به ترتیب مناطق 2، 4 و 7 می‌باشند. در نهایت هم پیشنهادهایی در ارتباط با افزایش سطح زیست پذیری شهری از بعد فرهنگی و پایداری اجتماعی در کلان شهر مشهد ارائه شده است.
دکتر آرمان حیدری، دکتر سیروس احمدی، خانم طاهره مومنی منش،
دوره 11، شماره 3 - ( 11-1401 )
چکیده
مسألۀ سلامت عمومی سالمندان در ابعاد جسمانی، روانی و اجتماعی از مهم ترین آثار سالمندی است. پژوهش حاضر رابطۀ سلامت عمومی سالمندان با متغیرهای خودمراقبتی و حمایت اجتماعی را در بین 259 نفر از سالمندان شهر یاسوج بررسی کرده است. روش پژوهش کمی-پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه بوده است. روش نمونه گیری، طبقه ای تصادفی متناسب با حجم بوده است. بر اساس نتایج پژوهش، میانگین سلامت ادراک شدۀ سالمندان در ابعاد سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی بالاتر از میانگین بوده است. متغیرهای رفتار مراقبتی و حمایت رسمی، تأثیرگذارترین متغیرهای بعد سلامت جسمانی؛ متغیرهای حمایت غیررسمی، حمایت رسمی، رفتار مراقبتی، زنان و میزان رابطه با خویشاوندان، تأثیرگذارترین متغیرها در بعد سلامت روانی و متغیرهای حمایت غیررسمی، رفتار مراقبتی، حمایت رسمی و میزان رابطۀ اجتماعی با خویشاوندان، تأثیرگذراترین متغیرها در بعد سلامت اجتماعی سالمندان بوده اند. از مهمترین یافته های پژوهش، همبستگی منفی و معنی دارِ حمایت رسمی با همۀ ابعاد سلامت؛ همچنین، همبستگی منفی و معنی دارِ میزان رابطۀ با خویشاوندان با احساس سلامت اجتماعی است. در کل می توان گفت نوعِ تأثیر انواع حمایت اجتماعی بر سلامت سالمندان نسبی و متأثر از زمینه و زمانه های تاریخی اجتماعی متغیر است.
آقای عنایت سوری، دکتر امید علی احمدی، دکتر محمدحسین اسدی،
دوره 11، شماره 3 - ( 11-1401 )
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی مطالعۀ میان‌نسلی سرمایۀ اجتماعی در بین زنان و مردان تویسرکان میپردازد. روش تحقیق، پیمایش و جامعۀ آماری شامل زنان و مردان بالای 15 سال تویسرکان در سال 1399 است. با توجه به جدول مورگان و کرجسی، 392 نفر به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند و پرسشنامۀ محقق ساخته را پاسخ دادند. روایی با روش‌های توافق متخصصان، صوری و سازه به ترتیب 75/0، 76/0 و 84/0 برآورد شد؛ همچنین پایایی با روش همسانی درونی 82/0 به دست آمد. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS-26 و به کمک تحلیل واریانس یک‌طرفه و t مستقل تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین هر سه نسل و بین زن و مرد از نظر سرمایۀ اجتماعی تفاوت وجود دارد. نسل مسن، سرمایۀ اجتماعی بیشتری دارند. بین متغیرهای میان‌نسلی، جنسیت، گروه‌های سنی، میزان درآمد، نوع شغل، وضعیت تأهل، میزان تحصیلات، محل زندگی، سن ازدواج، حضور در اجتماع و متغیر سرمایۀ اجتماعی رابطه وجود دارد؛ بین‌نسل‌های مختلف از نظر حضور در اجتماع، آزادی‌های فردی و اجتماعی، اعتماد اجتماعی و تحرک اجتماعی تفاوت وجود دارد؛ بین زنان و مردان از نظر متغیرهای تحرک اجتماعی و حضور در اجتماع تفاوت وجود دارد. لذا، توجه به شکاف نسلی در پرتو سرمایۀ اجتماعی اهمیت ویژه دارد.
محسن صفاریان، علی مرادی،
دوره 11، شماره 3 - ( 11-1401 )
چکیده
این مطالعه به بررسی رابطۀ بین میزان آگاهی مردم از حقوق شهروندی و تمایل آنها به مشارکت اجتماعی با تأکید بر شهروندان بالای 21 سال شهر کرمانشاه می پردازد. روش مورد استفاده در این پژوهش از لحاظ رویکرد کمی است و از نظر هدف کاربردی است. به لحاظ گردآوری داده ها، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعۀ مورد مطالعه شهروندان بالای 21 سال شهر کرمانشاه هستند که با توجه به گستردگی جامعۀ آماری؛ تعداد 400 نفر با استفاده از نرم افزار SPSS Sample Power انتخاب شدند و با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات از پاسخگویان، پرسشنامۀ محقق ساخته بود که برای روایی آن از روایی صوری و روایی سازه و برای پایایی آن از تکنیک آلفای کرونباخ استفاده شد. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج همبستگی نشان می دهد بین تمایل به مشارکت اجتماعی و میزان آگاهی مردم از حقوق شهروندی در بعد حقوق مدنی، همبستگی معنی دار مستقیم اما ضعیف (202/0=r) ، بعد حقوق سیاسی، همبستگی معنیدار مستقیم اما ضعیف (162/0=r)، بعد حقوق اقتصادی اجتماعی (04/0=r) عدم همبستگی و بعد حقوق فرهنگی گروهی برابر (50/0=r) همبستگی معنی دار متوسط و مستقیم وجود دارد. در نهایت همبستگی بین میزان آگاهی از حقوق شهروندی و میزان مشارکت اجتماعی برابر (31/0=r) بوده است که این همبستگی معنی دار مستقیم اما ضعیف است. می‌توان نتیجه گرفت که مقدار مذکور با صفر دارای تفاوت معنادار بوده و نتایج به دست آمده از نمونه؛ به دلیل این که روش نمونه گیری احتمالی می باشد، قابلیت تعمیم به جامعۀ آماری را دارد. نتایج حاصل از معادلۀ رگرسیونی نشان می دهد متغیر آگاهی مردم از حقوق شهروندی میزان 31/0 از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می کند.
دکتر علی ساعی،
دوره 11، شماره 3 - ( 11-1401 )
چکیده
این مطالعه بر چرخۀ اقتدارگرایی در ایران تأکید دارد. بنیان معرفتی الگوی چرخۀ اقتدارگرایی در ایران، نظریۀ دموکراتیزاسیون است. مدعای این نوشتار آن است که دینامیک دموکراتیزاسیون، جامعۀ ایران را از رژیم اقتدارگرا به دورۀ گذار دموکراتیک عبور می دهد. در این فرایند، رژیم اقتدارگرا سرنگون می شود و دورۀ گذار دموکراتیک آغاز می شود. بعد از یک دورۀ زمانی کوتاه، فرایند دموکراتیزاسیون در مرحلۀ گذار دموکراتیک قطع می شود و جامعۀ ایرانی در منطقۀ گذار زمین گیر می شود، آنگاه به تدریج مدارهای سیاسی، آن را به سمت میدان اقتدارگرایی حرکت می دهند. در واکنش به بازتولید موج اقتدارگرایی، معمولا یک جنبش انقلابی رخ می دهد. این جنبش، به فروپاشی رژیم اقتدارگرا منجر می شود. این الگوی رایج جامعۀ ایرانی است که همواره بین دموکراتیزاسیون و اقتدارگرایی جلو و عقب می رود. استدلال نظری آن است که چرخۀ اقتدارگرایی از طریق علیت همایندی قابل تبیین است. به این معنا که اگر نهادهای سیاسی انحصاری باشند و عاملیت نخبگان قدرت مبتنی بر اعمال محدودیت ساختاری بر مخالفان باشد و کنشگران اجتماعی در انتخاب‌های استراتژیک خود محدودیت ساختاری داشته باشند، جامعه به سمت اقتدارگرایی حرکت می کند. برای تحلیل داده های تاریخی از تحلیل روایتی و علیت همایندی استفاده شده است. در پایان، این گزاره فرموله شده است که:" هرگاه مسیر اصلاحات دموکراتیک فرو بسته شود، اقتدارگرایان، استراتژی سرکوب را انتخاب می کنند و رادیکال های مخالف، استراتژی خشونت را انتخاب کنند، در این صورت به تدریج دینامیک اقتدارگرایی، به رکود قدرت منجر می شود، آنگاه نیروی کنشگران رادیکال، جامعه را به سمت فروپاشی رژیم حاکم حرکت می دهد".
آقای سینا جلیل پوراقدم، دکتر احمد میرزا کوچک خوش نویس، دکتر مهدی خاکزند، دکتر مصطفی مسعودی نژاد،
دوره 11، شماره 4 - ( 2-1402 )
چکیده
امروزه بی‌توجهی به مفاهیم اجتماعی و محیطی در مسکن، سبب شده است که ساخت و سازها در قالب یک رابطۀ کمی، یعنی ارتباط کمی و عددی انسان از نظر اقتصادی با ابعاد کالبدی مسکن و یا افراد ساکن در آن، سنجش شود. به این ترتیب توجه به ارزش‌ها و مفاهیم اجتماعی همانند عدالت در مسکن، زیر پا گذاشته شده است. لذا، پژوهش حاضر با شناخت حساسیت موضوع مسکن و نقش آن بر ادراک افراد از عدالت اجتماعی، ضرورت پرداخت در این زمینه را با تکیه بر ارتباط بین عوامل سه گانۀ محیطی، اجتماعی و کالبدی مرتبط با مسکن میسر دانسته است و با هدف تبیین نقش مسکن بر ادراک افراد از عدالت اجتماعی، در شهر تهران، به عنوان نمونۀ موردی انجام شده است. این پژوهش کاربردی، به صورت ترکیبی- کیفی و کمی- می‌باشد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با نرم افزارهای SPSS نسخۀ 27 و Smart PLS نسخۀ 3 انجام شده است. یافته ها نشان می دهد رابطۀ معنی داری بین هر سه عامل محیطی، اجتماعی و کالبدی وجود دارد (05/0>p). جهت رابطۀ بین هر سه عامل مثبت بوده است و عوامل با یکدیگر همبستگی داشته اند و بر ادراک شهروندان از عدالت تأثیرگذار می‌باشند و در مجموع شهروندان وضعیت مسکن در شهر تهران را عادلانه نمی‌دانند.
خانم شمسی پورعباسی، دکتر جعفر کرد زنگنه، دکتر منصور شریفی،
دوره 11، شماره 4 - ( 2-1402 )
چکیده
ازدواج زودهنگام که به عنوان یک مسألۀ جهانی شناخته شده است، هنوز به طور گسترده ای در استان خوزستان و شهرستان اهواز انجام می شود. این مطالعۀ کیفی با هدف کشف و تفسیر بسترهای شکل گیری ازدواج زودهنگام، از دیدگاه دختران ازدواج کرده و با رویکرد پدیدارشناسی توصیفی- تفسیری انجام شد. مشارکت کنندگان در تحقیق به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و با استفاده از سؤالات باز، مورد مصاحبۀ عمیق گرفتند که اطلاعات با بیست و دومین شرکت کننده با اشباع رسید. اطلاعات حاصله پس از هر بار مصاحبه با الگوی تماتیک اسمیت (1997) تحلیل شد. اطلاعات توصیف شده در این مطالعه از مشاهدات و یادداشت های محقق به دست آمدند که در 34 مفهوم اولیه، 11 مقولۀ فرعی و 4 مقولۀ اصلی طبقه بندی شد. یافته ها نشان داد که چهار گروه از بسترها در شکل گیری ازدواج زودهنگام زنان در شهرستان اهواز نقش داشته اند که عبارتند از: بسترهای فرهنگی (باور به کارساز بودن ازدواج زودهنگام، سنت های مردسالاری و ازدواج فامیلی و سبک زندگی منطبق با شرایط)، زمینه های اجتماعی (تأیید شدن با ازدواج، ازدواج مصلحتی و رهایی از مشکلات خانواده)، شرایط اقتصادی (تسهیلات مالی فرایند ازدواج، انگیزۀ تأمین مالی و رهایی از مشکلات مالی) و عوامل شخصی (تصور اشتباه از زندگی مشترک و سهل گیری و نادیده انگاری مسؤولیت های زندگی مشترک). به عنوان نتیجه، ازدواج زودهنگام زنان در شهرستان اهواز به طور عمده، ریشه در بسترهای فرهنگی و اجتماعی و سپس شرایط اقتصادی و عوامل شخصی داشته است.
دکتر طاها عشایری، دکتر موسی سعادتی، دکتر اسماعیل جهانی دولت آباد،
دوره 11، شماره 4 - ( 2-1402 )
چکیده
تعارض، امری طبیعی و جزء خصیصۀ همۀ سازمان‌های اجتماعی است. سازمان‌های دولتی و غیردولتی، همیشه با مسألۀ تعارض اجتماعی بین نیروهای انسانی (مدیر-کارکنان) در سطح ستادی و صف، مواجه هستند. در تعاونی و شرکت‌ها نیز این امر به دلایل گوناگونی رخ می‌دهد. بر این اساس، پژوهش پیش رو بر آن است که عوامل جامعه‌شناختی مؤثر بر بروز تعارض اجتماعی مابین کارگر-کارفرما را مورد بررسی قرار دهد. روش پژوهش از نوع کمی (پیمایش) است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران تعداد 384 نفر است که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی انتخاب شدند. جهت رتبه‌بندی شاخص‌ها از آزمون ناپارامتریک فریدمن استفاده شد. یافته‌های توصیفی نشان می‌دهد که میانگین سنی پاسخگویان، 57/38 سال، 25 درصد از پاسخگویان زن و 75 درصد مرد، 7/92 درصد سابقۀ بیمه و 3/7 درصد فاقد بیمه هستند. نتایج حاصل از آزمون فریدمن گویای این است که از بین عوامل روانی (بی‌انگیزگی کاری، خلق‌تنگی طرفین و استرس داشتن در حین انجام وظیفه و زودرنج بودن در هنگام بروز مشکل)، در بعد عوامل فردی (نداشتن مهارت ارتباطی، فقدان تعامل مناسب کارگر-کارفرما، تعلل کاری بیش از حد)، در بعد عوامل شغلی (زیاد بودن حجم کار و زمان کم برای انجام آن، ترک مدام کار از سوی کارگر و کار تکراری و یکنواخت)، در بعد عوامل اقتصادی (عدم کفاف حقوق پرداختی در رفع مشکلات شخصی و زندگی، نبود تشویق و پاداش متناسب با عملکرد نیروی انسانی، عدم پرداخت مزایا و پاداش در روزهای خاص)، در بعد عامل محیطی (نبود نظم و انضباط محیطی، رعایت نکردن ایمنی کار، محیط مرطوب)، در بعد عامل سازمانی (عدم قرارداد کاری، تسویه حساب‌های پیش از موعد، قراردادهای کوتاه مدت)، در بعد عامل فرهنگی (بی‌توجهی به واجبات دینی، کم‌توجهی به ارزش‌های اسلامی و اجتماعی)، در بعد عامل اجتماعی (عدم احساس حمایت گروهی، رعایت نکردن شئون اجتماعی، اعتماد کم بین همکاران) در بروز تعارض اجتماعی بین کارگر-کارفرما بیشترین نقش و تأثیر را داشته‌اند.
خانم مریم وهاب، دکتر مهرداد نوابخش، دکتر سروش فتحی،
دوره 11، شماره 4 - ( 2-1402 )
چکیده
در این مطالعه به دنبال تبیین جامعه شناختی روی آوری زنان به مدیریت بدن و عوامل اجتماعی- فرهنگی مؤثر بر آن هستیم. گروه هدف این مطالعه، زنان مناطق 1 و 17 شهر تهران بوده است. در روش تحقیق حاضر، از روش کمی- پیمایشی بهره برده شد. بر این اساس، با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، تعداد 384 نفر به عنوان حجم نمونه از میان جمعیت دو منطقۀ 1 و 17 انتخاب شدند که با استفاده از پرسشنامه، اطلاعات لازم جمع آوری شد. یافته های بدست آمده نشان دادند متغیرهای جمعیت شناختی و عوامل اجتماعی با متغیرهایی چون (تعاملات اجتماعی برابر 0911/0، پایگاه اجتماعی اقتصادی برابر 189/0، مصرفگرایی برابر با 126/0) و عوامل فرهنگی با متغیری مانند (گروه های مرجع برابر 116/0 ) با مدیریت بدن در ارتباط است. تعریف دوباره از زیبایی و تغییر دیدگاه و نگرش و ایجاد رویکرد جدید در باز تعریف مدیریت بدن ضروری به نظر میرسد.
آقای محمدعلی امیرپورسعید، دکتر محمود شارع پور، دکتر صدیقه لطفی،
دوره 11، شماره 4 - ( 2-1402 )
چکیده
افزایش سرمایۀ اجتماعی در دراز مدت اثرات مهمی بر ذهنیت ساکنین محله، اعتماد متقابل، همبستگی، مشارکت در امور محله و... می گذارد و زمانی که این مهم محقق شود، به تبع آن کیفیت زندگی در آن محله، رو به رشد خواهد بود و در بعد ذهنی و عینی باعث تقویت کیفیت زندگی در بین اهالی آن محله خواهیم بود. در همین راستا در پژوهش حاضر تلاش شد تا با رویکردی جامعه شناختی و با روش پیمایش، به سنجش میزان سرمایۀ اجتماعی و سطح کیفیت زندگی در بین ساکنین محله های شهر رفسنجان پرداخته شود و در نهایت بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر روی کیفیت زندگی آنان را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم. در این پژوهش، تمامی ساکنین 18 سال به بالا جزء جمعیت آماری قرار گرفتند و از بین آنها طبق فرمول کوکران، تعداد 383 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای متناسب با حجم انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامۀ محقق ساخته بوده است و توصیف و تحیل داده ها توسط نرم افزار Spss انجام شده است. نتایج یافته های پژوهش نشان می دهد تفاوت معناداری بین زنان و مردان از لحاظ میزان سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی وجود ندارد.، امّا تفاوت معناداری بین گروه های درآمدی و میزان سرمایۀ اجتماعی و کیفیت زندگی آنها وجود دارد. همچنین بین مدت زمان های مختلف سکونت افراد و میزان سرمایۀ اجتماعی و کیفیت زندگی آنها نیز تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج بررسی رگرسیون چندگانه نشان می دهد که 508/0 بین متغیرهای تحقیق همبستگی وجود دارد. همچنین حدود 25 درصد از تغییرات متغیر وابسته توسط متغیر سرمایۀ اجتماعی پیش بینی می شود و اعتماد در بین مؤلفه های سرمایۀ اجتماعی، بیشترین تأثیر را بر روی کیفیت زندگی ساکنین محلات شهر دارد.
اسماعیل دویران،
دوره 12، شماره 1 - ( 4-1402 )
چکیده
سرمایۀ اجتماعی، مفهومی پرکاربرد با ساختاری بسیار گسترده است که خمیرمایۀ اصلی آن ایجاد همبستگی و وفاق اجتماعی برای توسعه در ابعاد مختلف سرزمینی است. اعتماد، شکل‌دهنده و مشارکت و انسجام، نتیجۀ سرمایۀ اجتماعی است. این پژوهش، به شیوۀ تبیینی با ماهیت کاربردی منطبق بر رویکرد تطبیقی به بررسی سرمایۀ اجتماعی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان شمال غرب کشور پرداخته است. شیوۀ گردآوری داده‌ها مبتنی بر روش میدانی و منطبق بر پرسشنامه بوده است که چهار بعد اعتماد، مشارکت، انسجام و آگاهی اجتماعی را بررسی نموده است. جامعۀ آماری دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان پردیس‌های استان‌های زنجان، اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی می‌باشد که از حدود 10500 دانشجو، حجم نمونه‌ای مطابق با 370 دانشجو (با استفاده از روش کوکران) با توزیع تصادفی برای مطالعه انتخاب شدند. شیوۀ تحلیل داده‌ها در قالب مدل رادار تمرکز، تی تک نمونه ای، مدل تعقیبی زوجی مبتنی بر روش شفه و فریدمن بوده است. یافته‌ها نشان می‌دهد میزان سرمایۀ اجتماعی دانشجویان در پردیس‌های دانشگاه فرهنگیان شمال غرب کشور در حد متوسط بوده است که بر اساس آزمون تی تک نمونه‌ای و مدل تعقیبی شفه با ضریب اطمینان 95 درصد و سطح معناداری کمتر از 05/0 تفاوت معنادار با شدت ضعیف وجود دارد. یافته‌ها نشان می‌دهد شاخص آگاهی اجتماعی با رتبۀ 63/3 در بالاترین سطح مطلوبیت قرار گرفته است و دانشگاه فرهنگیان استان آذربایجان غربی با رتبۀ 24/3 دارای بالاترین میزان سرمایۀ اجتماعی در مقایسه با سایر استان‌های مورد مطالعه می‌باشد.
آقای علیرضا مرادی، خانم ثنا نوری مقدم،
دوره 12، شماره 2 - ( 8-1402 )
چکیده
امروزه یکی از شایع ترین مشکلات بهداشت عمومی در سراسر دنیا «خشونت خانگی» است که دربردارندۀ مؤلفه های کودک آزاری، همسرآزاری و بدرفتاری با سالمند می باشد. هدف از پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر در بروز خشونت خانگی بود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت در زمره تحقیقات تحلیلی می باشد و روش تحقیق آن کیفی از نوع تحلیل محتوا می‌باشد. ابزار گردآوری داده ها مصاحبۀ نیمه ساختاریافته و مراجعه به اسناد و مدارک بوده است. روش نمونه گیری نیز روش هدفمند می‌باشد. جامعۀ هدف پژوهش حاضر شامل نخبگان علمی و عملیاتی فرماندهی انتظامی استان خراسان جنوبی اعم از هیأت رئیسه، فرماندهان پلیس های تخصصی، مدیران کل عملیاتی و اساتید علمی و کلیۀ همسران خانواده هایی می‌باشند که به دلیل خشونت خانوادگی به مراکز مشاورۀ کلانتری های شهر بیرجند در سال 1401 مراجعه نموده اند. تعداد مشارکت‌کنندگان شامل 27 نفر از نخبگان علمی و عملیاتی شهر بیرجند و همسران آسیب دیدۀ خشونت خانگی (به دلیل رسیدن به اشباع نظری) می‌باشد. با توجه به نتایج به دست آمده و تحلیل های صورت گرفتۀ حاصل از کدگذاری های باز و محوری و گزینشی، عوامل مؤثر در بروز خشونت خانگی شامل ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می‌باشد. با توجه به بررسی های صورت گرفته و نتایج حاصل از تحقیق حاضر، لزوم توجه مسؤولان ذیربط به این مسأله و آموزش خانواده ها و افراد جهت آشنایی با تبعات روانی و اجتماعی رفتارهای خشونت آمیز بیش از پیش اهمیت دارد.
دکتر ملیحه امانی، دکتر محمداسماعیل ریاحی،
دوره 12، شماره 2 - ( 8-1402 )
چکیده
تغییر در سبک زندگی متأثر از مدرنیته و بالا رفتن آگاهی، موجب گرایش روز افزون زنان به حضور در عرصه های عمومی و فضاهای شهری شده است. در این پژوهش، با توجه به تجربۀ زیستۀ زنان و با استفاده از روش کیفی و استراتژی پدیدارشناسانه، در پی مطالعۀ مشکلات و محدودیت های اجتماعی- فرهنگی آنان در فضاهای شهر تهران هستیم. نمونۀ مورد مطالعه، 35 نفر از زنان 20 تا 67 سالۀ ساکن شهر تهران هستند که در سال 1400، با مراجعه به چندین نقطۀ پرتردد در مناطق شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز شهر تهران، مورد مصاحبه قرار گرفته اند. روش نمونه گیری هدفمند با حداکثر تنوع است. طبق نتایج بدست آمده، مشکلات و محدودیت های اجتماعی- فرهنگی زنان در ارتباط با فضاهای شهر تهران، احساس عدم امنیت در فضاهای شهری، نمود فقر و عدم نشاط و سر زندگی در فضاهای شهری، به رسمیت شناخته نشدن و پذیرفته نشدن زنان در فضاهای عمومی شهر، فضاهای مردمحور، ابژه بودن زنان به لحاظ جنسی، وجود رفتارهای زنندۀ مردانه، محدودیت های خانوادگی حضور زنان در فضاهای شهری، هنجارهای جنسیتی، محدودیت های ساختاری برای حضور زنان در برخی از فضاهای عمومی و استفاده از برخی وسایل نقلیه و ارزش ها و هنجارهای زن نجیب می باشد که تحت تأثیر سرمایۀ اقتصادی و فرهنگی و منطقۀ محل سکونت، کار و تردد، می تواند شدت و ضعف داشته باشد. همچنین نوع واکنش زنان در برابر این موانع و محدویت ها متفاوت است. زنان با مقاومت در برابر مشکلاتی که در فضاهای شهری با آن مواجه هستند، در پی دستیابی به کنشگری مدنی خلاق و تأثیرگذار می باشند. لازمۀ تحقق چنین امری، فعالیت نهادهایی مانند خانواده و نهادهای آموزشی در جهت تغییر در نگرش ها و روابط جنسیتی و فرهنگ سازی پذیرش زنان در عرصه های عمومی است.
پیمان آرامش صدیق، سید عبدالمجید بحرینیان، احمد منصوری،
دوره 12، شماره 3 - ( 12-1402 )
چکیده
بنا بر اعلام سازمان بهداشت جهانی، عوامل اجتماعی-روانی تأثیر 85 درصدی بر سلامت دارد. بیماری، نتیجۀ تعامل عوامل سه گانۀ جامعه شناختی، روانشناختی و زیستی است. این مطالعه در زمینۀ بررسی عوامل اجتماعی و روانشناختی، به عنوان زمینۀ ابتلای بیماران مبتلا به آرتریت روماتویید است. هدف اصلی این پژوهش، شناخت عوامل جامعه شناختی و عوامل روانشناختی در ایجاد زمینۀ ابتلای بیماران به آرتریت روماتویید است. روش پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی از نوع علی- مقایسه ای و پس رویدادی است. جهت تحلیل متغیرهای جامعه شناسی از آزمون همبستگی پیرسون، رگرسیون چند متغیره و آنالیز واریانس استفاده گردید. جامعۀآماری این تحقیق، 127 نفر از بیماران زن مبتلا به آرتریت روماتوئید کلینیک روماتولوژی بیمارستان امام خمینی در سالهای 1388-1400 و 127 نفر از افراد سالم هستند که پس از تشخیص گذاری روماتولوژیست، بیماران با نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار سنجش اختلالات روانشناختی، پرسشنامۀ فرم بلندطرحواره های ناسازگار یانگ و پرسشنامۀ راهبردهای مقابله ای لازاروس می باشد. پرسشنامۀ عوامل اجتماعی در تعیین متغیرهای جامعه شناختی نیز محقق ساخته است.. در تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات، از نرم افزار Spss22 استفاده گردید. مطابق نتایج آزمون رگرسیون چند متغیره، شش متغیر اجتماعی 1 . طبقۀ اقتصادی پایین 2.سبک زندگی 3. آسیب خانوادۀ بالا 4 . حمایت عاطفی پایین 5. مشارکت اجتماعی پایین و 6. تحصیلات پایین، تأثیرمعنی داری بر ایجاد زمینۀ روانشناختی و زمینۀ ابتلای به بیماری آرتریت روماتویید داشتند. همچنین نتایج نشان داد که همۀ بیماران مبتلا به آرتریت روماتویید در این پژوهش، دارای طرحواره های ناسازگار اولیه و راهبردهای مقابله ای ناسازگار بودند، اما افراد سالم فاقد آن بودند.
دکتر بهرام نیک بخش، دکتر مهران حافظی بیرگانی،
دوره 12، شماره 3 - ( 12-1402 )
چکیده
پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر متغیرهای ساختاری مانند چرخۀ ایزوله شدن، عدم تحرکپذیری و افسردگی اجتماعی بر حسب پایگاه اجتماعی- اقتصادی، سالخوردگان صورت گرفته است. این مطالعه بر روی سالخوردگان بازنشسته در طول شیوع بیماری کرونا، با هدف تحلیل تأثیرات متغیرهای مذکور در شرایط پاندمیک انجام شده است. جامعۀ آماری مربوط به سالخوردگان بازنشسته در شهرستان اهواز طی 5 سال اخیر بوده است ، که تعداد 196 نفر به روش هدفمند گزینش شده اند. داده های جمع آوری شده در قالب معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزارهای pls-smart3 وspss تجزیه و تحلیل شدند. یافته های تحقیق نشان داد که؛ تأثیر کل پایگاه اجتماعی – اقتصادی بر متغیرهای تحرک پذیری جسمی(378/0-)، تحرک پذیری ذهنی(707/0-)، افسردگی اجتماعی(422/0) و چرخۀ ایزوله شدن (730/0) است. همچنین اثرات کل متغیر چرخۀ ایزوله شدن بر متغیرهای؛ تحرک پذیری ذهنی (488/0-) و افسردگی اجتماعی (439/0) است و تأثیرات کل تحرک پذیری جسمی بر افسردگی اجتماعی به مقدار (270/0- ) بوده است. بنا براین، متغیرتداوم چرخۀ ایزوله شدن، پیش بینی کنندۀ میزان افسردگی اجتماعی بر وضعیت اجتماعی- اقتصادی سالخوردگان است (ضریب مسیر302/0). پایگاه اجتماعی- اقتصادی، بر میزان تحرک پذیری بر بعد جسمانی تأثیرگذار است، ولی این تأثیرگذاری بر بعد ذهنی تأیید نشده است. همچنین؛ بین تداوم چرخۀ ایزوله شدن و افسردگی اجتماعی، متغیر تحرک پذیری ذهنی نقش واسطه گری دارد (265/0). بنابراین نتایج این تحقیق می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی سالخوردگان در شرایط بحرانی و همچنین به سازمان‌های بهداشتی و مراقبتی در برنامه‌ریزی و ارائۀ خدمات بهتر برای این گروه آسیب‌پذیر کمک نماید.
امیر رستگار خالد، مصطفی کرمی،
دوره 12، شماره 4 - ( 2-1403 )
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی رابطۀ سرمایۀ فرهنگی و تعامل پذیری با نگرش به پرخاشگری در بین دانش آموزان مدارس متوسطۀ تاکستان انجام شد. برای دستیابی به این هدف، پژوهش حاضر از منطق پژوهش کمی پیروی کرده است. به این ترتیب که دانش آموزان متوسطۀ اول تاکستان به عنوان جامعۀ آماری مورد مطالعه قرار گرفت. از این میان، تعداد 357 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شد که حجم نمونه برحسب فرمول کوکران محاسبه شد و نمونه گیری با روش نمونه‌گیری تصادفی انجام شد. همچنین داده ها با استفاده از ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از نرم افزار spss استفاده شد. نتایج نشان داد ویژگی های جمعیت شناختی با نگرش به پرخاشگری رابطه دارند. از میان ویژگی های جمعیت شناختی که اندازه گیری شد، پایۀ تحصیلی، سن و جنسیت به ترتیب بیشترین سهم را در نگرش دانش آموزان به پرخاشگری ایفا می کنند. همچنین ویژگی های خانوادگی نیز در نگرش به پرخاشگری دارای تأثیر مثبت هستد. در بین متغیرهای خانوادگی به ترتیب شغل پدر، شغل مادر و تحصیلات پدر سهم بیشتری در نگرش دانش آموزان به پرخاشگری داشته است. همچنین برحسب یافته های پژوهش، سرمایۀ فرهنگی دانش آموزان، رابطۀ معکوس با نگرش به پرخاشگری دارد. در اولین گام از بررسی نتایج به دست آمده مشخص شد که میزان و حجم سرمایۀ فرهنگی بر نگرش به پرخاشگری دانش آموزان تأثیرگذار است. هرچه این نوع از سرمایۀ فرهنگی افزایش یابد، میزان نگرش به پرخاشگری کاهش می یابد. افرادی که از سرمایۀ فرهنگی بالاتری برخوردار هستند، نگرش مثبت کمتری نسبت به دیگران به خشونت دارند. دانش‌آموزان هرکدام با سرمایه های فرهنگی متفاوت وارد مدرسه می‌شوند و با برقراری ارتباط، تأثیرگذاری بر روی خصوصیات اخلاقی و شکل گیری شخصیت آنان نیز شروع می‌شود. بنابراین تعامل پذیری و مهارت های ارتباطی آنها به عنوان توانایی ابراز ویژگی های کلامی و غیرکلامی صحیح، بر پرخاشگری تأثیرگذار است.
--- سیدکمال الدین موسوی، --- مهدیه کاظمیان،
دوره 12، شماره 4 - ( 2-1403 )
چکیده
مطالعۀ حاضر به بررسی تحرک اجتماعی درون نسلی در شهر کاشان به عنوان یک جامعۀ در حال گذار می پردازد. شناخت میزان تحرک، عوامل مؤثر بر آن و راهبردهای مورد استفاده در این فرآیند، هدف اصلی پژوهش بوده است.. نظریه های گیدنز، مک کلیلند و بوردیو، پایۀ نظری اصلی این پژوهش را تشکیل می دهند. جامعۀ آماری پژوهش شامل کلیۀ شهروندان 25 تا 64 سالۀ کاشان می باشد که از بین آن ها 385 نفر با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. یافته ها نشان می دهد که میزان تحرک بین نسلی تقریبا معادل 40 درصد است و اکثریت افراد، به طور عمده، یک درجه تحرک را تجربه کرده اند. متغیرهایی مانند سطح تحصیلات و عدم اعتقاد به شانس و اقبال، نقش مؤثری در تحرک رو به بالا و درون نسلی پاسخ دهندگان داشته است. جامعۀ مورد مطالعه به طور عمده، از راهبردهای اقتصادی و آموزشی به منظور پیشرفت و ارتقاء درون نسلی بهره برده اند.
پیمان مهرنژاد بورا، محمدتقی پیربابایی، یاسر شهبازی،
دوره 13، شماره 1 - ( 5-1403 )
چکیده
