---

«طبقه­بندی اجتماعی» یکی از مفاهیم مهم در حوزۀ علوم اجتماعی به­شمار می­آید. این مفهوم که توزیع افراد جامعه با سطح اقتصادی و اجتماعی مشابه است، برآیند تحوّل و توسعۀ جامعه و پیچیدگی روابط انسانی در زمینه­های گوناگون است؛ امّا در عین حال، در ادوار مختلف منشأ نابرابریهای اجتماعی، توزیع ناعادلانۀ امکانات و در نتیجه رکود جامعه نیز بوده­است. در ایران باستان و به­تبع آن در شاهنامۀ فردوسی که داستا­نهای آن عمدتاً برآمده از خداینامه­های دورۀ ساسانی و منابع پهلوی است، طبقه­بندی اجتماعی و نوع روابط طبقات مختلف، موجد تحوّلات و چالشهای گوناگونی بوده است. مقالۀ حاضر در پی آن است تا ضمن تبیین طبقه­بندی اجتماعی در ایران باستان، این مفهوم را از منظر تحلیل گفتمان در شاهنامۀ فردوسی بررسی کند؛ نقش منابع قدرت و مناسبات ایدئولوژیک را در برجسته­نمایی و طبیعی­سازیِ آن واکاود و تأثیر آن را در فرایند توسعۀ جامعۀ ایرانی در شاهنامه و ایران باستان تحلیل نماید؛ براین اساس، نظام شبه­کاست طبقاتی که موجب توزیع نابرابر قدرت، مالکیّت و حیثیّت اجتماعی به نفع گروهی خاص و به زیان سایر افراد جامعه می­شود، یکی از موانع مؤثّر بر توسعۀ اجتماعی و فرهنگی در ایران باستان -به­ویژه در دورۀ ساسانی- بوده که به تبع آن در شاهنامۀ فردوسی بازنموده شده­است.

---

One of the main areas of socialization is the strengthening and reproduction of national identity; it is felt more urgent in developing societies than in other societies due to the ongoing political, social and cultural developments. In Iran, attention was paid to national identity simultaneously with the acquaintance of Iranians with the manifestations of Western culture. Meanwhile, poets and writers have played an important role in regenerating and deepening national identity and drawing the boundaries of this identity, and presented many of its components in their poems. The present paper tries to study the ratio of text and political-social elements in the poem of the Constitutional Revolution using the descriptive-analytical method, while highlighting and analyzing the most important components of national identity in the poems of this period, the role of Constitutional Poets in regeneration Explain the national identity.. Also, these poets, influenced by Shahnameh and the dominant discourse in the pre-Constitutional and Constitutional period, emphasized on three components of the common homeland, common history and common language as the most important components of national identity, and the effect of the consolidation of nationalist discourse in Iranian society Have a lot of fun.